O świcie wzięłam psa i poszłam…

Tym razem Kate Atkinson przenosi nas do Leeds lat 70., gdzie poznajemy Tracy Waterhouse i jej partnera. Są to czasy, gdy na jaw wychodzą pierwsze z serii morderstw Rozpruwacza z Yorkshire. Od pierwszych stron książki przeplatają się czasy i miejsca, co tworzy niepowtarzalny, tajemniczy klimat powieści.

Trzydzieści pięć lat później Jackson Brodie szuka biologicznych rodziców swojej nowej klientki. Przypadkiem trafia na teczkę z nazwiskiem Tracy i jej numerem telefonu. Losy Jacksona i emerytowanej policjantki nieoczekiwanie splatają się.

Bohaterowie odkrywają, że przeszłość nigdy nie przechodzi do historii…

Autorka z gracją balansuje na cienkiej granicy między komedią a tragedią… Wspaniale nakreślone postacie, jak zwykle mistrzowsko poprowadzona intryga i fajerwerki na finał… Ta książka uzależnia, nie sposób się od niej oderwać.
Scotland on Sunday

Fenomen powieści Atkinson polega na ich joie de vivre… Każda strona trzyma w napięciu… Niezwykłe połączenie poczucia humoru, barwnego języka, wrażliwości i znakomitego warsztatu.
Guardian
Poznajcie świat według Atkinson: bawcie się, podziwiajcie, śmiejcie i wzruszajcie… Znajdziecie tu dowcipną satyrę na współczesne obyczaje; autorka wykazała się prawdziwą wirtuozerią w konstruowaniu dialogów.
The Times

Trafiacie w ręce absolutnej mistrzyni, obdarzonej inteligentnym poczuciem humoru.
Time Out

Kate Atkinson — laureatka Nagrody Whitebread (obecnie Costa Book Award) w kategorii Książka Roku, przyznanej za jej debiutancką powieść Za obrazami w muzeum. Autorka doceniana jest zarówno przez krytykę, jak i czytelników na całym świecie. Bohaterem jej czterech bestsellerowych powieści jest prywatny detektyw Jackson Brodie.

Leeds, „stolica autostrad lat siedemdziesiątych”. Dumny slogan, ironia zupełnie niezamierzona. Na niektórych ulicach wciąż migoczą latarnie gazowe. Typowe północnoangielskie miasto. Numerem jeden na listach przebojów jest piosenka zespołu Bay City Rollers. W całym kraju wybuchają bomby IRA. Margaret Thatcher zostaje liderką Partii Konserwatywnej. Na początku miesiąca w Albuquerque w USA Bill Gates zakłada firmę, z której później rozwinie się Microsoft. Z końcem miesiąca Wietnam Północny zmusza Sajgon do kapitulacji. W telewizji ciągle leci The Black and White Minstrel Show, John Poulson nadal siedzi w pudle. Bye Bye Baby, Baby Goodbye… W natłoku wszystkich tych zdarzeń jedyną rzeczą, która interesowała posterunkową Tracy Waterhouse, było to, że w jej rajstopach na dużym palcu pojawiła się dziura. Posterunkowa rano włożyła nową parę rajstop, no i proszę! Do tego każdy krok sprawiał, że dziura się powiększała.
Powiedziano im, że mieszkanie znajduje się na piętnastym piętrze bloku w Lovell Park. Naturalnie akurat tego dnia musiała się tam zepsuć winda, więc policjanci, sapiąc i postękując, wdrapywali się z mozołem po schodach. Im wyżej, tym częściej przystawali na kolejnych podestach, żeby odpocząć. Posterunkowa Tracy Waterhouse – duża, pozbawiona wdzięku dziewczyna świeżo po okresie próbnym – i posterunkowy Ken Arkwright – tęgi, blady Yorkshirczyk z otłuszczonym sercem zdobywający swój Mount Everest.
Los chciał, że na czas służby ich obojga przypadły pierwsze z czarnej serii morderstw Rozpruwacza z Yorkshire (Arkwright odszedł na emeryturę na długo przed tym, zanim zginęła ostatnia z ofiar). Donald Neilson, członek Czarnych Panter z Bradford, nie został jeszcze schwytany, natomiast Harold Shipman prawdopodobnie zaczął już zabijać pacjentów, którzy mieli pecha trafić pod jego opiekę w szpitalu w Ponterfact. Zachodnie Yorkshire w roku 1975 stało się królestwem seryjnych zabójców.
Choć sama za nic by się do tego nie przyznała, Tracy Waterhouse wciąż była kompletnie zielona. Ken Arkwright widział co nieco, pozostał jednak dobrodusznym i ufnym gliniarzem, idealnym mentorem nieopierzonej koleżanki po fachu. Oczywiście w koszyku zdarzały się także robaczywe jabłka – śmierć Davida Oluwale’a* kładła się cieniem na pracy policji z West Riding – lecz Arkwirghta to nie dotyczyło.

* David Oluwale – emigrant z Afryki, ofiara rasistowskich prześladowań, śmiertelnie pobity przez policjantów z Leeds 17 kwietnia 1969 roku (wszystkie przypisy pochodzą od tłumaczki).

Kiedy trzeba – a czasem i kiedy nie trzeba – potrafił być brutalny, lecz jeśli chodzi o nagrody i kary, nie dyskryminował nikogo z powodu koloru skóry. Kobiety były dlań puszczalskimi zdzirami, chociaż zdarzyło mu się poratować dziewczyny z ulicy fajkami i gotówką. Poza tym szczerze kochał swoją żonę i córki.
Wbrew zachętom nauczycieli, którzy namawiali ją, aby kontynuowała naukę i „coś osiągnęła”, Tracy w wieku piętnastu lat rzuciła szkołę, zrobiła kurs stenografii i maszynopisania, po czym zatrudniła się jako młodsza urzędniczka w biurze Montague’a Burtona. Pragnęła czym prędzej rozpocząć dorosłe życie. „Bystra z ciebie dziewczyna – zauważył personalny, częstując ją papierosem. – Możesz daleko zajść. Kto wie, czy pewnego dnia nie zostaniesz asystentką dyrektora naczelnego?”. Tracy nie miała pojęcia, czym zajmują się dyrektorzy naczelni; obowiązki asystentki również nie były dla niej całkiem jasne. A do tego personalny rozbierał ją wzrokiem.
Pomimo skończonych szesnastu lat nie całowała się dotąd z żadnym chłopakiem, nie piła wina (nawet stołowego), nie jadła awokado, nie widziała bakłażana ani nie leciała samolotem. To były całkiem inne czasy. W sklepie Etam kupiła długi tweedowy płaszcz i nową parasolkę. Była gotowa na wszystko – na tyle, na ile to było możliwe. Dwa lata później wstąpiła do policji. Na to nic jej nie mogło przygotować. Bye Bye, Baby…
Tracy zawsze czuła lęk, że nie zdoła wyrwać się z domu. Wieczory spędzała z matką przed telewizorem, podczas gdy ojciec pił – umiarkowanie – w lokalnym klubie konserwatywnym. Wspólnie z Dorothy Waterhouse oglądały The Dick Emery Show, Steptoe and Son, Mike’a Yarwooda parodiującego bohaterów tegoż serialu, a od czasu do czasu premiera Edwarda Heatha, który tak śmiesznie poruszał ramionami w górę i w dół. Kiedy Margaret Thatcher przejęła władzę w partii, dla Mike’a Yarwooda nastały ciężkie czasy. Dla wszystkich nastały ciężkie czasy. Tracy nigdy nie zdołała pojąć fenomenu popularności parodystów.
Zaburczało jej w żołądku. Od tygodnia była na diecie twarogowo-grejpfrutowej. Ciekawe, czy można się zagłodzić na śmierć i wciąż mieć nadwagę?
– Chryste Panie – wysapał Arkwright, gdy wreszcie dotarli na to piętnaste piętro. Pochylił się i wsparł dłońmi o kolana.
– Możesz mi wierzyć lub nie, ale kiedyś byłem skrzydłowym ataku w drużynie rugbistów.
– Taa… Za to teraz jesteś grubym ramolem – mruknęła Tracy. – Który to numer?
– Dwadzieścia pięć. W końcu korytarza. Któryś z sąsiadów anonimowo zgłosił, że z mieszkania czuć przykry zapach („Potworny smród!”).
– Pewnie zdechły szczur – stwierdził Arkwright. – Albo kot. Pamiętasz te dwa psy w Chapeltown? A, prawda, to było, zanim do nas przyszłaś.
– Znam tę sprawę. Właściciel wyjechał i zostawił zwierzaki bez jedzenia. W końcu zeżarły się nawzajem.
– Nie „się nawzajem” – poprawił ją Arkwright – tylko jeden zeżarł drugiego.
– Cholerny pedant z ciebie, Arkwright.
– Że jak? Pyskata gówniara! Dobra, idziemy. Szlag by to trafił, Tracy. Smród czuć aż tutaj.
Tracy kciukiem wcisnęła dzwonek przy drzwiach i przytrzymała. Stojąc tak, spojrzała na swoje brzydkie czarne półbuty z policyjnego przydziału i poruszyła palcami w brzydkich czarnych rajstopach, również z przydziału. Wyczuła, że paluch całkiem wylazł przez dziurę. Od dziury poszło oczko i powoli pełzło w stronę kolana Tracy, masywnego niczym u piłkarza.
– Żeby się tylko nie okazało, że to jakiś staruch, który tam leży od paru tygodni – westchnęła. – Jak ja ich, cholera, nie znoszę!
– Ja nie znoszę tych, co wyskakują z pociągów.
– I martwych dzieciaków.
– No. Te są najgorsze – zgodził się Arkwright.
Martwe dzieci przebijały wszystko.
Tracy zdjęła kciuk z dzwonka i nacisnęła klamkę. Zamknięte.
– Psiakrew, Arkwright, w środku aż brzęczy. To, co tam leży, na pewno nie wstanie o własnych siłach.
Arkwright załomotał do drzwi.
– Halo, policja! Jest tam kto? Cholera, Tracy, słyszysz to samo co ja?
– Muchy?
Ken Arkwright schylił się i zajrzał przez otwór na listy. „Chryste…” – jęknął i odskoczył jak oparzony. W pierwszej chwili Tracy pomyślała, że ktoś psiknął mu w oczy jakimś świństwem. Kilka tygodni wcześniej spotkało to jednego sierżanta: jakiś świrus zaatakował go butelką wybielacza. Od tamtej pory policjanci podejrzliwie traktowali wszystkie otwory w drzwiach. Jednak Arkwright ponownie przykucnął, uchylił klapkę i zaczął przemawiać uspokajająco jak do zdenerwowanego psa:
– No, już, już. Wszystko będzie dobrze. Mamusia w domu? A tatuś? Zaraz ci pomożemy. Tylko chwilkę poczekaj.
Wyprostował się i stanął bokiem, żeby wyważyć drzwi ramieniem. Rozstawił szeroko nogi, sapnął i rzucił do Tracy:
– Lepiej się przygotuj, mała, bo to nie będzie piękny widok…