Dzieci Abrahama

Chciałby to wiedzieć jego porywacz, Abu Bakr, sam będący zagadkową postacią, być może tajemniczym mudżaddidm, Odnowicielem, od dawna oczekiwanym przez muzułmanów.

Podczas długich dni uwięzienia, drobiazgowych przesłuchań i gorączkowych dyskusji między dwoma mężczyznami rodzi się dziwne porozumienie. Czy dwaj przeciwnicy z placu boju mogą czuć większe duchowe powinowactwo ze sobą niż ze swoimi rodakami?

Czy Izaak Apfulbaum wyjdzie cało z tego przejmującego doświadczenia?

Robert Littell jest autorem kilkunastu powieści (ostatnio wydana nosi tytuł Wredny typ) oraz książki For the Future of Israel napisanej wraz z Szimonem Peresem, prezydentem Izraela. Otrzymał za swą twórczość literacką zarówno brytyjski Srebrny Sztylet, jak i amerykańską Los Angeles Times Book Prize. Jego powieść W gąszczu luster trafiła na listę bestsellerów dziennika „New York Times” i została zaadaptowana dla potrzeb miniserialu telewizyjnego. Na podstawie powieści Legendy, czyli maski szpiega wytwórnia Twentieth Century Fox Television nakręciła serial telewizyjny nadawany w TNT. Obecnie Robert Littell mieszka we Francji.

W NIEODLEGŁEJ PRZESZŁOŚCI

Zachodzące krwistoczerwone słońce kreśliło linię horyzontu między niebem a morzem, rzucając długie cienie na płaskie lewantyńskie wybrzeże. W okruchach światła skrzył się złocisty dach Kopuły na Skale na Wzgórzu Świątynnym. Jedną z uliczek Wzgórza Francuskiego, małego osiedla żydowskiego zbudowanego po wojnie sześciodniowej na północno-wschodnim krańcu Jerozolimy, jechała powoli fur­gonetka dostawcza z odręcznymi hebrajskimi napisami na bokach: „Koszerna pizza” i „Zawsze do usług”. Kierowca, młoda kobieta krótko ostrzyżona — była w ciemnych okularach z boczną ochroną, które całkowicie zasłaniając oczy, uwydatniały jednocześnie znamiona po ospie wietrznej szpecące jej ładną skądinąd twarz — zatrzymała wóz przy przystanku. Sprawdziwszy adres na podkładce z klipsem, otworzyła okno i spytała nastoletnią dziewczynę, czekającą na autobus numer cztery, o drogę do bloku mieszkalnego przy ulicy Etzel, w którym pokoje wynajmowali studenci Uniwersytetu Hebrajskiego na górze Skopus.
— To jest Etzel — odparła po hebrajsku dziewczyna; była w krótkiej spódnicy i obcisłym golfie. — Po zachodzie słońca trudno odczytać numery. To drugi blok po prawej stronie, zaraz za szczytem wzgórza. — Kiedy koszerna pizza jest koszerna? — dodała prześmiewczo. I zanosząc się piskliwym śmiechem, odpowiedziała sama sobie: — Pewnie wtedy, kiedy bekon pobłogosławi ortodoksyjny rabin, który nigdy w życiu nie dotknął miesiączkującej kobiety.
Kobieta za kierownicą furgonetki zagryzła dolną wargę.
— Ja tam nie wiem — mruknęła. — Ja tylko rozwożę towar.
— Mówisz z akcentem — zauważyła dziewczyna. — Skąd pochodzisz?
— Z Jemenu.
— Skąd w Jemenie? — drążyła dziewczyna, lecz kobieta już wrzuciła bieg i ruszyła w górę wzgórza. Za szczytem skręciła na podjazd przed drugim blokiem, prowadzący do drzwi ze zmatowiałego mosiądzu i szkła poplamionego zaciekami od deszczu. Wyłączyła silnik i zastukała dwa razy w przepierzenie.
— Jussuf? — powiedziała cicho po arabsku. — Bóg jest wielki. Przyjechaliśmy.
Z tyłu furgonetki wysiadł młody mężczyzna w żółtym kombinezonie z napisem „Koszerna pizza” wyhaftowanym nad kieszenią na piersi; w ręku miał pudełko i rachunek. Podszedł do przeszklonych drzwi i nacisnął guzik domofonu mieszkania na drugim piętrze, które wynajmowało sześć studentek.
— Pizza — rzucił po hebrajsku, gdy usłyszał kobiecy głos.
Pomyślawszy, że zamówienie złożyła któraś z koleżanek, studentka machinalnie wcisnęła guzik, zezwalając na otwarcie zamka. Jussuf przytrzymał drzwi dla prawie zupełnie ślepego Doktora, który jechał wraz z nim za przepierzeniem w furgonetce. Ten, w grubych jak denko od butelki okularach w drucianej oprawce, postukując długą, cienką bambusową laską, przeciął zapuszczony hol i wszedł na schody, pamiętając, aby trzymać się w pewnej odległości za swoim przewodnikiem.
Na czwartym piętrze Jussuf otworzył drzwi przeciwpożarowe; Doktor, niski, krępy mężczyzna o krótko ostrzyżonych włosach, przystanął niewidoczny na podeście. Siedzący na końcu długiego, wąskiego korytarza krzepki Izraelczyk w ciemnych okularach i rozpiętej pod szyją koszuli, wyłożonej na spodnie, oderwał się od ściany i jego składane metalowe krzesło opadło na cztery nogi. Jussuf przystanął pod lampą i spojrzał na rachunek.
— Gdzie jest czterysta szesnaście? — spytał po hebrajsku.
— Tutaj — odparł Izraelczyk. — Ale nikt nie mówił mi o pizzy.
Kiedy tylko Jussuf ruszył w jego stronę, mężczyzna wstał, sięgnął za plecy i wielką jak bochen dłonią objął uchwyt zatkniętego za pasek rewolweru.
— Ktoś wisi mi trzydzieści osiem szekli — powiedział przyjaźnie Jussuf i z pudełkiem w lewej ręce pokazał mu rachunek.
Nie puszczając uchwytu, Izraelczyk, który przewyższał go co najmniej o głowę, wyciągnął wolną rękę i na chwilę oderwał od niego wzrok. Popełnił błąd. Zauważył numer mieszkania — „m. 416” — napisany atramentem tuż pod adresem przy ulicy Etzel. Na górze rachunku zobaczył słowo „Goodman”, nazwisko młodej Amerykanki wynajmującej mieszkanie. I zaraz potem przestał widzieć, bo zwężające się ku dołowi cienkie ostrze sztyletu, jakim arabscy rolnicy zabijają ptactwo domowe, wbiło się między drugie a trzecie żebro, dotarło do serca, przecięło zastawkę płucną, zalewając je krwią, i pozbawiło go życia.
Chwyciwszy ochroniarza pod pachy, Jussuf posadził go na krześle i poklepał po kieszeniach spodni w poszukiwaniu klucza. Znalazł go w chwili, gdy szurając po linoleum bambusową laską, nadszedł Doktor. Z rewolwerem Izraelczyka w lewej ręce Jussuf włożył klucz do zamka i bezszelestnie otworzył drzwi. Szybko wciągnął trupa do środka, posadził go na podłodze i oparł o syryjskie siodło wielbłądzie w przedpokoju. Doktor położył mu rękę na ra­mieniu i ruszyli do sypialni. Zza drzwi dochodziło ciężkie sapanie, jakby prowadziły do sali gimnastycznej. Jussuf przekręcił gałkę i weszli do pokoju oświetlonego palestyńskimi świecami z knotem z sitowia i wypełnionego zapachem kadzidła. Nie licząc dużego materaca na podłodze, nie było tam żadnych mebli. Na materacu mocowały się dwie nagie postacie. Błyszczący od potu były generał, obecnie minister bez teki w rządzie koalicyjnym, leżał na plecach, podczas gdy szczupła Amerykanka nazwiskiem Goodman, od siedmiu miesięcy jego kochanka, to unosiła się nad nim i odchylała, to opadała i pochylała. Minister musiał zauważyć cień na ścianie, bo próbował ją z siebie zepchnąć, tuż zanim Jussuf poderżnął jej gardło. Kobieta upadła bezwładnie na ciało kochanka i strużka tryskającej z szyi lepkiej krwi wsiąkła w gąszcz spoconych siwych włosów na jego piersi. Jussuf pochylił się, przybił sztyletem prawą dłoń mężczyzny do materaca i wycelował z rewolweru w jego prawe oko.
— Wal się, gnoju — wycharczał minister znany z legendarnej odwagi na polu walki.
Doktor ukląkł na dywanie i czubkami delikatnych palców dotknął jego głowy, szukając wyraźnego wybrzuszenia kości za uchem. Znalazłszy je, z wewnętrznej kieszeni dwurzędowej marynarki, którą nosił na białej galabii, wyjął berettę z uchwytem z masy perłowej. Wiedząc, że minister zna arabski, wyrecytował fragment ze Świętego Koranu:
— „A ci, którzy nie sądzą według tego, co zesłał Bóg, są niewiernymi. Przepisaliśmy im w niej: «Życie za życie, oko za oko, nos za nos, ucho za ucho, ząb za ząb; a za rany obowiązuje prawo talionu»”*.
Trzasnął suwadłem zamka, wprowadzając nabój do komory, przytknął lufę do miejsca tuż pod wybrzuszoną kością i pociągnął za spust. Beretta, którą wybrał ze względu na mały kaliber, wypaliła prawie bez hałasu, posyłając kulę w głąb czaszki ministra. Najpierw był odruchowy skurcz mięśni człowieka o martwym mózgu, a potem całkowity bezwład, oznaka braku życia.
Doktor wstał, wziął laskę, podszedł do okna i rozsunął tanią firankę zaczepioną o ramę. Dostrzegł jedynie rozmazany krąg księżyca wschodzącego nad wzgórzami Judei.
— Widzę tylko cienie — wyszeptał, gdy stanął za nim Jussuf.
— O tej porze każdy widzi tylko cienie.
— Spójrz na nie swoimi młodymi oczami i powiedz, co tam jest.
— Cienie Pustyni Judejskiej.
— A dalej?
— Dalej widać Morze Martwe, srebrzyste w bladym świetle księżyca w pełni.
— Spójrz jeszcze dalej.
— Za Morzem Martwym widzę głębokie cienie wzgórz Moabu w Jordanii.
Doktor kiwnął głową.
— Żydowska Biblia mówi, że królestwo Moabu zamieszkiwali kiedyś potomkowie Lota, siostrzeńca proroka Abrahama.
Jussuf był zaskoczony.
— Hodża** czytał żydowską Biblię?
— Poznał ją najwyraźniej sam Prorok, Wysłannik Boga, poprzez kontakty z żydowskimi plemionami w Jatribie, oazie, która stała się potem znana jako Medinat an-Nabi, Miasto Proroka, albo po prostu Medyna. — Doktor odwrócił się od okna i jak tonący w blasku świec duch ruszył do drzwi, cicho mamrocząc: — Zaiste wielki to Bóg, który pozwala swojemu ślepemu słudze zabijać wrogów islamu.
Poranny nalot na mieszkanie w mieście, które Arabowie nazywają Nablusem, a Żydzi Sychem, miał być łabędzią pieśnią Elihu — elitarny oddział Mosadu, którym dowodził Bóg wie jak długo, zdążył już zaprosić go do nadmorskiej restauracji w Jafie, gdzie wydano huczną kolację, by uczcić jego awans na katsę. Elihu, uczestnik dwudziestu trzech operacji bojowych — włączając w to słynny nalot Ariela Baraka w cen­trum Bejrutu — miał od tej pory kierować agentami z tajnego biura Mosadu w Jafie, zamiast osobiście dowodzić nimi podczas akcji.
Żołnierze, ubrani tak jak on w wystrzępione arabskie galabije i luźno zawiązane kefije, byli przesądni — nad ostatnim zadaniem agenta, który kończył czynną służbę, ciążyło złe fatum. Cała piątka chciała, żeby Elihu został w taksówce i obserwował opustoszałą uliczkę, ale on ani o tym myślał: zawsze dowodził zespołem jak oficer armii izraelskiej, stojąc na jego czele. Ostatnie zadanie nie będzie wyjątkiem.
Zaparkowali obok zamkniętej stacji benzynowej. Elihu kazał kierowcy zostać w taksówce — gdyby zaczęło się coś dziać, miał zaalarmować kolegów. Wszyscy żołnierze mieli w uchu mikroskopijny głośniczek i malutki mikrofon przypięty do rękawa galabii. I teraz usłyszeli cichy szept Elihu:
— W Torze jest wskazówka mówiąca, co Żydzi powinni zrobić z tymi, którzy dwanaście dni temu zamordowali ich ministra i młodą Amerykankę. „Oko twoje nie ulituje się: życie za życie, oko za oko, ząb za ząb, ręka za rękę, noga za nogę”***.
Sprawdzili broń — trzech miało uzi ze składaną metalową kolbą i magazynkami, dla szybszej zmiany sklejonymi na odwyrtkę taśmą; Elihu i jego zastępca Dovid Dror byli uzbrojeni w rosyjskie makarowy z tłumikiem — i wyszli na opustoszałą ulicę Proroków. Idąc bezszelestnie w koszykarskich adida­sach, minęli wejście do kamienicy, minęli minimarket z powybijanymi szybami i skręcili w uliczkę cuchnącą odpadkami w przepełnionych metalowych kubłach. Na tyłach kamienicy wdrapali się na drewniany płot, zeskoczyli na ziemię i znaleźli się w ładnie utrzymanym ogrodzie pełnym bugenwilli pnących się po wygiętej w łuk stalowej kracie. Jeden z żołnierzy sforsował wytrychem zamek zsypu węglowego i otworzył pochyłe drewniane drzwiczki. Elihu dał podwładnym znak, by założyli noktowizory, zszedł do zsypu i przez niskie piwniczne pomieszczenia poprowadził ich do wąskich schodów.
Specjalista od zamków wypróbował dwanaście wytrychów, zanim znalazł pasujący do starego zamka. Każąc żołnierzom zaczekać, Elihu stanął na pierwszym stopniu schodów i wytężył słuch. Uznawszy, że w ciszy nie czai się nic złego, wskazał piątego członka zespołu, który natychmiast przycupnął obok drzwi, podczas gdy pozostali ruszyli na górę. Na trzecim piętrze „włamywacz” użył kolejnego wytrychu i znaleźli się w dusznym korytarzu, wciąż pachnącym świeżą farbą. Zajęli pozycje po obu stronach stalowych drzwi prowadzących do mieszkania miejscowego szefa Brygady Męczenników Al-Aksy.
Elihu przyjrzał się im przez noktowizor i widząc dwie zasuwy, o których wspomniano im podczas odprawy, zerknął na podwładnych. Ci skinęli głowami. Elihu podniósł pistolet, przestrzelił zamki, pchnął ramieniem drzwi i wpadł do środka. Tuż zanim wbiegli tam jego zastępca i pozostali, oprócz żołnierza, który przykucnął w progu, żeby mieć oko na korytarz. Z jednego z pokojów dobiegł kobiecy głos:
— To ty, Mustafa? Idziesz do toalety? — spytała po arabsku.
Elihu osłaniany przez Drora otworzył kopniakiem drzwi z plakatem meczetu Al-Aksa i wpadł do sypialni. Pulchna kobieta leżąca w łóżku z baldachimem przytuliła do piersi poduszkę z nadzieją, że ochroni ją to przed koszmarem, który słyszała, lecz którego nie widziała. Leżący obok niej chudy jak szczapa pięćdziesięcioletni łysielec w piżamie rozpaczliwie wyciągnął rękę w stronę pistoletu na stoliku nocnym — miał tylko jedną, bo drugą stracił przed laty w przedwczesnym wybuchu bomby w liście, którą przygotowywał do wysłania. Elihu podszedł do łóżka, strzelił mu w głowę tuż za uchem, a drugą kulę wpakował w dłoń, żeby nie było wątpliwości, kto dokonał zemsty. Kobieta przeraźliwie krzyknęła. Krzyk odbił się echem w mieszkaniu, potem w budynku, a jeszcze potem w najbliższej okolicy, która szybko ożyła.
— Światła na całej ulicy — zameldował spokojnie kierowca czekającej na dole taksówki.
— Już skończyliśmy — rzucił do mikrofonu Elihu, wychodząc z sypialni.
W drzwiach kuchni stały dwie służące szczelnie owinięte kocami — gapiły się na uzi jednego z żołnierzy.
— Ruchy, ruchy, ruchy! — ponaglił ich Elihu.
Wycofali się z mieszkania w kolejności ustalonej podczas prób w hangarze na terenie bazy. Elihu zabezpieczał tyły. Gdy biegli pod bugenwillami, w oknach kamienicy pokazały się pierwsze twarze. W ciemności zabrzmiały gniewne arabskie głosy. Elihu zdetonował granat dymny, żeby osłonić swoich, gdy będą przeskakiwali przez płot. Już w bocznej uliczce rzucił do mikrofonu kolejny rozkaz:
— Wóz pod minimarket.
Z ulicy Proroków doszedł przeraźliwy pisk hamulców. Komandosi wskoczyli do taksówki, która ruszyła, zanim zdążyli zatrzasnąć drzwi. Gdy bez świateł, z poślizgiem skręciła za róg, zabrzmiały wystrzały. Trzech żołnierzy siedzących na tylnym siedzeniu szybko pochyliło się do przodu, bo jedna z kul roztrzaskała tylną szybę, obsypując ich deszczem kawałków szkła. Na końcu wąskiej uliczki kierowca gwałtownie skręcił w bitą drogę prowadzącą w dół zbocza, przez wysypisko śmieci, które na swojej mapie taktycznej nazwali „Gehenną”.
— Światła — warknął Elihu.
Kierowca pstryknął włącznikiem — w samą porę, bo zdążyli ominąć stado kóz pasących się na polu ze związanymi przednimi nogami, żeby w nocy nie uciekły.
Elihu spojrzał przez ramię. Cały Nablus tonął w światłach. W minarecie na skraju miasta zawyła ręczna syrena alarmowa. Wlekli za sobą tuman kurzu, który niczym burza piaskowa bił w niebo ku ubywającemu srebrzystemu księżycowi. Właśnie przemknęli między dwoma wojskowymi dżipami zabezpieczającymi drogę ewakuacji, byli prawie w domu. Taksówka wskoczyła na nasyp i skręciła w brukowaną drogę. Elihu kazał kierowcy zwolnić dopiero wtedy, gdy minęli dwa czołgi z sierżantami salutującymi im z otwartych wieżyczek. On włączył radio, aby nawiązać kontakt z bazą, a jego zmęczeni ludzie osunęli się bezwładnie na tylnym siedzeniu. Z odbiornika popłynął niski, chrapliwy głos dowódcy operacyjnego Mosadu.
— Gratuluję udanego zakończenia ostatniej misji bojowej — powiedział, gdy Elihu wysłał zakodowany sygnał na znak, że cel został zlikwidowany, a jego żołnierze są cali i zdrowi.
— Wygląda na to, że przełamałeś klątwę — rzucił nerwowo Dror.
Ale Elihu, który patrzył na migoczące w oddali światła Jerozolimy, tonął w myślach.
— Nigdy nie wolno nam o tym zapomnieć. — Chyba nie zdawał sobie sprawy, że mówi na głos.
Siedzący z tyłu żołnierze wymienili spojrzenia.
— Ale o czym? — spytał cicho Dror.
Wydawało się, że Elihu mówi do siebie.
— O tym, że mieszkamy w zakątku świata, w którym absolutnie nikt, a już na pewno nie sto milionów żyjących wokół nas Arabów, nie uznaje słabości. Dlatego kiedy czytany jest ostatni werset każdej księgi Tory, wołamy: Chazak, chazak, venit chazak. Bądź silny, bądź silny i rośnij w siłę.

* 5:44-45. Wszystkie cytaty koraniczne pochodzą z Koranu w przekładzie Józefa Bielawskiego; PIW, Warszawa 1986.
** Tytuł grzecznościowy stosowany w kulturze muzułmańskiej: nauczy­ciel, duchowny, pan, mistrz, znawca Koranu.
*** Pwt.19:21.