Od nastoletniej naiwności po mądrość wieku dojrzałego prowadzi swą bohaterkę Léna Pappá w powieści „Bez daty. Kartki z dziennika”. To uniwersalna opowieść o doświadczaniu kolejnych etapów życia i zmieniającym się spojrzeniu na świat, które przychodzi wraz z nimi.
Anna, ze zmienną systematycznością pisze dziennik. Pierwsze zeszyty zapełnia notatkami będąc w szkole średniej. Emocje jakie dziewczyna, stworzona w wyobraźni Lény Pappy, przelewa wówczas na papier wystawią na próbę cierpliwość niejednego dorosłego czytelnika „Bez daty..”
Młoda Anna jest nieznośna w swojej egzaltacji, naiwna i rozchwiana emocjonalnie. Kilkadziesiąt lat później sama o sobie napisze: „Czytam, co napisałam w pierwszych zeszytach dziennika, i wydaje mi się to takie głupie, takie przesadzone… Ale tak wtedy czułam!”
Przeciętne życie Anny jest osią na której Lena Pappa oparła opowieść o następującej z upływem czasu przemianie. Pisarka przybliżając czytelnikom banalną egzystencję zwykłej greckiej dziewczynki, kobiety, a wreszcie dojrzałej starszej pani, pokazuje powszechne błędy wiodące do zmarnowania życia: strach przed odpowiedzialnością, obawa przed byciem zranionym, wyolbrzymianie prozaicznych problemów do rangi katastrof i trwonienie czasu na analizowanie wyimaginowanych zmartwień – to wszystko sprawia, że Anna wiedzie życie, które wciąż ją rozczarowuje.
Léna Pappá, uznawana przez krytyków literackich za jedną z najciekawszych współczesnych greckich poetek, ze słowem radzi sobie doskonale, toteż stworzone przez nią zapiski Anny sporządzane przez tę bohaterkę na różnych etapach życia, tchną autentycznością. Irytująca i zbuntowana jako nastolatka, zagubiona i przygnieciona ciężarem niespodziewanej rodzinnej tragedii jako młoda kobieta, arogancka i cyniczna kilka lat później, a wreszcie przybita, zrezygnowana i wciąż niepogodzona ze swoim losem jako kobieta dojrzała – w każdej z tych postaci Anna wydaje się prawdziwa. Niepotrafiąca przemienić buzujących w niej emocji w czyny staje się więźniem własnych wyobrażeń, a wykazywana przez nią pasywność sprawia, że czytelnik miałby ochotę powiedzieć tej postaci kilka ciepłych słów. Na opamiętanie.
Léna Pappá, jak na wywrotową poetkę i pisarkę przystało, chce wstrząsnąć czytelnikiem, podsunąć mu przed oczy katalog sposobów na zmarnowanie sobie życia.
Przebywanie z Anną wywołuje emocje i to wcale nie pozytywne, co jest zabiegiem zamierzonym. Léna Pappá, jak na wywrotową poetkę i pisarkę przystało, chce wstrząsnąć czytelnikiem, podsunąć mu przed oczy katalog sposobów na zmarnowanie sobie życia. Zatracona w banałach, półprawdach i fantazjach Anna zauważa wprawdzie, że: „Najlepsze lata spędzamy uwięzieni w szkołach i na uczelniach, a gdy przychodzi wreszcie chwila, że możemy nacieszyć się życiem, jesteśmy dorośli i, rzekomo, poważni, więc powinniśmy założyć rodzinę – co oznacza wielką odpowiedzialność i mnóstwo kłopotów – mieć dzieci, a następnie wychować je, wykształcić i urządzić, aż wreszcie pewnego pięknego ranka spoglądamy w lustro i odkrywamy ze zgrozą, że jesteśmy starzy.” – ale ze spostrzeżenia tego praktycznych wniosków nie wyciąga. Czytelnik ma szansę postąpić inaczej.■Tomasz Orwid
Léna Pappá (ur. 1932) – grecka pisarka uznawana za jedną z najoryginalniejszych poetek współczesnej Grecji. Studiowała historię i archeologię w Uniwersytecie Ateńskim oraz filologię francuską w ateńskim Instytucie Francuskim. Absolwentka Wyższej Szkoły Sztuk Pięknych w Atenach oraz paryskiej Sorbony. Pracowała w ateńskiej Wyższej Szkole Sztuk Pięknych jako kustosz biblioteki oraz asystentka profesora historii sztuki i znanego pisarza, Pandelisa Prevelakisa. W latach 1980-90 pełniła obowiązki sekretarza generalnego tej uczelni.
Bez daty Kartki z dziennika
