W poszukiwaniu wydawcy

Pisanie własnej książki dla wielu debiutujących pisarzy jest wielką przyjemnością. Pierwsze trudności w literackiej karierze zaczynają się natomiast na etapie poszukiwania wydawcy, który mógłby tę książkę opublikować. Narodowe Centrum Kultury podaje, że w Polsce funkcjonuje blisko 6000 wydawnictw. Jak w tym gąszczu wybrać to właściwe? Na co zwracać uwagę przy wyborze wydawnictwa? Jak ocenić czy z danym wydawcą warto nawiązać współpracę? Podpowiadamy.

Uczciwie oceń swoją książkę

Zanim przystąpisz do szukania wydawcy uczciwie oceń swoją książkę. Czy to literatura artystyczna skierowana do wąskiego grona osób czy może materiał na bestseller? Do kogo jest kierowana? Do dzieci, nastolatków, dorosłych kobiet, mężczyzn, a może osób starszych? Oczywiście nie brakuje sytuacji, kiedy książka jest tak dobra, że pasjonują się nią ludzie bez względu na wiek, ale dotyczy to nielicznych i naprawdę wybitnych przypadków. Takie rozróżnienie na etapie przed wydaniem książki pozwala pomóc w ustaleniu, do których wydawnictw warto skierować propozycję wydania książki. Nie istnieją bowiem w Polsce takie oficyny, które wydają wszystkie możliwe typy i gatunki książek. Jedne specjalizują się w literaturze kobiecej, inne wolą publikować kryminały, jeszcze inne mają w ofercie tylko wysublimowane książki dla dzieci, a jeszcze inne skupiają się na podręcznikach, książkach filozoficznych, historycznych – długo by wymieniać.
Ustalenie tych zwięzłych, podstawowych faktów odnośnie książki jest zadaniem dla autora, nie dla wydawcy. Już słyszeliśmy stwierdzenia, że “wydawca przecież może sam sobie przeczytać i stwierdzić czy mu pasuje”. Takie podejście to duży błąd skutkujący rozczarowaniem dla autora i pracą na darmo – wydawnictwa o profilu nie pasującym do danej książki nigdy się nie odezwą i to autor pozostanie z poczuciem, że jego książka jest nieatrakcyjna, podczas gdy może być po prostu niedopasowana do tego, czego dany wydawca szuka.

Dobierz wydawcę do rodzaju książki

Autor wiedząc dokładnie jakim tekstem dysponuje, może zacząć szukać wydawcy posiadającego ofertę wydawniczą pasującą do jego własnej książki. Olbrzymim ułatwieniem jest zwykła internetowa wyszukiwarka, która pomoże ustalić, które wydawnictwa publikują książki o danej tematyce, w danym rodzaju bądź gatunku. Jednak to wersja dla leniwych. Najbardziej sensowne jest skierowanie się do tych oficyn, których literaturę debiutujący pisarz czytał, zna i docenia. Może to was zdziwi, ale nieustannie spotykamy początkujących pisarzy piszących własne książki, ale nieczytających książek cudzych, zupełnie niezorientowanych w rynku wydawniczym. Sami przyznacie, że trudno dokonać dobrego wyboru wydawcy bez wiedzy o tym, do kogo i dlaczego się kierujemy.

Dokładnie przyjrzyj się wybranym wydawcom

Dla wielu debiutantów priorytetem jest wydanie książki i są w tej kwestii zdeterminowani tak bardzo, że zapominają o zdrowym rozsądku i chłodnej, sensownej ocenie swego przyszłego wydawcy. To kończy się później litanią gorzkich żali: że brzydka okładka, że literówki w tekście, że książka nieobecna w większości księgarń, że wydawnictwa nie było na żadnych targach książki, a w konsekwencji tego wszystkiego sprzedaż jest marna i zyski mizerne. Wszystko to są kwestie, które na spokojnie można ocenić, można się im przyjrzeć, zanim w ogóle maszynopis trafi do danego wydawnictwa.
Obejrzyj szatę graficzną książek danego wydawcy – może to zrobić każdy, bez żadnych ograniczeń sięgając nawet daleko wstecz w historię wydawniczą danej oficyny. Dowiesz się, czy estetyka książek pokrywa się z twoimi oczekiwaniami, bo okładka zaprojektowana dla każdej nowej książki będzie kontynuacją nawyków danego wydawcy, jeśli chodzi o grafikę. Poczytaj inne książki, zobacz czy są starannie zredagowane i poddane rzetelnej korekcie, sprawdź w księgarniach, czy książki tego wydawnictwa są na bieżąco dostępne i tak samo – sprawdź czy wydawca jeździ na targi książki, czy organizuje autorom spotkania z czytelnikami. To wszystko są informacje ogólnodostępne, wystarczy poszperać w sieci i dopiero na podstawie uzyskanych informacji zdecydować, czy ma się ochotę w ogóle rozważyć współpracę z danym wydawcą.

Sprawdź czy wydawca jest uczciwy

Kolejna kwestia – finanse. Są wydawnictwa, które uporczywie nie płacą swoim autorom. Ich przedstawiciele są bardzo mili i pomocni na początku, a później, gdy przychodzi do wypłaty wynagrodzeń, to nagle okazuje się, że nie odbierają telefonów, nie odpowiadają na maile i ewentualnie po dwóch latach wypłacą jakieś 200 zł. Tak, to brzmi kosmicznie, ale takich historii znamy całkiem sporo. Tyle tylko, że w dobie internetu, te historie już nie są tajne. A zatem, nie aspiruj do bycia kolejną ofiarą nieuczciwego wydawcy, tylko go sprawdź. Nie potrzeba do tego detektywa: zerknij do krajowego rejestru długów, poczytaj opinie o wydawnictwie – jako pracodawcy, w portalach, które służą do dzielenia się opiniami pracowników o firmach, w których pracują lub pracowali. Wpisz w wyszukiwarkę nazwę wydawnictwa, które sprawdzasz i hasła w rodzaju “problemy z wypłatą honorarium”, “ostrzegam”, “nieuczciwy wydawca”. Jeśli wydawca jest uczciwy, to na takie hasła nie znajdziesz żadnych wyników i to daje zielone światło w kwestii przyszłej współpracy. Jeśli nie jest, wyników będzie mnóstwo i to oznacza, że trzeba wiać. Nawet nie próbować się łudzić, że może właśnie ty będziesz potraktowany inaczej niż wszystkie oszukane wcześniej osoby.

Przeczytaj wytyczne na stronie wydawcy

Gdy już sprawdzisz kilku wydawców, którzy zainteresują cię najbardziej, znajdź na stronie zakładkę informującą o zasadach przyjmowania propozycji wydawniczych i potraktuj je poważnie. Jeśli wydawnictwo prosi o konspekt – załącz go, jeśli oczekuje całego tekstu – wyślij cały, a nie tylko fragment, jeżeli chce tylko fragment o określonej ilości znaków – wyślij taki fragment, a nie całą powieść. Jeśli chcą wydruk – wyślij wydruk. Jeśli tylko wersję elektroniczną – to nie wysyłaj wydruku. I tak dalej.
Życzenia wydawców odnośnie składania propozycji wydawniczych różnią się od siebie, czasami znacząco, dlatego mogą wydać ci się dziwne albo niezrozumiałe, ale uwierz nam, zawsze są one wynikiem przyjętej w danym wydawnictwie procedury oceny tekstów i mają sens. Dostosowanie się do nich przyspiesza proces oceny. Jeżeli dostarczysz dokładnie to, o co wydawnictwo prosi, jest większa szansa, że szybko otrzymasz odpowiedź lub dodatkowe pytania od wydawcy.
Powodzenia!
Agnieszka Kantaruk, Nikodem Maraszkiewicz

Tekst powstał w ramach programu „Akademia Pisarza” zainicjowanego przez portal „Dobre Książki” www.akademiapisarza.pl