Jerzy Besala, absolwent historii Uniwersytetu Warszawskiego i wielki jej miłośnik już przed wielu laty dał się poznać jak znakomity popularyzator tej dziedziny. Odkrywając rzadko eksploatowane wątki w dziejach zachęcił do swoich książek także te osoby, które na co dzień pozostają obojętne wobec uroków przeszłości, zyskując status bardzo poczytnego i popularnego autora. Spod jego pióra wyszła zaś już znacząca liczba publikacji, spośród których szczególnym powodzeniem cieszyły się serie dotyczące miłości i romansów dawnych władców. Autor poszedł tym tropem i oto ukazał się pierwszy z pięciu tomów potężnego kompendium omawiającego zagadnienie miłości w dziejach w ogóle i wpływu uczuć na historię świata. Podobnie obszernej, przekrojowej pracy w tym zakresie jeszcze nie było.
Książka “Miłość i strach. Dzieje uczuć kobiet i mężczyzn” to autorska analiza historii poprzez pryzmat związków międzyludzkich. Startujemy w paleolicie. Czy człowiek w ogóle potrafił wtedy kochać? Kiedy i gdzie tak naprawdę zrodziło się uczucie miłości i czy istnieją jakieś dowody wskazujące i dokumentujące ów moment? Jerzy Besala wyrusza wraz z czytelnikiem na poszukiwanie odpowiedzi. Pytań pada oczywiście znacznie więcej, tak samo mnożą się dziejowe zagadki, w których rozwiązywaniu pomaga nie tylko błyskotliwość autora ale też zdobycze wiedzy psychologicznej.
Jerzy Besala pokusił się bowiem o analizę historycznych faktów także z pomocą współczesnej wiedzy rodem z gabinetów psychologów i psychiatrów. Komu spieszno do lekarza tej drugiej specjalności? Nie da się ukryć, że wielu znaczących bohaterów z dawnych wieków z pewnością kwalifikowałoby się dziś do specjalistycznej poradni. Ot, mezopotamski Gilgamesz, historyczny władca Uruk – oszalały z miłości czy z jej braku? A może w oczach jemu współczesnych zupełnie normalny? Autor “Miłości i strachu“ wciąga nas w fascynującą grę z historią balansując pomiędzy faktami historycznymi, a ich współczesnym wartościowaniem. Czytelnik szybko się zorientuje, że ów zabieg niezwykle łatwo przybliża nas nawet do najodleglejszej przeszłości. Zaczynamy się zastanawiać jacy byli tamci ludzie? Czy to naprawdę możliwe by powodowały nimi te same namiętności i pragnienia, które współcześnie są naszym udziałem?
Jednym z najciekawszych wątków „Miłości i strachu..” jest poszukiwanie odpowiedzi na pytania o rodowód nierówności płci. Czy kiedykolwiek istniał matriarchat? Na ile wiarygodne są świadectwa i naukowe tezy popierające jego obecność na Ziemi? A jeśli istniał, to co z niego wyniknęło? Czy kobiety przed wiekami zasłużyły sobie swym zachowaniem na trwające setki lat uprzedmiotowienie i podległość mężczyznom? Czy wcześniej było odwrotnie? Warto prześledzić to wielkie opracowanie choćby w poszukiwaniu odpowiedzi na kwestię męskiej dominacji. Jerzy Besala śledzi to zagadnienie dokładnie przyglądając się różnym minionym kulturom. Podsuwa własne wnioski, ale nie narzuca ich czytelnikowi, pozostawiając duży margines na własne refleksje. Cenne!
v
„Miłość i strach. Dzieje uczuć kobiet i mężczyzn” jest książką pierwszą z serii. Omawia cywilizacje prehistoryczne i starożytne, ukazuje kultury orientalne i dalekowschodnie, a także cywilizację żydowską i cywilizację Indian amerykańskich. Kolejne tomy, po których należy spodziewać się podobnie analitycznego spojrzenia, dotyczyć mają cywilizacji grecko-rzymskiej, Celtów, ludów germańskich i Słowian (Tom II), omówienia chrześcijańskiego feudalizmu i islamskich haremów (Tom III), a dalej wieków XVI-XVII (Tom IV) i XIX-XXI (Tom V). Warto więc rezerwować fundusze i czas na przeczytanie tej zajmującej serii. (O)
Jerzy Besala
Miłość i strach. Dzieje uczuć kobiet i mężczyzn.
Wydawnictwo Zysk i S-ka 2010
