Znakomita historyk Maria Todorova w pełen pasji sposób opisuje dzieje Bałkanów.
„Bałkany zawsze znaczyły fragmentację i przeciwności losu. Będąc skrzyżowaniem kultury zachodniej i orientalnej oraz ziemią różnych narodów i religii, Europa Południowo-Wschodnia wydaje się pod każdym względem międzykontynentalnym skrzyżowaniem”.
„Bałkany”, “kocioł bałkański” „bałkanizacja” – to pojęcia, które od ponad 100 lat weszły na stałe do języka polityki, nauk społecznych i mediów. Używane są niezmiennie w kontekście negatywnym – jako synonimy niedużych, skłóconych wewnętrznie i zewnętrznie państewek, prymitywnych i zacofanych, znajdujących się poza głównym nurtem cywilizacji zachodniej.
Znakomicie udokumentowana praca Marii Todorovej, Bułgarki z pochodzenia, jest próbą usystematyzowania wiedzy historycznej, prawd i mitów, obiegowych opinii, zarówno współczesnych, jak i dawniejszych, dotyczących dziejów i dnia dzisiejszego Europy Południowo-Wschodniej. A zadanie to niełatwe, wszak ten region to kolebka najstarszych europejskich cywilizacji, obszar starć imperium rzymskiego i bizantyjskiego, religii greckokatolickiej, rzymskokatolickiej, prawosławia i islamu, okupowany ponad pięć wieków przez Turków. Wybuchowa mieszanka etniczna ras, kultur i religii, a jednocześnie od ponad stu lat parias Europy, zarzewie konfliktów i wojen, z których ostatnia miała miejsce niewiele ponad 10 lat temu.
Jest to wartościowa praca, mogąca stanowić dla przeciętnego Europejczyka kompendium wiedzy o regionie, który choć wydawałoby się, znajduje się tuż za miedzą, jest jednak stosunkowo mało znany a jeszcze mniej rozumiany, zwłaszcza w zakresie dziedzictwa kulturowego i mentalności ludów go zamieszkujących.
Książka, chociaż pisana jako praca naukowa, jest pasjonującą lekturą także dla zwykłego czytelnika, pragnącego nieco głębiej poznać ten intrygujący pod wieloma względami region, znany głównie jako miejsce wakacyjnych wojaży. (B)
„Bałkany wyobrażone”
Maria Todorova
Wyd. Czarne 2008
