Kobieta z czerwonym notatnikiem

Czarująca i kunsztowna opowieść o tym, jak impuls i ciekawość niepostrzeżenie przeradzają się w żarliwe miłosne śledztwo.

Laurent, znalazca damskiej torebki podąża tropem zapisków pisanych kobiecą ręką w czerwonym notatniku. Z dnia na dzień autorka notatek coraz bardziej go intryguje, a rozpalona wyobraźnia podsuwa mu nieodparte wizje tajemniczej kobiety, która jakby zapadła się pod ziemię.

Znaleźć tą jedyną pośród milionów Paryżanek – temu zadaniu oddaje się Laurent z detektywistyczną skrupulatnością i zapałem kochanka, a miejskie zakamarki odsłaniają przed nim swoje sekrety…

Antoine Laurain
Kobieta z czerwonym notatnikiem
Przekład: Ewa Kaniowska
Wydawnictwo Czarna Owca
Premiera: 3 czerwca 2015

Taksówka wysadziła Laurę na rogu bulwaru. Od domu dzieliło ją tylko pięćdziesiąt metrów. Ulicę oświetlały latarnie. Zabarwiały fasady budynków pomarańczowym światłem, ale i tak się bała, jak zawsze w środku nocy. Odwróciła się, ale nikogo nie zobaczyła. Światła z hotelu naprzeciwko zalewały kawałek chodnika między dwoma krzewami w donicach, które wyznaczały wejście do trzygwiazdkowego przybytku. Zatrzymała się przed drzwiami i rozsunęła suwak torebki, żeby poszukać pęku kluczy z chipem.
A potem wszystko potoczyło się bardzo szybko. Jakaś ręka złapała za pasek jej torebki, ręka, która pojawiła się znikąd, ręka należąca do ciemnowłosego mężczyzny w kurtce. Wystarczyła sekunda – strach popłynął wszystkimi żyłami i dotarł prosto do serca, żeby tam wybuchnąć lodowatym dreszczem. Odruchowo złapała za torebkę. Mężczyzna spróbował ją wyrwać. Kiedy poczuł opór, przycisnął dłoń do jej twarzy i uderzył jej głową o metalowe drzwi. Zachwiała się od ciosu, przed oczami zabłysły jej drobinki światła podobne do unoszących się w powietrzu robaczków świętojańskich, jej klatką piersiową wstrząsnął dreszcz, a palce wypuściły torebkę. Pasek zatoczył w powietrzu koło, mężczyzna uśmiechnął się triumfalnie – i uciekł. Stała oparta o drzwi i śledziła wzrokiem rozpływającą się w mroku sylwetkę. Jej płuca rytmicznie wciągały tlen, gardło płonęło, brakowało jej śliny – butelka wody została w torebce.
Wbiła kod na domofonie, ostatkiem sił popchnęła drzwi plecami i wślizgnęła się do środka. Drzwi ze szkła i czarnego metalu oddzieliły ją od świata. Powoli usiadła na marmurowym stopniu i zamknęła oczy. Czekała, aż jej mózg się uspokoi i zacznie funkcjonować normalnie. Zdania: „Zostałam napadnięta”, „Umrę”, „Ukradziono mi torebkę”, „Nie jestem ranna”, „Żyję” znikały jedno po drugim jak gasnące kolejno kontrolki bezpieczeństwa w samolocie. Podniosła wzrok i spojrzała na skrzynki na listy. Na jednej z nich widniało jej imię, nazwisko i informacja: V piętro po lewej. Była druga nad ranem, nie miała kluczy. Nie dostanie się do mieszkania na piątym piętrze po lewej.
Ten bardzo konkretny fakt nabierał w jej umyśle kształtu: nie mogę wejść do domu, skradziono mi torebkę. Nie mam jej, już nigdy jej nie zobaczę. Jakaś część jej samej zniknęła – nagle, brutalnie.
Rozglądała się wokół, jakby jej torebka mogła się gdzieś zmaterializować, wymazać to, co się przed chwilą stało. Ale nie, już jej nie było. Była gdzieś daleko, na ulicy, wyszarpnięta z jej rąk, podskakiwała na ramieniu biegnącego mężczyzny, który później ją otworzy i znajdzie jej klucze, dokumenty, wspomnienia. Całe jej życie. Palące łzy podeszły jej do oczu. Bała się, była w rozpaczy, była zła. Trzęsły jej się ręce, zdawało jej się, że nigdy nie przestaną. Kark bolał coraz bardziej. Dotknęła palcami tyłu głowy – krwawiła, a paczka chusteczek oczywiście została w torebce.

Pierwsza pięćdziesiąt osiem nad ranem: nie do pomyślenia, żeby o tej porze dzwonić do kogoś z sąsiadów. Nawet do tego miłego faceta, którego nazwiska nie pamiętała, a który właśnie wprowadził się na drugie piętro i robił komiksy. Jedynym rozwiązaniem był hotel. Światło na klatce zgasło. Po omacku znalazła włącznik. Kiedy znów się zapaliło, poczuła lekki zawrót głowy i przytrzymała się ściany. Musiała się pozbierać, pójść do hotelu i poprosić, żeby pozwolili jej przenocować. Wyjaśni, że mieszka naprzeciwko i zapłaci rano. Miała nadzieję, że nocny portier okaże się wyrozumiały, bo nie miała innego pomysłu. Kiedy otworzyła ciężkie drzwi, przeszył ją dreszcz. Nie z powodu nocnego chłodu. To był nieokreślony lęk, jakby fasady budynków wchłonęły coś z tego, co się przed chwilą stało, jakby tamten człowiek miał się w jakiś magiczny sposób wyłonić z murów. Rozejrzała się. Było pusto. Napastnik z pewnością nie wróci, ale nad strachem czasem trudno zapanować, a odróżnienie tego, co irracjonalne, od tego, co możliwe, o drugiej nad ranem nigdy nie jest łatwe.
Przeszła na drugą stronę ulicy. Odruchowo chciała przycisnąć do siebie torebkę, ale między biodrem a przedramieniem znalazła tylko pustkę. Weszła w krąg światła przed zadaszonym wejściem do hotelu. Przesuwne drzwi otworzyły się przed nią bezgłośnie. Siedzący za kontuarem siwowłosy mężczyzna spojrzał na nią.
Zgodził się dać jej pokój. Wprawdzie niechętnie, ale kiedy zaczęła zdejmować złoty zegarek, żeby go zostawić jako zabezpieczenie, powstrzymał ją gestem. Najwyraźniej przestraszona młoda kobieta mówiła prawdę. Na pewno nie próbowała go naciągnąć. Prawdopodobieństwo, że wróci i zapłaci za nocleg, oceniał na dziewięćdziesiąt procent. Podała mu imię, nazwisko i adres. Miewali o wiele większe problemy z płatnościami. Jedna noc dla samotnej kobiety, która twierdzi, że od piętnastu lat mieszka naprzeciwko, to nic takiego. To prawda, telefon do przyjaciół, u których spędziła wieczór, byłby jakimś rozwiązaniem, tylko że numer miała w komórce. Odkąd upowszechniły się telefony z listami kontaktów, znała na pamięć tylko dwa numery: do siebie i do pracy. Pomysłu ze ślusarzem, który podsunął jej recepcjonista, też nie mogła zrealizować. Skończyła jej się książeczka czekowa i za późno zamówiła następną. Odbierze ją z banku dopiero na początku przyszłego tygodnia. Karta płatnicza i czterdzieści euro w gotówce zostały w portfelu. Nie miała jak zapłacić. Niesamowite, jak w tej sytuacji mnóstwo szczegółów, które normalnie nie miały znaczenia, nagle jakby sprzysięgło się przeciwko niej. Poszła za portierem do windy, a potem korytarzem do pokoju numer pięćdziesiąt dwa, z widokiem na ulicę. Zapalił światło, szybko pokazał jej łazienkę i ubikację i wręczył klucz. Podziękowała i jeszcze raz obiecała, że zapłaci. Portier uśmiechnął się do niej życzliwie, trochę już znużony wysłuchiwaniem tego samego po raz pięćdziesiąty.
– Wierzę pani, dobranoc.
Ruszyła do okna i odsunęła zasłony. Stała dokładnie naprzeciwko własnych okien. Lampy w salonie zostawiła zapalone. Postawiła krzesło przy oknie, żeby Belphégor mógł wyglądać. Dziwnie było oglądać z tej perspektywy własne mieszkanie. Miała wrażenie, że zaraz zobaczy samą siebie przechodzącą przez pokój. Otworzyła okno.
– Belphégor… – zawołała półgłosem. – Belphégor… – Zacmokała. Cichy, charakterystyczny odgłos, który tak dobrze znają wszyscy właściciele kotów.
Kilka sekund później na krześle pokazał się czarny kształt. Para żółtych oczu spojrzała na nią zaskoczona. Dlaczego pani jest naprzeciwko, a nie w mieszkaniu?
– Hej, to ja, tak, tutaj jestem… – zawołała i pomachała.
Postanowiła się położyć. W łazience znalazła chusteczki i przemyła odrobiną wody skaleczenie nad karkiem. Kiedy się pochyliła, zakręciło jej się w głowie. Jedyna dobra wiadomość była taka, że chyba przestała krwawić. Wzięła gruby ręcznik, położyła go na poduszce i rozebrała się. Wyciągnęła się na łóżku. Nie mogła się powstrzymać, żeby nie odtwarzać w kółko sceny napaści. Wydarzenie, które trwało najwyżej kilka sekund, teraz, we wspomnieniach, ciągnęło się w nieskończoność. Dłuższe i bardziej rozciągnięte niż kinowe sekwencje w zwolnionym tempie. Jak sceny z 3lmów dokumentalnych pokazujące manekiny w zderzeniach samochodów w warunkach laboratoryjnych. Widać wnętrze, przednia szyba eksploduje jak pionowa ta4a wody, głowy manekinów płyną miękko do przodu, poduszki powietrzne puchną jak balony z gumy do żucia, blacha zgniata się delikatnie, jakby pod wpływem łagodnego ciepła.

Laurent musiał zrezygnować z ogolenia się przed lustrem w łazience. Elektryczna golarka, której warkot umilał mu wszystkie poranki, włączyła się, wydała agonalny pomruk i ostatecznie zamilkła. Mógł sobie do upadłego wciskać włącznik, poklepywać ostrza, wyciągać i wkładać wtyczkę do gniazdka – jego golarka Braun z potrójną głowicą wyzionęła ducha. Bardzo go to zmartwiło. I jakoś nie mógł się zdecydować, żeby ją wyrzucić. Nie w tej chwili. Odłożył ją ostrożnie do wielkiej muszli przydaczni, którą przywiózł z Grecji przed dziesięcioma laty. Jednorazowa maszynka Gilette walająca się w szufladzie też nie na wiele mu się przydała, bo tymczasem spotkała go następna niespodzianka: kiedy odkręcił kran, usłyszał tylko posępny syk. Nie było wody. Karteczka z informacją, że ją wyłączą, wisiała w holu od tygodnia, ale on oczywiście o tym zapomniał.
Przyjrzał się sobie w lustrze. Nieogolony mężczyzna z mocno potarganymi włosami – to od przykrywania głowy poduszką. W czajniku zostało trochę wody – akurat na jedną kawę. Wychodząc z budynku, rzucił okiem na metalową elektryczną żaluzję w oknie swojego sklepu. Normalnie o tej porze przekręcałby klucz w jej zamku i otwierał księgarnię. Pozdrowiłby skinieniem głowy sąsiada, Jeana Martela (Czas Utracony – antyki, starocie, skup, sprzedaż), siedzącego przy stoliku w ogródku kawiarni Jean-Bart nad kawą ze śmietanką. Pomachałby sąsiadce z pralni chemicznej (Biały Gołąb – pranie na najwyższym poziomie), a ona pomachałaby do niego zza szyby, a potem, kiedy żaluzja byłaby już w górze, rytualnie zerknąłby na własną wystawę z książkami poustawianymi według kategorii: Książka na jesień, Albumy i bestsellery, Nasze ulubione i Nie możesz przegapić. O dziesiątej trzydzieści przyszłaby Maryse, potem Damien.
W komplecie zaczęliby kolejny dzień od otwierania kartonów od dostawców. Potem zjawiliby się pierwsi klienci z najróżniejszymi pytaniami: „Szukam książki, nie znam ani autora, ani wydawcy, ale akcja toczy się w czasie drugiej wojny światowej”. Sugestie: „Pani Berthier, to powieść dla pani, jeśli szuka pani czegoś lekkiego, żeby się rozerwać, daję słowo, musi pani poznać tego autora”. Zamówienia: „Dzień dobry, tu księgarnia Czerwony Zeszyt, potrzebne mi trzy egzemplarze Don Juana Molièra w wydaniu kieszonkowym, z serii »Lektury szkolne«”. Zwroty: „Dzień dobry, tu Czerwony Zeszyt, jestem zmuszony odesłać wszystkie cztery egzemplarze Smutku lata Mallarmégo, nikt tego nie kupił”. I planowanie wieczorów autorskich: „Dzień dobry, tu Laurent Letellier z księgarni Czerwony Zeszyt, chciałbym się dowiedzieć, czy będzie możliwe zorganizowanie spotkania z waszym autorem”.

Kiedy kupił ten lokal, mieściła się w nim dogorywająca kawiarnia Celt. Prowadziło ją starsze małżeństwo. Marzyli tylko o tym, żeby wrócić do Owernii. Laurent okazał się ich nieoczekiwanym wybawieniem. Kawiarnia miała tę zaletę, że należało do niej mieszkanie znajdujące się piętro wyżej. Z pewnością można było dzięki temu oszczędzić czas, bo droga do pracy radykalnie się skracała. Druga strona medalu była jednak taka, że nigdy nie opuszczało się miejsca pracy.
Laurent przeciął skwer, na który wychodziły okna Czerwonego Zeszytu, i ruszył ulicą Pentille. W ręku trzymał Z niebem zamiast dachu, ostatnią powieść Frédérica Pichiera. W przyszłym tygodniu pisarz miał wieczór autorski w jego księgarni. Laurent miał nadzieję, że zdąży przejrzeć notatki, które porobił na marginesach książki, kiedy czytał ją nad podwójnym espresso w ogródku Nadziei, kawiarni, do której często zachodził przy okazji porannych spacerów. Książka opowiadała o losach młodej wieśniaczki w czasie pierwszej wojny światowej. Była to czwarta powieść Pichiera. Rozsławiły go Łzy piasku, historia francuskiego żołnierza, który podczas wyprawy Napoleona do Egiptu zakochuje się w młodziutkiej Egipcjance. Miał prawdziwy dar wpisywania perypetii swoich bohaterów w wielkie wydarzenia historyczne. Krytycy nie bardzo wiedzieli, od której strony go ugryźć: jest po prostu świetnym gawędziarzem czy pisarzem z prawdziwego zdarzenia? To nie było jasne. Tak czy owak powieść świetnie się sprzedawała. Spotkanie z autorem z pewnością będzie sukcesem.
Kiedy tak szedł, dostał SMS od Maryse. Kolejka, którą dojeżdżała z przedmieść, zatrzymała się w środku trasy. Możliwe, że nie zdąży do pracy. „Proszę mnie informować, Maryse”, odpowiedział i skręcił w ulicę Vivanta-Denona. Przy numerze szóstym podniósł wzrok, żeby sprawdzić, czy jego klientka, pani Merlier, odsłoniła okna. Starsza pani, nałogowa czytelniczka, zdumiewająco podobna do nieżyjącej już aktorki Marguerite Moreno, wstawała o świcie. „Jeśli nie odsłonię okien, panie Letellier, to znaczy, że nie żyję albo jestem umierająca”, powiedziała mu pewnego dnia. Ustalili, że jeśli kiedyś zobaczy zamknięte okiennice, zadzwoni pod numer alarmowy. Ale pod szóstką wszystko było w porządku – okiennice były otwarte. Zresztą tylko tam – inni mieszkańcy najwyraźniej korzystali z sobotniego poranka, żeby nadrobić zaległości w spaniu. Dzielnica była opustoszała. Ruszył dalej, ulicą Passe-Musette.
Kawiarnia Nadzieja mieściła się na końcu, sąsiadowała z weekendowym targiem. Przed każdą bramą stały pojemniki na śmieci. Niektórym towarzyszyły pojedyncze zużyte meble. Czekały na wywóz. Minął jeden z pojemników i zwolnił – ten obraz potrzebował kilku chwil, żeby się odcisnąć w jego umyśle – i zawrócił.
Na pokrywie śmietnika stała damska torebka.
Skórzana, jasnofioletowa, w bardzo dobrym stanie. Z mnóstwem kieszonek i zamków błyskawicznych, z długimi uszami, paskiem na ramię i pozłacanymi klamerkami. Rozejrzał się odruchowo, co było dość absurdalne – przecież właścicielka nie zmaterializuje się znienacka, żeby odebrać swoją własność. Skórzana torebka stała pewnie, nie wyglądała na pustą. Gdyby była opróżniona i zużyta, właścicielka z pewnością wrzuciłaby ją do pojemnika, a nie położyła na pokrywie. Zresztą czy kobiety wyrzucają torebki? Pomyślał o tej, z którą przez dwanaście lat dzielił życie. Nie, Claire nigdy nie wyrzuciła żadnej. Miała ich kilka i zmieniała je zależnie od pory roku. Butów też nie wyrzucała. Jeśli paski w czółenkach się zniszczyły, naprawiała je u szewca. Czasem szewc nie mógł nic poradzić, ale Laurent i tak nigdy nie widział butów w kuchennym koszu na śmieci, wśród odpadków. Znikały w bardziej tajemniczy sposób. Niezależnie od tych refleksji z poprzedniego życia było przecież możliwe, że jakaś kobieta pozbyła się torebki.
Z drugiej strony to, że torebka w idealnym stanie stoi na pokrywie pojemnika na śmieci, zdawało się raczej oznaczać coś niepokojącego. Na przykład kradzież. Rozważył tę możliwość. Rozpiął zamek i od razu się zorientował, że torebka jest pełna osobistych drobiazgów. Zaczął je przeglądać. Z bramy wyszła jakaś kobieta, ciągnęła za sobą walizkę na kółkach. Minęła go, przeszła kilka kroków i się odwróciła. Kiedy ich spojrzenia się spotkały, trochę przyspieszyła, a potem zniknęła za rogiem. W tym momencie zdał sobie sprawę, jak bardzo mogło się to wydawać podejrzane: samotny mężczyzna, nieogolony i nieuczesany, przeglądający zawartość damskiej torebki na pojemniku na śmieci…
Szybko zasunął zamek. Pytanie, przed którym stanął, dotyczyło kwestii moralnych: wziąć torebkę ze sobą czy po prostu, jak gdyby nigdy nic, wrócić do swoich spraw? Gdzieś w tym mieście jakaś kobieta z pewnością została okradziona i prawdopodobnie już straciła nadzieję, że odzyska swoją własność. Tylko ja wiem, gdzie jest jej torebka, pomyślał, i jeśli ją zostawię, tra3 na wysypisko albo ktoś ją sobie przywłaszczy. Podjął decyzję: złapał torebkę i ruszył przed siebie. Komisariat jest zaledwie dziesięć minut dalej. Zaniesie ją tam, wypełni jeden czy dwa formularze i pójdzie do swojej kawiarni.
Dziwne uczucie. Jakby się prowadziło psa, którego ktoś nam powierzył i który wlecze się za nami niechętnie. Ścisnął pasek jak smycz, owinął go sobie wokół dłoni, żeby torebka nie kołysała się zbyt ostentacyjnie przed oczami innych przechodniów. Niósł coś, co nie należało do niego i co nie powinno wisieć na jego ramieniu. Kolejna kobieta zerknęła na torebkę, a potem na niego. Szedł bulwarem i wstydził się coraz bardziej. Wydawało mu się, że wszyscy, których mija, zerkają na niego kątem oka i od razu rozumieją, co jest nienormalnego w tym widoku: mężczyzna z damską torebką w dłoni. W dodatku jasnofioletową. Nie spodziewał się, że paradowanie z damskim akcesorium będzie tak niewygodne. Zdarzało się przecież, że Claire dawała mu torebkę do potrzymania, kiedy wracała do domu po papierosy albo wchodziła do toalety napotkanej kawiarni. Wtedy również mijały go kobiety i rozpoznawały w jego rękach atrybut jednej ze swoich sióstr, ale w ich oczach nie widział nieufności – już raczej błysk sarkazmu. Był mężczyzną stojącym na ulicy i czekającym na swoją partnerkę. To było tak oczywiste, jakby miał na sobie tekturowe wdzianko, jakie noszą ludzie-kanapki, z wypisanym wielkimi literami zdaniem „Moja żona zaraz wróci”.
Grupka młodych dziewczyn, licealistek w dżinsach i conversach, zablokowała mu drogę: coś powiedziały i wybuchnęły śmiechem. To z niego się śmiały? Wolał nie wiedzieć. Nabijały się z niego, bo wyglądał podejrzanie? Skręcił, żeby nie iść bulwarem. Postanowił dotrzeć do komisariatu bocznymi uliczkami.

Poczekalnię z nierówno otynkowanymi ścianami oświetlało pojedyncze okno z matową szybą, bez klamki. Plastikowe krzesła, laminowany stół i dwa pokoje z szeroko otwartymi drzwiami. Wyglądało na to, że zgłoszenia kradzieży dotyczą głównie damskich torebek. Pięć kobiet w różnym wieku w milczeniu czekało na swoją kolej. W jednym z pokoi starsza pani z laską opowiadała, szlochając, jak ukradziono jej torebkę. Na łuku brwiowym miała szeroki plaster. Towarzyszący jej siwy mężczyzna był tak zmieszany, że nie wiedział, gdzie podziać oczy. Laurent pomyślał, że znalazł się w jednym z ziemskich czyśćców – tych miejsc, do których mamy nadzieję nigdy nie trafić: szpitalny oddział ratunkowy, pokój celników na lotnisku, noclegownia dla bezdomnych… Miejsc, które mijamy z myślą, że lepiej nam tam, gdzie jesteśmy, na zewnątrz, i to nawet kiedy pada deszcz.
– W każdym razie już nie zobaczymy swoich torebek – powiedziała głośno drobna brunetka czytająca „Voici”.
Przez poczekalnię przeszedł młody funkcjonariusz z grubym naręczem kserówek.
– Przepraszam – powiedział Laurent. – Przyniosłem torebkę.
Pięć czekających kobiet podniosło wzrok.
– Niech pan porozmawia z którymś z moich kolegów – rzucił pośpiesznie policjant, wskazując na jeden z pokoi.
Potężny mężczyzna z ogoloną głową i małymi, głęboko osadzonymi oczkami wstał, żeby odprowadzić starszą panią do drzwi. Spojrzał na Laurenta pytającym wzrokiem, a ten uniósł torebkę.
– Przyniosłem torebkę. Znalazłem ją na ulicy.
– A to piękny obywatelski gest – powiedział policjant. Głos miał niski, męski. – Amélie, chodź zobaczyć! – zawołał.
Krągła, niska blondynka wyszła z tego samego pokoju. Podeszła do nich.
– Właśnie mówiłem temu panu, który przyniósł nam znalezioną torebkę, że to piękny obywatelski gest. – Wyraźnie lubił to sformułowanie.
– Ach tak, to bardzo ładnie z pana strony – powiedziała Amélie z entuzjazmem. Była pod wrażeniem: mężczyzna, który poświęcił czas, żeby odnieść na komisariat znalezioną damską torebkę.
– Jak pan na pewno zauważył – podjął z lekkim znużeniem policjant – te panie czekają, więc będę do pańskiej dyspozycji za jakąś… godzinę – powiedział, zerkając na zegarek.
– Jak dobrze pójdzie – dodała cicho Amélie.
Jej kolega skinął głową.
– To może wrócę jutro rano? – zasugerował Laurent.
– Jak pan woli. Zgłoszenia przyjmujemy między dziewiątą trzydzieści a trzynastą i między czternastą a dziewiętnastą – powiedział funkcjonariusz. – Może pan też pójść do biura rzeczy znalezionych, ulica Morillons trzydzieści sześć, w piętnastej dzielnicy – zaproponowała policjantka.
Kiedy wyszedł, znów dostał SMS od Maryse. Jej pociąg dopiero ruszył po długim postoju. Na pewno nie zdąży otworzyć księgarni. Laurent minął szybkim krokiem kawiarnię Nadzieja – swoje notatki z lektury książki Pichiera przeczyta w pracy.
W uliczce, przy której znalazł torebkę, stała zielona śmieciarka. Dwóch młodych mężczyzn ze słuchawkami na uszach ładowało pojemniki na wywrotkę. Opróżniały się z łoskotem. Było jasne, że jeszcze kilka minut i fioletowa torebka zmieniłaby właściciela albo dokonała żywota na wysypisku, pod gołym niebem, mając mewy za jedynych świadków.
Laurent, jej tymczasowy strażnik, wrócił do domu, położył ją na kanapie i zszedł na dół otworzyć księgarnię.
Zaczynał się kolejny dzień.