“Tatrzańska Atlantyda” Piotra Mazika pokazuje Tatry i Zakopane, które można zobaczyć już tylko na zdjęciach. Album zawiera ponad 200 niepublikowanych wcześniej fotografii.
Czapy śniegu, zaspy sięgające ponad dach autobusu, świerki chylące się pod naporem białego puchu. Prawdziwa zima. Wydaje się tak samo prawdopodobna jak mityczna Atlantyda, jeśli spojrzeć na szarobure błoto za oknami i dziesięć stopni na termometrze.
Kiedyś tak było. Dawniej. Przedtem. Album opracowany przez Piotra Mazika, historyka sztuki, przewodnika tatrzańskiego i przede wszystkim dociekliwego pasjonata Tatr, prowadzi odbiorcę ścieżkami przeszłości, pokazuje to, czego już nie ma, choć kiedyś istniało, a dziś ma za świadectwo swej obecności jedynie zachowane w muzealnych zbiorach fotografie i ulotne okruchy ludzkiej pamięci.
Jest więc tutaj śnieg. Mnóstwo śniegu, przepyszne górskie pejzaże okraszone portretami narciarzy w wyśmienitych humorach albo śmiertelnie poważnych, pionierów z początków dwudziestego wieku, późniejszych sportowców. Ten śnieg skrzy się, wyzywająco wręcz kusi na znakomitych reprodukcjach, oddanych w ręce szerokiego grona odbiorców po raz pierwszy od bardzo wielu lat – na co dzień wszak spoczywają w archiwach w postaci odbitek lub płyt szklanych. Piotr Mazik odkopał je z otchłani niepamięci i skomponował z nich opowieść przeznaczoną do niespiesznego kontemplowania.
Pionierzy, Pogotowie, W Tatrach, Atlantyda azyli, Morskie Oko, Żywioły, Narty i Tatry Pasterskie – oto tytuły działów. Pomagają nawigować w mnogości zbiorów, odnaleźć to, co nas najbardziej interesuje. Występują wszystkie pory roku, wszelkie okoliczności: od przyjemnych po tragiczne, bo to dokument odpowiadający prawdzie, nie cukierkowy albumik. Niszczycielska siła żywiołów, ludzkie zmagania z usuwaniem powstałych szkód, architektura, obiekty od dawna nieistniejące, historia, prozaiczna codzienność z Tatrami w tle, niezwyczajny portret Józefa Fudakowskiego, profesora zoologii UJ prowadzącego w Tatrach badania, Kompania Wysokogórska w trakcie marszu na Spisz – panorama poczynań natury i poczynań człowieka. Ten album skradnie Wam niejedną godzinę.
Fotografie prezentowane w książce pochodzą z zasobów Muzeum Tatrzańskiego im. Dra Tytusa Chałubińskiego, Ośrodka Dokumentacji Tatrzańskiej Tatrzańskiego Parku Narodowego, Muzeum Narodowego w Warszawie oraz ze zbiorów prywatnych. ■Tomasz Orwid
Tatrzańska Atlandyda
