Przepis na bestseller

Niektóre książki zyskują światową popularność, która trwa przez wiele pokoleń – inne, choć na podobny temat i o zbliżonej fabule, szybko odchodzą w zapomnienie. Co zatem sprawia, że książka ma szanse stać się bestsellerem? Oto jakie czynniki wyróżniliśmy na podstawie rozmów z wydawcami.

1. Powszechny lub kontrowersyjny temat

Temat i treść książki są kluczowymi czynnikami, które wpływają na jej popularność. Czytelnicy są bardziej skłonni sięgnąć po książki, które poruszają tematy ich interesujące lub są dla nich istotne. W przypadku jeśli czytelnik będzie w stanie utożsamić się z przeżyciami postaci, przełożyć je na swoje własne doświadczenia – wówczas szanse takiej powieści na sukces rosną. Właśnie z tego powodu książki o miłości, rodzinie czy relacjach międzyludzkich zawsze cieszą się dużą popularnością, pomimo że jest ich na rynku już bardzo wiele.

Ponadto bestsellerami często stają się książki, które poruszają również tematy kontrowersyjne lub pozwalają zajrzeć pod podszewkę pewnych zjawisk. Do wyboru takich lektur skłania ludzi ciekawość, czasami wręcz ta niezdrowa, popychająca do czytania o zbrodniach czy pikantnych sekretach – na przykład arabskich pałaców. Nie ważne, że z prawdą mogą mieć one niewiele wspólnego, gdy dreszczyk emocji przykuwa do lektury. Często jednak z dobrą literaturą tego typu publikacje nie mają zupełnie nic wspólnego.

2. Jakość tekstu

Dobrze napisana książka jest płynna, wciągająca i angażująca. Nie zawsze idzie to w parze z wyjątkowymi czy artystycznymi walorami tekstu, czasami wręcz przeciwnie. Statystyki sprzedaży pokazują, że czytelnicy są bardziej skłonni do czytania książek, które łatwo się czyta, a niekoniecznie tych, które znacząco odbiegają od pozostałych swoim literackim wysublimowaniem. Dobre pisanie to w przypadku bestsellera nie tylko sprawne operowanie językiem, ale także umiejętność tworzenia opowieści, która zdanie po zdaniu coraz głębiej wciąga czytelnika w świat przedstawiony i sprawia, że nie może się od niej oderwać aż do ostatniej strony. To właśnie takie książki, czytane z wypiekami na twarzy, porywające, czytelnicy polecają najchętniej swoim znajomym i w ten sposób krąg osób, które po daną powieść sięgną, znacząco i niekiedy bardzo szybko się poszerza.

3. Realistyczne postaci

Na komercyjny sukces szanse mają te książki, których postaci stają się czytelnikowi bliskie. Aby powstała ta więź bohater musi być realistyczny psychologicznie, nawet jeśli jest jednorożcem. Właśnie dlatego postaci w bestsellerach są zazwyczaj dobrze skonstruowane i obdarzone cechami, jakie większość osób zna ze swoich codziennych interakcji z innymi ludźmi. Jeśli są niepozbawione wad, targane wątpliwościami, walczące ze swoimi słabościami – tym lepiej. Bohater idealny, któremu wszystko się udaje i na wszystko ma odpowiedź nie jest najlepszym kandydatem na ulubieńca czytelników. Gdy zaś czytelnicy mogą się z postaciami utożsamiać, ponieważ mają podobne problemy i przeżycia, wówczas długa kariera danej powieści jest jak najbardziej prawdopodobna.

4. Zaskakująca fabuła

Zwroty akcji! To one trzymają czytelników w swoich sidłach i nie pozwalają się oderwać od lektury. Pisarze, którzy o tym pamiętają zwykle cieszą się większymi przelewami na swoje konto bankowe niż pozostali. Fabuła popularnej książki powinna być interesująca i nieprzewidywalna, dlatego że większość ludzi bardzo ludzi książki, które ich zaskakują. Oznacza to jednocześnie, że fabuła bestsellera rzadko kiedy jest spontanicznym tworem wyobraźni, płynącym swobodnie po kreatywnych wodach, a zwykle stanowi dobrze przemyślaną i drobiazgowo rozplanowaną robotę. Aby następowały zwroty akcji, a w szczególności aby zakończenie na długo pozostało w pamięci, potrzeba wielu godzin przemyśleń nad tym, jak to zrobić. Z tego powodu pisanie książek, które wydają się nam lekkie i łatwe w lekturze jest dla pisarzy niełatwą pracą.

5. Pomysłowa promocja

Choć brzmi to przyziemnie promocja książki jest również ważnym czynnikiem, który może przyczynić się do jej sukcesu. Wydawnictwa często inwestują w promocję swoich dobrze sprzedających się książek, aby jeszcze zwiększyć ich popularność. Promocja książki może obejmować recenzje w mediach, wywiady z autorem czy kampanie reklamowe. Dobra promocja może zwiększyć świadomość istnienia książki i przyciągnąć nowych czytelników. Liczy się też czas publikacji. Niektóre książki stają się bestsellerami, ponieważ trafiają na rynek w odpowiednim momencie. Na przykład książka, która opowiada o aktualnym wydarzeniu, może zyskać popularność w krótkim czasie od jego wystąpienia, podczas gdy w innym momencie przeszłaby zupełnie bez echa. Trudno byłoby też pominąć ten statystyczny fakt, że wydawnictwa, które mają silną pozycję na rynku i dobrze promują swoje książki, mają większe szanse na to, że ich publikacje staną się bestsellerami. Zdziwieni? Pomyślcie o tym, ile znacie bestsellerowych książek pochodzących z małych wydawnictw. Owszem – zdarzają się takie przypadki, ale bardzo rzadko i to wcale nie dlatego, aby małe wydawnictwa nie publikowały książek, które mają potencjał by spodobać się szerokiemu gronu osób.

6. Szczęście

Wydawcy, z którymi rozmawialiśmy o ich bestsellerowych książkach nierzadko wspominali o tym, że czasami składową komercyjnego sukcesu jest też szczęście. Element nieco magiczny, nie dający się sprecyzować ani uzasadnić. Bywa tak, że jakaś książka, na której promocję wydawnictwo nie wygospodarowało szczególnie dużego budżetu, ani nawet nie podejrzewało jej, że mogłaby zrobić furorę wśród czytelników, staje się jednak ulubienicą odbiorców. Chyba najbardziej znanym przypadkiem tego typu jest seria o przygodach Ani z Zielonego Wzgórza, która miała stanowić po prostu zabawną opowiastkę dla dziewczynek ze szkółek niedzielnych, a stała się globalnym bestsellerem. Jak donoszą źródła, wszyscy byli tym zdziwieni, a najbardziej sama autorka. Może zdarzyć się też tak, że książka, która porusza ważny temat społeczny, może zyskać popularność w krótkim czasie, gdy problem ten jest aktualny. Na tym czynniku opierały się sukcesy wielu książek z dziedziny literatury faktu, przybliżające czytelnikom wydarzenia, w których sami nie mogli brać udziału, ale chcieli dowiedzieć się o nich jak najwięcej, ze względu na ich duże znaczenie dziejowe.