Wielkie nordyckie mity to jeden z korzeni, z których wyrasta nasza tradycja literacka – od Tolkiena, Alana Garnera i Rosemary Sutcliff po “Grę o tron” i komiksy Marvela.


Mitologia nordyckaStały się też inspiracją dla wielu obsypanych nagrodami bestsellerów Neila Gaimana.

Teraz sam Gaiman sięga w odległą przeszłość, do oryginalnych źródeł tych opowieści, by przedstawić nam nowe, barwne i porywające wersje największych nordyckich historii.

Dzięki niemu bogowie ożywają – pełni namiętności, złośliwi, wybuchowi, okrutni – a opowieść przenosi nas do ich świata – od zarania wszechrzeczy, aż po Ragnarök i zmierzch bogów.

Barwne przygody Thora, Lokiego, Odyna czy Frei fascynują współczesnego czytelnika, a żywy, błyskotliwy język sprawia, że aż proszą się o to, by czytać je na głos przy ognisku w mroźną gwiaździstą noc.

Neil Richard Gaiman (ur. 10 listopada 1960 w Portchester w hrabstwie Hampshire w Anglii) – angielski pisarz, scenarzysta i redaktor, autor licznych powieści, opowiadań i komiksów fantasy, science fiction i grozy. W Dictionary of Literary Biography jest wymieniony jako jeden z najwybitniejszych żyjących pisarzy fantasy, urban fantasy i science fiction. Wiele utworów Gaimana zostało zekranizowanych.
Jest autorem powieści: Dobry omen (Good Omens, 1990) napisana wraz z Terrym Pratchettem, Nigdziebądź (Neverwhere, 1996), Gwiezdny pył (Stardust, 1998), Amerykańscy bogowie (American Gods, 2001), Koralina (Coraline, 2002), Chłopaki Anansiego (Anansi Boys, 2005), InterŚwiat (InterWorld, 2007) napisana wraz z Michaelem Reavesem, Księga cmentarna (Graveyard Book, 2008), Odd i Lodowi Olbrzymi (Odd and the Frost Giants, 2008), Ocean na końcu drogi (The Ocean at the End of the Lane, 2013), Na szczęście mleko… (Fortunately, the Milk… 2013), Mitologia nordycka (Norse Mythology 2017) i zbiorów opowiadań: Dym i lustra (Smoke and Mirrors, 1998), Rzeczy ulotne (Fragile Things. Short Fictions and Wonders, 2006), M jak Magia (M is for Magic, 2007), Drażliwe tematy (Trigger Warning, 2015)

Neil Gaiman
Mitologia nordycka
Przekład: Paulina Braiter
Wydawnictwo MAG
Premiera: 1 marca 2017

Mitologia nordycka


Yggdrasill i dziewięć światów

Jesion Yggdrasill to potężne drzewo, najdoskonalsze i najpiękniejsze ze wszystkich drzew, a także największe. Rośnie pomiędzy dziewięcioma światami i łączy je wszystkie ze sobą. To najpotężniejsze ze wszystkich drzew i najbardziej urokliwe, czubki jego gałęzi wznoszą się ponad niebo.

Jest tak wielkie, że korzenie jesionu wrastają w trzy światy, a podlewają je trzy studnie.

Pierwszy i najgłębszy korzeń sięga do świata podziemi, Niflheimu, miejsca, które istniało przed innymi. Pośrodku owego mrocznego świata tkwi wiecznie wzburzone źródło, Hvergelmir, tak głośne, że brzmi niczym kocioł z wrzącą wodą. W wodach owych żyje smok, Nidhogg, stale podgryzający korzeń od spodu.

Drugi korzeń sięga królestwa lodowych olbrzymów i studni należącej do Mimira.

Na najwyższych gałęziach drzewa świata czuwa orzeł, który wie wiele rzeczy, a między jego oczami przysiadł jastrząb.

Pośród gałęzi drzewa świata mieszka wiewiórka, Ratatosk. Przenosi ona wieści i plotki od Nidhogga, straszliwego pożeracza trupów, do orła i z powrotem. Wiewiórka okłamuje ich obu i znajduje radość we wzbudzaniu ich gniewu.

Na wielkich konarach drzewa świata pasą się cztery jelenie pożerające liście i korę. U stóp drzewa wiją się niezliczone węże gryzące korzenie.

Na drzewo świata można się wspiąć. To właśnie na nim powiesił się w ofierze Odyn, zamieniając drzewo świata w szubienicę, a siebie samego w boga szubienic.

Bogowie nie wdrapują się na drzewo świata – podróżują między światami za pomocą Bifrostu, tęczowego mostu. Tylko bogowie mogą przemieszczać się po tęczy: Bifrost spaliłby stopy każdego lodowego olbrzyma albo trolla, który spróbowałby się wgramolić na niego, by dotrzeć do Asgardu.

Oto zatem dziewięć światów:

Asgard, Dom Asów. Tu właśnie mieszka Odyn.
Alfheim, gdzie mieszkają elfy jasne. Elfy jasne są piękne niczym słońce i gwiazdy.
Nidawellir, czasami nazywany Swartalfheimem, w którym karły (zwane także mrocznymi elfami) żyją pod górami i wznoszą swe niezwykłe siedziby.
Midgard, świat kobiet i mężczyzn, świat będący naszym domem.
Jotunheim, gdzie wędrują lodowi i górscy olbrzymi, gdzie wznieśli swoje domostwa.
Vanaheim, gdzie żyją Wanowie. Asowie i Wanowie to bogowie zjednoczeni traktatami pokojowymi, wielu bogów z Wanów mieszka w Asgardzie z Asami.
Niflheim, kraina mrocznych mgieł.
Muspell, świat płomieni, gdzie czeka Surtr.

Jest też miejsce nazwane imieniem jego władczyni: Hel, gdzie trafiają zmarli, którzy nie zginęli dzielnie w bitwie.

Ostatni korzeń drzewa świata sięga do źródła w ojczyźnie bogów, Asgardzie, gdzie mieszkają Asowie. Każdego dnia bogowie tam się naradzają i tam właśnie zbiorą się u kresu dni świata, nim wyruszą na ostatnią bitwę Ragnarök. Nazywają je studnią Urd.

Trzy siostry, norny, mądre dziewice, opiekują się studnią, pilnując, by korzenie Yggdrasilla bezpiecznie pokrywało błoto. Studnia należy do Urd: Urd to los i przeznaczenie, jest waszą przeszłością. Jej siostry to Werdandi – której imię oznacza „stawanie się” – i do niej należy teraźniejszość, oraz Skuld, której imię oznacza „to, co zamierzone”, a królestwem jest przyszłość.

Norny zdecydują, co spotka was w życiu. Istnieją jeszcze inne norny, nie tylko te trzy – norny olbrzymów i elfów, norny karłów i Wanów, dobre norny i złe norny i wszystkie wspólnie zadecydują o waszym losie. Niektóre norny obdarzają ludzi dobrym życiem, inne życiem ciężkim, krótkim bądź pokręconym.

Ukształtują wasz los, siedząc przy studni Urd.

 
Wesprzyj nas