W stronę mroku

Fascynujący obraz wojen w bliskiej przyszłości, w których nanotechnologia i sztuczne inteligencje decydują o losach żołnierzy, bitew i konfliktów.

Były porucznik James Shelley trafia do tajnego oddziału, którego członkowie oddani są dwóm sprawom: ocaleniu Ziemi przed zagładą oraz Czerwieni. Shelley przez niemal dwa lata działał wśród żołnierzy, którzy są tak samo wspomagani jak on, i uważa, że nauczył się współpracować z tajemniczą sztuczną inteligencją. Korporacje, rządy i terroryści próbują zdobyć kontrolę nad Czerwienią, której coraz bardziej nieobliczalne postępowanie grozi globalną konfrontacją.

W ostatnim tomie trylogii „Czerwień” Shelley musi wybrać, komu – lub czemu – może zaufać, starając się jednocześnie powstrzymać eskalację konfliktu, który grozi zagładą bliskich mu osób i pogrążeniem świata w chaosie.

Nie ma prawdziwych sojuszników, ustalonych wrogów ani określonego pola walki”

Trylogia „Czerwień” – która jest tak refleksją na temat narodzin sztucznej inteligencji, jak i dynamicznym politycznym thrillerem – jest najlepszym dokonaniem współczesnej militarnej SF.
Barnes and Noble Sci-Fi & Fantasy Blog

Trylogię „Czerwień” można postawić na jednej półce z Wieczną wojną Haldemana .
„Locus”

Mroczna, inteligentna i cyniczna militarna SF.
Stefan Raets, Tor.com

Porywająca wycieczka w zakamarki ludzkich i technologicznych tajemnic wojen przyszłości.
August Cole, The Art of Future Warfare

Linda Nagata (ur. 1960 r.) od dziesiątego roku życia mieszka na Hawajach. Jest czołową przedstawicielką nanopunku, opisującego połączenie zaawansowanej nanotechnologii z ludzkim mózgiem. W 1995 roku opublikowała rewelacyjną powieść “Struktor Bohra”, za którą otrzymała nagrodę Locusa za najlepszy debiut, a w 2000 roku odebrała Nebulę za opowiadanie “Boginie”. Napisała kilkanaście powieści oraz wiele opowiadań science fiction i fantasy. “Czerwień. Misja „Brzask”” – pierwszy tom trylogii z gatunku militarnej SF – otrzymała nominację do nagrody Nebula i nagrody Johna W. Campbella.

– Uczestniczymy w nieliniowej wojnie. To oznacza, że nie ma żadnych „stron”. Nie ma prawdziwych sojuszników, ustalonych wrogów ani określonego pola walki. Konflikt przenika dziedziny finansów, komunikacji, propagandy, terroryzmu i wojskowości w postaci zmieniającej się nieustannie matrycy, która może zniszczyć kulturę, doprowadzić do upadku gospodarkę lub wywołać wojnę, zależnie od wagi i kierunku sprzecznych interesów…
– W tym naszych – przerywa porucznik Logan, jakby to był jakiś ważny kontrapunkt dla mojej argumentacji.
Nie jest.
– W tym naszych interesów – przyznaję. – Bez względu na to, kurwa, jakie one są.
Nazywam się James Shelley, jestem kapitanem Oddziału Uderzeniowego GRK 7-1, połączonej grupy bojowej, która nie istnieje w żadnych oficjalnych dokumentach armii amerykańskiej. Ray Logan jest moim zastępcą. Prowadzimy cichą rozmowę kilka kroków od sześciu żołnierzy przydzielonych do GRK 7-1.
Zajmujemy tymczasowe prycze wstawione do pomieszczenia torpedowego wielozadaniowego okrętu podwodnego typu Virginia, należącego do marynarki wojennej USA, który płynie obecnie pod lodową, zimową czapą Oceanu Arktycznego. Reszta oddziału śpi na prowizorycznych dwupoziomowych kojach, ustawionych podłużnie między zielonymi korpusami torped umocowanych na stelażach. Większości żołnierzy nie widać, przynajmniej tych na dolnych posłaniach, a ich sprzęt leży w porządku na górnych kojach. Tylko Logan i ja czuwamy, naradzając się u końca wąskiego przejścia biegnącego między podstawami prycz i stelaży z torpedami.
– Rzecz w tym – mówię dalej – że dobrzy i źli faceci będą się zamieniać rolami; będą musieli to robić wraz ze zmianą sytuacji. Nigdy nie wiadomo, kto będzie wrogiem w przyszłym roku albo podczas następnego starcia.
Ray Logan jest biały i ma dwadzieścia cztery lata, czyli rok mniej ode mnie. Ma metr siedemdziesiąt pięć wzrostu, więc nie jest wysokim mężczyzną, ale jego szczupła sylwetka i rzeźbione rysy twarzy dałyby mu zajęcie statysty, gdyby zamiast wojska wybrał Hollywood. Jest urodzonym wojownikiem i lubi być na czele każdego ataku, więc to, że zerka niespokojnie przez ramię, jakby się obawiał, że ktoś z oddziału nas podsłuchuje, sprawia niemal surrealistyczne wrażenie. Podążam za jego wzrokiem, ale widzę jedynie brzydką bosą stopę Carla Escamilli, wystającą z najbliższej koi.
Logan ścisza głos jeszcze bardziej.
– Jezu, Shelley, nie przyszło mi po prostu nigdy do głowy, że tymi złymi facetami okażą się pierdoleni Kanadyjczycy. To znaczy, moja mama jest Kanadyjką.
– Nieliniowa wojna – przypominam mu. – Zmieniające się sojusze. Jeśli pocieszy cię to w jakikolwiek sposób: to, co się dzieje w obrębie celu, może nie mieć nic wspólnego z kanadyjskim rządem ani nawet z żadną kanadyjską korporacją.
Nasza obecna operacja nosi kryptonim „Wieża Płowego Konia” i jak każda misja, której się podejmujemy, została nam przydzielona przez Czerwień. Naszym celem jest naftowa platforma wiertnicza o nazwie Deep Winter Sigil. Zimuje na spornym akwenie morskim, do którego Kanada chce zgłosić swoje roszczenia, ale nie płyniemy tam po to, żeby rozstrzygnąć spór terytorialny. Uzyskane przez nas dane wywiadowcze wskazują, że w laboratoriach na pokładzie platformy dzieje się coś niezwykłego, a potwierdzają to tak silne zabezpieczenia, że nawet Czerwień nie jest w stanie ich spenetrować.
Jeśli jakaś tajemnica jest tak mocno strzeżona, to zakładamy, że jest niebezpieczna i może stanowić zagrożenie dla ludzkości.
Nasza misja polega na podpłynięciu cichaczem, wywaleniu kopniakiem drzwi, opanowaniu ośrodka i sprawdzeniu, co się tam kryje. Tego rodzaju przydział nazywamy „operacją kontrolną”. W minionych miesiącach przeprowadziliśmy dwie podobne operacje. W obu wypadkach obiekty okazały się wytwórniami niedozwolonych leków, co nie znajduje się w centrum naszych zwykłych zainteresowań, ale takie jest ryzyko „kontrolowania”.
Wydaje mi się, że jesteśmy wysyłani nieustannie na akcje, gdyż Czerwień jest na tropie konkretnego przedsięwzięcia. Nie wiem, na czym miałoby ono polegać. Mamy coś sprawdzić, a póki tego nie zrobimy, nie wiemy, co znajdziemy. Możemy napotkać absolutnie wszystko – od nieprzezwyciężonej obrony po legalną działalność.
Logan robi kwaśną minę. Jak ja – jak my wszyscy – służył w regularnym wojsku. Dziewięć miesięcy wcześniej należał do sił szkoleniowych USA w Boliwii. Bezpośredni dowódca polecił jego oddziałowi towarzyszyć miejscowej jednostce podczas akcji prewencyjnej, co jest po prostu rodzajem operacji kontrolnej. Logan miał złe przeczucia; twierdził, że dane wywiadowcze są błędne. Miał rację. Kiedy miejscowi żołnierze wywalili drzwi, za nimi były dzieci, żadnych bandziorów. Spalili to miejsce i tak.
– Nienawidzę operacji kontrolnych – mówi z gorzką szczerością.
Chcę mu powiedzieć, że ja też ich nie znoszę, ale zamiast tego oznajmiam:
– Obudzę oddział. Zanim wyruszymy, powtórz z nimi plan misji.
Hierarchia służbowa jest prosta. W oddziale są oficerowie, bo ktoś musi dowodzić, ale nie posługujemy się stopniami podkomendnych. To nie jest konieczne. Żaden z nich nie znalazł się tutaj dla żołdu czy możliwości awansowania.
Skupiam wzrok na słabo widocznej, przejrzystej ikonie znajdującej się na dole mojego pola widzenia. To przycisk polecenia gen-komu. Zwrócenie uwagi na ikonę rozjaśnia ją, dzięki czemu wyróżnia się spośród pozostałych, wyświetlonych na optycznej nakładce, którą noszę jak szkła kontaktowe.
Ikona podsuwa mi menu, ale ignoruję je i mruczę:
– Ogłoś pobudkę.
Polecenie wywołuje sygnał, który jest przekazywany do wszystkich podwładnych.
Każdy żołnierz mojej PGB ma nakładkę oczną, taką jak moja; wszyscy mamy także neuronetki: wszczepione pod skórę głowy siateczki z cieniutkich drucików; prosta AI kontrolująca neuronetkę zapoczątkowuje program budzenia.
Nie ma momentu przejścia, zmieszania, opieszałości. Żołnierze budzą się jednocześnie, z mechaniczną precyzją. Niektórzy się przeciągają, inni kaszlą, ale przed upływem dziesięciu sekund widzę całą szóstkę – jedni siedzą na krawędziach prycz, inni stoją w przejściu, ale wszyscy patrzą na mnie czujnym wzrokiem, pragnąc poznać naszą sytuację.
Logan przejmuje pałeczkę.
– Odlać się i umyć. Macie pięć minut, a potem przećwiczymy jeszcze raz role i zadania każdego z was.
Oficjalnie wszyscy żołnierze GRK 7-1 zginęli lub zmarli na skutek ran odniesionych w akcjach, ale śmierć nie zwalnia ich od niekończącego się treningu i przygotowań do misji przyrodzonych wojsku, gdyż największa szansa na przeżycie operacji kryje się w zrozumieniu jej w najdrobniejszych szczegółach.

Siedemdziesiąt minut później kapitan okrętu podwodnego przekazuje z przedziału dowodzenia wiadomość, że dzieli nas dziesięć minut od miejsca desantu.
– Wakacje skończone! – warczy Logan. – W samą porę. Ubrać się!
– Hoo-yah! – wykrzykuje Alex Tran, stukając się pięściami z Thomasem Dunaheem.
Wszyscy ruszają się jednocześnie. Nasze plecaki, broń i wyposażenie są już przygotowane. Pozostało jedynie włożyć kombinezony termiczne.
Stłoczeni wijemy się, naciągając je na jedwabne szorty i T-shirty nowej generacji, które są naszą standardową bielizną.
Pianki stanowią półtoracentymetrowej grubości izolację, która sprawi, że nie umrzemy z powodu hipotermii, chociaż możemy wykorkować z powodu przegrzania, jeśli zbyt późno opuścimy okręt podwodny.
Jak wszyscy pozostali naciągam długie nogawki na protezy nóg. Robocie kończyny nie potrzebują ciepła, żeby działać, ale są termiczną czarną dziurą. Jeśli ich nie zabezpieczę, wyssą ze mnie całe ciepło.
Następny idzie obcisły kaptur z maską na całą twarz. Nakładam ją dokładnie. Po desantowaniu nie da się tego poprawić, dopilnowuję więc, żeby pasowała dobrze, nie ograniczała mi pola widzenia ani nie utrudniała oddychania.
Już zaczynam się pocić, ale nakładam kolejną warstwę: termiczny polowy mundur o biało-szarym, zimowym kamuflażu. Identyczny nosiłem podczas misji „Brzask”, bez insygniów i plakietek identyfikacyjnych, które by wskazywały, że należymy do armii Stanów Zjednoczonych – bo do niej nie należymy. Tylko udajemy.
To pomaga dostać się w różne miejsca.
Naciągam wysokie buty, a potem przytraczam kaburę udową z dziewięciomilimetrowym SIG sauerem. Dłonie chronią mi cienkie rękawiczki strzeleckie, ogrzewane elektrycznie.
Ostatnia jest kamizelka kuloodporna, a potem oglądam się na żołnierzy.
Ich buty dudnią o pokład, gdy kończą się przygotowywać. Prostują zgarbione ramiona. Obracają do mnie głowy w szarych kapturach. Widać tylko oczy, błagające, żeby wypuścić ich na mróz.
– Słodki Jezu – mruczy Dunahee. – Jeszcze minuta w tym upale, a się porzygam.
Tkwi ściśnięty pośrodku przejścia. Za nim stoi Fadul, która ma zero tolerancji dla biadolenia.
– Obrzygaj mnie, a wpakuję cię pod lód – ostrzega go swoim cichym, groźnym głosem.
– Powinnaś straszyć nieprzyjaciela, Fadul – przypominam jej, zdejmując plecak z najbliższej górnej pryczy. – Nie swoich towarzyszy i towarzyszki broni.
Wykrzywia usta w bladym uśmiechu, kiedy spotykamy się wzrokiem.
– Mogę i to, i to, kapitanie Shelley.
– To na pewno – mruczy Dunahee.
Pia Fadul jest wysoka i chuda, ma ostrzyżone na jeża czarne włosy i wielkie ciemne oczy. Po atomowym ataku w Dniu Komy jej stacjonujący w Sahelu oddział prowadził działania przez dziewięć dni, nie otrzymując zaopatrzenia ani wzmocnień, aż zużyli całą amunicję podczas obrony przed silnymi atakami. Placówka została w końcu zdobyta przez żądnych zemsty rebeliantów. Widziałem część nagrań z jej kamery hełmowej. Nie chciałoby się czegoś takiego oglądać powtórnie. Nikt nie przeżył. Oficjalnie nie ocalała nawet Fadul.
Thomas Dunahee jest fizycznym przeciwieństwem Fadul – niski, krępy i jasnowłosy. Ukończył studia i pracował w banku, gdy Dzień Komy załatwił gospodarkę, a także jego rodziców i siostry, które mieszkały w Seattle. Zaciągnął się, gdy tylko otwarto ponownie punkty rekrutacyjne. Czternaście miesięcy później zwerbowała go Czerwień.
– Dunahee, obsługujesz drona. Logan, podaj mu anioła.
– Tak jest, sir.
Dron, którego mamy ze sobą, to inny model od tych, których używałem w regularnym wojsku. Jest niewielki, o mniejszym zasięgu i nie dysponuje łączem satelitarnym. Jednak po złożeniu skrzydeł łatwo go zabrać na tajne misje. Logan zdejmuje urządzenie z górnej koi i przekazuje je Julianowi, który stoi za nim.
– Podaj dalej.
Bradley Julian to weteran z Somalii. Wysoki, chudy, czarnoskóry i ciemnooki, jest naszym milczącym intelektualistą, który ma skłonność do rozmyślań. W tej chwili wygląda na zaniepokojonego za swoją maską – Tran zauważa to, kiedy Julian się odwraca, żeby wręczyć mu anioła.
– Cholera, Julian – mówi. – Nie martwisz się, co? – Jego zęby błyskają w drapieżnym uśmiechu, gdy bierze złożonego drona. – Bez obaw. Mamy Czerwień po swojej stronie, więc jesteśmy pierdolonymi superbohaterami. Nie ma mowy, żebyśmy przegrali.
– Coś ty, kurwa, powiedział? – pytam go.
Cały szereg zamiera.
Tran patrzy na mnie, zmieszany, zaniepokojony, że wpadł po uszy w gówno.
– Myślisz o sobie jak o superbohaterze, Tran?
– To był tylko żart, kapitanie Shelley. Żartowałem sobie z Juliana.
Alex Tran jest chudy i ciemnoskóry; jego afrykańskie geny górują nad wietnamskimi. Ma trzyletnie doświadczenie bojowe z regularnej armii; prawdziwy bohater wojenny, którego czujność ocaliła życie całemu plutonowi, kiedy zamachowiec samobójca wziął ich na cel w Sahelu. Jednak w naszej grupie Tran jest kotem, najnowszym rekrutem w GRK. To oznacza Grupę Reagowania Kryzysowego, gdyby ktoś chciał zapytać, chociaż nikomu się nie chce, gdyż wszystko, co dotyczy naszej tożsamości bądź działalności, jest tajne. Ta misja jest pierwszą operacją Trana w ramach Oddziału Uderzeniowego 7-1. Nadal uczy się żyć w naszym szczególnym, równoległym świecie – w części jednostki duchów tak tajnej, że nawet wojsko nie wie, że istniejemy.
Niepewne spojrzenie Trana wędruje do Juliana, a potem wraca do mnie.
– Sir…
– Nigdy, kurwa, nie ufaj Czerwieni – ostrzegam go.
Nikt się nie rusza, nikt nic nie mówi. Wszystkie oczy są wpatrzone we mnie, wszyscy są świadomi, że wynik tej konfrontacji wpłynie bezpośrednio na operację – a ja jestem wściekły. Na Trana, na samego siebie. Pięć minut przed planowanym desantem to cholernie dużo czasu, żebym sobie uświadomił, że nie udało mi się wpoić nowemu rekrutowi jasnego obrazu naszej sytuacji.
– Działając na podstawie błędnych założeń, pożegnasz się szybko z życiem, Tran. To, że Czerwień wysłała nas tutaj, nie oznacza, że opowiada się po naszej stronie albo że interesuje ją to samo, co nas. To nie oznacza, że nam pomoże. Będziesz uważał inaczej, a narazisz na niebezpieczeństwo nas wszystkich.
Spodziewam się, że ten wykład zaowocuje krótkim: „Tak jest, sir!” i pokornymi przeprosinami, ale zamiast tego wywiązuje się dyskusja.
– Ja to doskonale rozumiem, sir. Działamy sami. Nie oczekujemy pomocy. Nie prosimy o nią. Ale nie byłoby nas tutaj i nie bylibyśmy w stanie w ogóle operować bez nadzoru ze strony Czerwieni.
W trakcie osiemnastu miesięcy od powrotu na Ziemię zauważyłem jedną rzecz: to nie rekruci o religijnym wychowaniu mają problemy ze zrozumieniem ograniczonej natury Czerwieni.
– Jesteś miłośnikiem komiksów, Tran? I filmów o superbohaterach?
Chce zaprzeczyć. Poznaję to po ruchu jego gałek ocznych. Jednak w naszej grupie kłamstwo nie przechodzi, bo wszyscy używamy FaceValue, aplikacji analizującej stan emocjonalny na podstawie wyrazu twarzy i tonu głosu, która interpretuje nastrój w celu oddzielenia prawdy od fałszu. Tran pamięta o tym, więc przyznaje:
– Tak, sir. Jestem ich fanem.
– Tak myślałem. Od tej chwili zapomnisz o wszystkich opowieściach o wszechmocnej, pożerającej świat AI. Nie działamy według komiksowych reguł. Czerwień nie jest nieomylna. Nie jest wszechwiedząca. Zarówno jej zasięg, jak i możliwości są ograniczone. Jej troska o nasze dobro jest ograniczona – nigdy nie zapominaj o tym – i nie opowiada się po stronie aniołów, co oznacza, że my też się nie opowiadamy. Wszyscy jesteśmy tutaj z osobistych powodów, Tran. Dopilnuj jedynie, żeby twoje były zakotwiczone w realnym świecie. Nie jesteśmy superbohaterami. Nie jesteśmy aniołami Boga, uzbrojonymi w ogniste miecze. Jesteśmy zwykłymi żołnierzami.
Tran nadal się buntuje.
– Ale porucznik mi powiedział, sir, że podczas pańskiej ostatniej misji…
– Że Czerwień nam pomogła? – Rzucam przelotne spojrzenie na Logana, który patrzy na mnie; zęby ma zaciśnięte, a wzrok gniewny. – To się zdarza – potwierdzam. – Nie liczymy na to. Nie oczekujemy pomocy, gdyż w większości wypadków nie otrzymujemy jej. Pomyśl o tym. Gdyby Czerwień mogła kontrolować sytuację, to po co by nas w ogóle wysyłała?
Tran postępuje według rozkazu – marszczy brwi i zastanawia się nad moim pytaniem.
– Mówi pan, że jeśli wpadniemy w tarapaty, to sami musimy się z nich wydobyć.
– Możesz działać zgodnie z tą wiedzą? Zgodnie ze zdecydowanym przekonaniem, że jeśli spierdolimy sprawę, to nikt – ani nic – nas nie ocali? Bo jeśli nie, to sugeruję ci, żebyś został.
Tran jest wstrząśnięty moją propozycją. Obrażony. Pełen gniewu, pod którego wpływem prostuje się tak bardzo, że przysięgam, iż rośnie o centymetr.
– Nie, sir. Należę do tego oddziału. Może nie rozumiem jeszcze, jak to wszystko naprawdę działa, ale walczymy z pierdolonym armagedonem. Tyle wiem. Gówno mnie obchodzi, czy jesteśmy zdani na samych siebie, czy nie. Zamierzam pozostać częścią GRK na czas trwania tej wojny.
Kiwam głową, rozluźniam mięśnie barków i ściszam głos.
– Dobrze wiedzieć. A teraz podaj tego pierdolonego drona Dunaheemu i się ogarnij!
– Mamy dwie minuty spóźnienia – ostrzega Logan.
Przyjmuję to do wiadomości skinieniem głowy.
– Hełmy włóż!