Ktokolwiek widział

Są wspomnienia, które potrafią prześladować całymi latami. Są sekrety, przed którymi nie sposób uciec. Są zagadki, które domagają się rozwiązania. Czasami jednak lepiej zostawić przeszłość tam, gdzie jej miejsce. Odkryta po latach prawda może okazać się zbyt przerażająca…

Frankie Howe po raz pierwszy od kilkunastu lat wraca do rodzinnego Oldcliffe. Stara się rozwikłać tajemnicę zaginięcia swojej szkolnej przyjaciółki, Sophie.

Brat Sophie – Daniel – jest przekonany, że dziewczyna została zamordowana. Ich prywatne śledztwo nie przynosi jednak rezultatów.

W dodatku tragiczne wspomnienia i przygnębiająca atmosfera miasteczka fatalnie wpływają na psychikę Frankie…

Dowiaduję się, że nie żyjesz, w posępne, bure popołudnie, zaraz po lunchu.
Wibruje moja komórka, jakiś nieznany numer. Odbieram, nie odrywając się od stosu papierów, nad którymi siedzę.
– Francesca Howe? – Męski głos w słuchawce wwierca mi się w pamięć, w jej najdalsze zakątki. Jego ciepła, swojska barwa nie ma nic wspólnego z minimalistycznym biurem na ostatnim piętrze hotelu rodziców ani z widokiem na wieżowce londyńskiego City. To głos z przeszłości – z naszego rodzinnego miasteczka w Somerset, gdzie o świcie skrzeczą mewy, fale uderzają o molo, a w powietrzu unosi się zapach smażonej ryby z frytkami.
– Daniel? – pytam przez zaciśnięte gardło i wolną ręką chwytam za skraj biurka, jakbym się chciała zakotwiczyć tu, w tym gabinecie, w teraźniejszości, żeby nie runąć głową w dół, ruchem wirowym nie spaść w przeszłość.
Przychodzi mi na myśl tylko jeden powód, dla którego Daniel może do mnie dzwonić po tylu latach.
Są jakieś wieści. O tobie.
– Kopę lat – mówi skrępowany.
Skąd wziął mój numer? Wstaję i chwiejnie podchodzę do zalanego deszczem okna. Nogi mi się trzęsą jak świeżo narodzonemu źrebakowi. Czuję, jak przy każdym urywanym oddechu powietrze napływa mi do płuc.
– Chodzi o Sophie?
– Tak. Znaleziono ją.
Ślina zbiera mi się w ustach.
– Ona… żyje?
Chwila ciszy.
– Nie. Znaleźli… hm… – Głos mu się łamie.
Próbuję sobie wyobrazić, jak on teraz wygląda – ten twój starszy brat. Wtedy był wysoki i chudy, ubierał się na czarno, miał ciemne włosy i pociągłą, bladą twarz. Niezdrowy wygląd. Trochę jak wampir z filmu dla nastolatków. Wiem, że teraz za wszelką cenę stara się zapanować nad emocjami. Nie, chyba nigdy nie widziałam, żeby płakał: wtedy, gdy zaginęłaś – nie; wtedy, gdy po paru dniach intensywnego przeczesywania zarośli i wysyłania łodzi na morze policja postanowiła przerwać akcję poszukiwawczą – też nie; i gdy wygasło ogólne zainteresowanie sprawą, ponieważ na skraju starego molo znaleziono twój granatowy but i stwierdzono, że wpadłaś do Kanału Bristolskiego i zostałaś zmieciona przez fale – również nie. Nie płakał nawet wtedy, kiedy wszyscy prócz nas zaczęli o tobie, Sophie Rose Collier, zapominać, o raz nieśmiałej, raz zabawnej dwudziestojednolatce z Oldcliffe-on-Sea, która pewnego wieczora zniknęła z klubu. O tobie, która płakałaś przy starych reklamach w telewizji, uwielbiałaś Jarvisa Cockera i nie potrafiłaś się powstrzymać przed zjedzeniem wszystkich ciastek z paczki za jednym podejściem.
Daniel chrząka.
– Znaleziono szczątki, wypłynęły w Brean. Część… – Zawiesza głos. – No, to by się zgadzało. To ona, Frankie, ja to wiem. – Dziwnie słuchać, jak mówi do mnie Frankie. Ty też tak do mnie mówiłaś. Już od lat nie jestem Frankie.
Próbuję sobie nie wyobrażać, jaką część ciebie znaleziono wśród tego, co morze wyrzuciło w Brean Sands. Nie cierpię myśleć o tobie w ten sposób.
Nie żyjesz. To fakt. Już nie jesteś zaginiona, nie mogę się dłużej łudzić, że straciłaś pamięć i gdzieś sobie spokojnie żyjesz, na przykład w Australii albo lepiej w Tajlandii. Zawsze chciałyśmy podróżować. Pamiętasz nasze plany, że z plecakami objedziemy całą Azję? Nie cierpiałaś długich zim. Całymi godzinami marzyłyśmy, że kiedyś uciekniemy przed ostrym, bezlitosnym wiatrem, przewiewającym na wskroś nasze miasteczko, trzęsącym gołymi gałęziami drzew i rzucającym na nasze drogi piach, który później zgrzytał między zębami. Oldcliffe poza sezonem, bez turystów, którzy wnosili tu życie i zgiełk, było szare i nieciekawe.
Wkładam palec między szyję a kołnierzyk. Brakuje mi powietrza. Przez uchylone drzwi widzę Nell, która stuka w komputer. Rude włosy ma ułożone w misterny kok na czubku głowy.
Wracam do biurka, osuwam się na obrotowe krzesło. Czuję, że telefon przy uchu jest gorący.
– Tak mi przykro – mówię prawie do siebie.
– W porządku, Frankie. – W tle słyszę gwizd wiatru, szum opon rozbryzgujących kałuże, niezrozumiałe głosy przechodniów. – Przecież to musiało kiedyś nastąpić. Byliśmy na to przygotowani. – Skąd on do mnie dzwoni? Z jakiego miasta lub miasteczka? Gdzie się podziewa twój starszy brat? – Jej szczątki będą musiały zostać zidentyfikowane. Formalnie. To trudne, zważywszy, że tak długo – bierze głęboki wdech – tak długo znajdowały się w wodzie. Ale policja ma nadzieję to zrobić najpóźniej w połowie przyszłego tygodnia.
– Czy policja… – przełykam żółć – wie, jak zginęła?
– Frankie, teraz już za późno, by to stwierdzić. Śledztwa nie przeprowadzono, bo nie znaleziono ciała. Założyli, że się upiła i wpadła do morza, że w ogóle nie powinna była się znaleźć na molo. Sama wiesz, jak to szło. – W jego głosie słychać nutkę złości. – Ale ja w to nie wierzę. Ktoś musi wiedzieć, co się wtedy stało. Jak skończyła moja siostra.
Mam ochotę wbić palce we włosy i mocno pociągnąć. Powstrzymuję się. Zamiast tego przesuwam po biurku przycisk do papieru, przestawiam w inne miejsce ramkę ze zdjęciem, na którym siedzę na kucyku, a obok mnie dumnie stoi tata z gigantycznym uśmiechem na twarzy. Zawsze byłam dla niego Francescą.
– Czemu tak sądzisz?
– Tamtej nocy czegoś się bała. Mówiła, że ktoś nie daje jej spokoju.
Krew uderza mi do głowy. Kurczowo ściskam słuchawkę.
– Co? Nigdy o tym nie wspominałeś.
– Mówiłem policji, ale uznali, że to nieistotne. Ona była roztrzęsiona, w obłędzie. Doszedłem do wniosku, że pewnie coś wzięła, sama wiesz, jaki wtedy mieliśmy wybór, chciałeś, to miałeś. Ale Sophie nigdy nie brała narkotyków. Wiem na pewno. Zawsze to wiedziałem, w głębi duszy. Porządna z niej była dziewczyna. Najlepsza. – Urywa.
On nie wie, że obie brałyśmy amfę na Ashton Court Festival, tym festiwalu muzycznym koło Bristolu, prawda, Soph? Kazałaś mi przysiąc, że nigdy mu nie powiem – wtedy, gdy siedziałyśmy na trawie, słuchałyśmy koncertu grupy Dodgy, gadałyśmy jak najęte i z każdą chwilą coraz bardziej się nakręcałyśmy.
Zamykam oczy i przypominam sobie tamtą ostatnią noc. To było w Piwnicy. Stałaś w kącie i patrzyłaś, jak wszyscy skaczą w rytm piosenki Born Slippy. Mam tę datę wyrytą w pamięci – sobota, szóstego września 1997. Stałam po drugiej stronie parkietu, rozmawiałam z didżejem, ale gdy odwróciłam wzrok i spojrzałam przez zasłonę gęstego dymu, który unosił się w powietrzu, ciebie nie było, zniknęłaś, rozpłynęłaś się w tłumie. Nie wyglądałaś ani na przerażoną, ani na specjalnie zmartwioną. Gdybyś miała jakiś kłopot, na pewno byś mi się zwierzyła. Prawda?
Byłam twoją przyjaciółką. Najbliższą. Wszystko sobie mówiłyśmy.
– Pomożesz mi, Frankie? – pyta Daniel. W jego głosie nagle pojawia się kategoryczny ton. – Chcę się dowiedzieć, co się z nią stało. Ktoś wie więcej, niż się przyznaje. Molo…
– Molo było w fatalnym stanie. Przegniłe, niebezpieczne i stał znak z zakazem wstępu…
– Wiem. Ale i tak tam chodziliśmy, prawda? Tylko nie chce mi się wierzyć, żeby poszła sama. Ktoś musiał z nią być…
Teraz mówi niczym desperat. Serce mi się kraje. Mnie było trudno przestać rozpamiętywać wydarzenia tamtej nocy, robiłam to latami, a co dopiero mówić o nim… Twojemu bratu musiało być nieznośnie ciężko. W głowie kłębiły mu się pytania bez odpowiedzi, nie dawały spać po nocach, nie pozwalały normalnie żyć.
– Ludzie nie chcą ze mną o tym gadać. Ale z tobą, Franks… może tobie by coś powiedzieli.
No pewnie, że chcę to dla ciebie zrobić. Opiekuńczy starszy brat, jak zawsze. Niczego innego bym się po nim nie spodziewała.
– Nie wiem. Nie byłam tam, od kiedy się wyprowadziliśmy do Londynu… – Na samą myśl o powrocie przechodzą mnie ciarki. Przez cały okres dorastania marzyłam tylko o tym, żeby wydostać się z klaustrofobicznego nadmorskiego miasteczka, w którym się wychowaliśmy, miasteczka, gdzie mieszkały po trzy pokolenia każdej rodziny i gdzie dziwnie na ciebie patrzono, jeżeli miałeś większe aspiracje.
Z miasteczka, w którym nie zapomina się ciemnych sekretów przeszłości.
I się ich nie wybacza.
– Proszę cię, Frankie. Ze względu na stare dzieje. Była twoją najlepszą przyjaciółką. Miałyście tych samych znajomych, obracałyście się w tych samych kręgach. Nie chciałabyś, żeby wszyscy się wreszcie dowiedzieli, co się z nią naprawdę stało?
– Oczywiście, że chcę – mówię. Czy rzeczywiście mogłabym tam wrócić? Po osiemnastu latach? Postanowiłam sobie, że moja noga już nigdy nie postanie w tym mieście. Ale w sumie czy mam wybór? Wzdycham z rozczarowaniem, ale staram się to stłumić. – Kiedy mam przyjechać?

Narzucam na siebie czerwony wełniany płaszcz i świeżym, energicznym i przekonującym głosem informuję Nell, że źle się czuję i idę do domu. Nell gapi się na mnie wielkimi oczami, bo nigdy nie choruję. Ale ja ignoruję troskę na jej twarzy i wychodzę z biura, po czym – jak najszybciej się da na wysokich obcasach i w wąskiej ołówkowej spódnicy – wybiegam na deszcz i zatrzymuję taksówkę. Wsuwam się na tylne siedzenie. Zimne skórzane obicie przylega mi do łydek i nadal kręci mi się w głowie. Jedziemy do Islington.
Nagle poraża mnie ostateczność twojej śmierci.
A więc już po wszystkim.
Potem przypominam sobie rozmowę z Danielem i spokój, z jakim nalegał, bym wróciła do Oldcliffe i pomogła mu odgrzebać przeszłość. Tłumię dreszcz, który chce mną wstrząsnąć.
Nigdy nie będzie po wszystkim.

Pamiętam, kiedy cię poznałam, Soph. To był wrzesień 1983, miałyśmy po siedem lat. Przyszłaś pierwszy raz do naszej szkoły i wychowawczyni, pani Draper, przyprowadziła cię do klasy. Miałaś proste, rzadkie włosy i brzydkie niebieskie okulary, te bezpłatne, na fundusz. Wydawałaś się samotna i opuszczona. Podkolanówki, kiedyś może białe, a teraz szarawe, zrolowały ci się i osunęły do kostek. Twoje chude, wystające kolano było zaklejone brudnym plastrem, a ze szkolnej spódnicy zwisała długa zielona nitka. Kiedy pani Draper poprosiła, żeby osoba, która chce się z tobą zaprzyjaźnić, podniosła rękę, nie zastanawiałam się ani sekundy. Sprawiałaś wrażenie, że kogoś potrzebujesz.

Kiedy wchodzę, dom wydaje się ogromny i uporządkowany – jakbym na niego patrzyła cudzymi oczami, twoimi. Co byś teraz myślała? Spojrzałabyś na mój dwupiętrowy, szeregowy, typowo miejski dom i stwierdziła, że się świetnie urządziłam? Czy droczyłabyś się ze mną jak kiedyś, że jestem córeczką tatusia, uśmiechając się przy tym ciut złośliwie, dokładnie tak samo jak Daniel?
Zatrzymuję się przed lustrem w holu. Spogląda na mnie trzydziestodziewięcioletnia kobieta biznesu. Włosy mam ciemne i błyszczące, bez cienia siwizny, dzięki fryzjerowi oczywiście, parę zmarszczek rysuje się wokół zielonych oczu. Powiedziałabyś, że się zestarzałam? Pewnie tak. Ty nigdy nie będziesz musiała się o to martwić. Na zawsze zachowałaś młodość. Wieczna dwudziestolatka.
Odwracam się od własnego odbicia. Pora zacząć się pakować. Biegnę na górę, do sypialni. Daniel już załatwił mi nocleg. Jego znajomy wynajmuje turystom apartamenty, a ponieważ jest luty, czyli poza sezonem, da mi zniżkę. Pojadę tam jutro rano.
Muszę zrobić coś konstruktywnego. Wyciągam z górnej półki szafy torbę podróżną z logo Louisa Vuittona, otwieram ją i kładę na łóżku. Pytania galopują mi w głowie niczym konie na wyścigach. Na ile dni się spakować? Jak długo to potrwa? A potem uderza mnie całkiem nowa myśl: jak ja to wszystko wytłumaczę Mike’owi?

Jestem na dole, w kuchni, obieram i siekam jak szalona, kiedy Mike krzyczy z holu słowa powitania. Zrobił mi tę kuchnię w zeszłym roku, w ramach przyjacielskiej przysługi, zanim zostaliśmy parą, choć znałam go już wcześniej, z czasów, gdy pracował przy wykończeniu nowego hotelu. Masywny, postawny, o jasnych włosach i mocnej szczęce – spodobał mi się od razu, choć wiedziałam, że nie mamy ze sobą wiele wspólnego. Teraz białe lśniące fronty szafek i grube eleganckie blaty przypominają mi nas – z wierzchu porażają nowością i czystością, ale drzwiczki kolebią się na zawiasach, a w jednej z szafek jest pęknięcie.
Nastawiłam głośno radio – chcę, żeby Rachmaninow mnie zalał, ukoił moje nadszarpnięte nerwy. W tym samym celu nalałam sobie duży kieliszek merlota. Wstawiłam już dwa prania, spakowałam się na jutro i zaczęłam robić obiad. Mike jest zdezorientowany, nie tylko dlatego, że zastał mnie w domu – zwykle do późna siedzę w biurze – lecz przede wszystkim dlatego, że gotuję.
– Wszystko w porządku, Fran?
Fran. To o wiele bardziej dorosłe niż Frankie czy Franks. Imię, które pasuje do kogoś światowego, dojrzałego, bardzo odległego od Frankie z mojej przeszłości.
– Płaczesz?
– Nie, to tylko cebula – kłamię, wycieram ręce w fartuch i podchodzę do niego. Wyciągam szyję i całuję wciąż opalony policzek, rozkoszując się dotykiem szorstkiego zarostu. Pachnie pyłem budowlanym, cegłami i betonem.
Mike odpycha mnie delikatnie od siebie.
– Jestem brudny, idę pod prysznic. – Omija mnie i wychodzi z kuchni. Parę minut później słyszę nad głową szum wody.
Przy obiedzie opowiadam mu o tobie.
– Nigdy wcześniej o niej nie wspominałaś – mówi z ustami pełnymi marchewki i wołowiny.
To prawda, nigdy nikomu o tobie nie mówiłam, Soph. Ani Mike’owi, ani znajomym z pracy, ani nielicznym bliższym osobom, które do siebie dopuściłam, ani nawet byłemu mężowi. Byłyśmy – jesteśmy – ze sobą tak nierozerwalnie związane, że każda rozmowa na twój temat oznaczałaby powrót do starej mnie. A ja już nią nie jestem, musiałam zacząć od nowa, wymazać przeszłość. Tylko w ten sposób mogłam uporać się z tym, co się stało.
Upijam duży łyk wina.
– W dzieciństwie to była moja najlepsza przyjaciółka – mówię i drżącą ręką odstawiam kieliszek na stół. Biorę widelec i popycham nim ziemniak, żeby wpadł do sosu. – Byłyśmy sobie bardzo bliskie, papużki nierozłączki, tak nazywała nas mama. Ale osiemnaście lat temu Sophie nagle zaginęła. Dziś się dowiedziałam, że odnaleziono jej ciało. A raczej szczątki. – Odkładam widelec. Nie mam apetytu.
– Po takim czasie? To jakaś ściema. – Mike kręci głową, jakby się zastanawiał, czy to naprawdę ściema, a ja nie mogę odczytać, co się dzieje za tymi jego jasnymi oczami.
Myślę – mam nadzieję – że mnie o ciebie zapyta: jak się poznałyśmy, jak długo się znałyśmy, jaka byłaś, ale on tego nie robi. Nigdy się nie dowie, że kiedy miałyśmy dziewięć lat, wymyśliłyśmy układ taneczny do piosenki True Blue Madonny; że byłaś pierwszą osobą, której powiedziałam, że całowałam się z Simonem Parkerem za szkolną szopą na rowery; że wypłakiwałaś mi się w rękaw, ponieważ tęskniłaś za tatą, którego prawie nie pamiętałaś; że kiedyś tak cię rozśmieszyłam, gdy siedziałaś mi na ramionach, że posikałaś mi się na szyję. W milczeniu popijam te wspomnienia czerwonym winem, a Mike dalej je – metodycznie przeżuwa mięso, miele i miele, jakby był betoniarką.
Czuję nagłą chęć, by mu chlusnąć winem w twarz, tylko po to, by sprowokować jakąś reakcję. Moja koleżanka Polly twierdzi, że Mike jest zbyt przyziemny, by cokolwiek odczuwać. Może to i prawda. Nie przypuszczam, żeby był celowo okrutny. Natura po prostu nie wyposażyła go w potencjał emocjonalny dorównujący moim potrzebom, a raczej – moim problemom.
Ciekawe, czy przyszło mu do głowy, że nasz związek jest martwy, nie działa. Żałuję, że go poprosiłam, żeby się do mnie wprowadził, ale akurat się trafił, kiedy miałam gorszy okres, a poza tym chyba było mi go szkoda, bo mieszkał w jakiejś ruderze w Holloway razem z o połowę od siebie młodszymi studentami. No a potem, trzy tygodnie temu, kiedy właśnie miałam usiąść i z nim o tym pogadać, zadzwoniła mama z wiadomością o wylewie taty. Powinnam była posłuchać rady taty. Wielokrotnie mnie ostrzegał: dobrze się zastanów, zanim pozwolisz się komuś do siebie wprowadzić, bo jak już zaprosisz go do siebie, do swojego domu i do całego życia, zwiążesz się finansowo i emocjonalnie, mocno, na supeł, trudno będzie się go pozbyć. Teraz brakowało mi energii, by ten supeł rozplątać. Wstałam od stołu i zgarnęłam jedzenie do śmieci.