Facet z prostą instrukcją obsługi

Było ich trzech. Sznita – wyszczekany i cyniczny do szpiku kości, usiłujący zapracować na opinię największego łobuza okolicy. Flegmatyczny Emeryt – wychowywany na porządnego człowieka, z którym jednak można spodziewać się wyłącznie kłopotów. I Czejen – dobrze zapowiadający się element wywrotowy z warkoczykiem.

Przyświecał im jeden cel: dobra zabawa. Do czasu, gdy okazało się, że pech to straszna rzecz.

Trzej przyjaciele zostają nagle przyłapani na nierozważnym wybryku. Jakby tego było mało, nierozłącznych do tej pory kumpli pragnie poróżnić dawna znajoma, Zgaga. O co jednak naprawdę chodzi w tej grze?

Sznitę, Emeryta i Czejena czeka najdziwniejsze pół roku w ich rozrywkowym życiu.

Agata Mańczyk skończyła studia na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, współpracowała z czasopismem „Filipinka”, była nauczycielem języka polskiego w szkole dla trudnej młodzieży, prowadzi warsztaty pisarskie dla dzieci. Jest mamą trójki szalonych dzieciaków, o wyczynach których planuje napisać książkę, a także właścicielem, ale przede wszystkim przyjaciółką, niezwykłego psa – Polskiego Owczarka Nizinnego. Swój czas dzieli między opiekę nad dziećmi, pisanie książek, spacery z psem a czytanie, rysowanie i piątkowe spotkania z przyjaciółmi. Praca i zabawa z dziećmi dają jej ogromną satysfakcję. Lubi organizować zabawy w terenie na urodzinowe przyjęcia, czytać o smokach i elfach, pić kawę, jeść czekoladę, jeździć na rowerze i na wrotkach, oglądać bajki ze swoimi dziećmi.
Fascynują ją wampiry, stara Warszawa i filmy Giuseppe Tornatore. Ogromnym sentymentem darzy Mazury, gdzie spędziła wiele magicznych chwil, i Śląsk, skąd pochodzi jej mąż i gdzie poznała wielu niezwykłych ludzi. Z chandrą i zmęczeniem walczy, słuchając piosenek Wojciecha Młynarskiego, Agnieszki Osieckiej i Jeremiego Przybory. Kolekcjonuje pocztówki ze staruszkami z różnych stron świata. Na początku szkoły podstawowej postanowiła, że będzie pisarką, a teraz już wie, że nie ma przed tym ucieczki – niewiele jest rzeczy w życiu, które sprawiają jej taką frajdę, jak pisanie książek.
Agata Mańczyk jest autorką m.in. książek: „Jajecznica na deszczówce”, „Pierwsza noc pod gołym niebem”, „Facet z prostą instrukcją obsługi”, „Wielka kieszeń na kłopoty”, „Rupieciarnia na końcu świata”.

Dyskretnie podrapałem się po uchu. Czym byłby cały misternie zaplanowany przekręt w Żądle, gdyby nie wskazujący palec mimochodem głaszczący czubek nosa? Wszyscy ludzie dobrej woli, którzy coś knują, ustalają swoje sygnały. Naszym było właśnie ucho. Emeryt, choć to u niego wyjątkowe, załapał od razu. Uśmiechnął się prawie niezauważalnie i zrobił to samo. Machina ruszyła. Zaraz będzie tu bardzo wesoło.
Rozejrzałem się dokoła. Ludzie ziewali ukradkiem, jednym okiem czytając gazety i kontrolując sytuację na środku auli. A tam pan dyrektor w swoim odwiecznym brązowym garniturze i krawacie w maki brnął mozolnie przez drugą stronę przemówienia o doniosłej roli edukacji we współczesnym świecie. Nie mogłem się powstrzymać od uśmiechu, choć pewnie Henry Gondorff(1), ogrywając w karty Doyle’a Lonnegana w pociągu do Chicago, nie pozwoliłby sobie na taką amatorszczyznę. No cóż, cała świetlana kariera w tym fachu była dopiero przede mną.

(1) Henry Gondorff – jeden z bohaterów filmu Żądło w reż. George’a Roya Hilla.

W każdym razie mój mimowolny uśmiech zaalarmował Sznitę, który strategicznie usiadł w pierwszym rzędzie. Podrapał się od niechcenia po uchu, jakby chciał zapytać, czy wszystko w porządku. Gdybym nie wiedział, że skinąłem głową, na pewno bym tego nie zauważył, ale Sznita zauważył i odetchnął z ulgą. Stary skubaniec był w tym naprawdę dobry. Może nawet lepszy ode mnie. Tak czy siak, z takim kumplem mogłem spokojnie zrobić skok na Mennicę Państwową i mieć pewność, że w razie wpadki nie zostawi mnie w obślizgłych łapskach gliniarzy. A to ważna informacja, bo kiedy profesjonalista idzie na akcję, musi być przygotowany na każdą ewentualność.
Co innego Emeryt, z nim, bracie, możesz spodziewać się tylko kłopotów. Dlatego nigdy nie dostaje poważniejszych zadań. Stres tak ściska mu tyłek, że ledwo powłóczy nogami, a w czasie ucieczki to najważniejsza część ciała. Gdyby nie to, że znamy się od jakichś dwunastu lat, inaczej byśmy teraz gadali. Podczas naszego pierwszego upiornego śniadania w przedszkolu w grupie maluchów Emeryt napluł mi siarczyście do zupy mlecznej, za co potem wybiłem mu dwa zęby i musiałem spędzić popołudnie z naszą wychowawczynią, grubą panią Lusią, zamiast iść z innymi do kina na Bolka i Lolka na Dzikim Zachodzie. Właśnie wtedy Sznita zaproponował, że wsypie babie do herbaty środek na przeczyszczenie.
Od tamtej pory było nas trzech: ja, Emeryt i Sznita. Przeżyliśmy w tym słodkim trójkącie dwanaście burzliwych lat i mieliśmy wielki apetyt na więcej.
Moje imię nic wam nie powie, zresztą rodzice nie mieli zbyt dużej fantazji, więc nie ma czym szpanować. Kumple mówią do mnie Czejen, a wrogowie, jak się spodziewam, sikają ze strachu na dźwięk tego słowa. Kiedy codziennie rano spoglądam w lustro, widzę twarz bardzo przystojnego faceta, któremu brakuje tylko kilku blizn, żeby kobiety same podsuwały mu numery swoich telefonów. Ciężko pracuję na te kilka zadrapań, ale nie urodził się jeszcze taki, który byłby w te klocki lepszy ode mnie. W każdym razie 24 października 2006 roku, siedząc na twardym jak tyłek anorektyczki krześle w auli naszego gimnazjum, tak właśnie myślałem.
Gdyby ktoś powiedział wtedy, co mi zgotuje dowcipny staruszek, który podobno zarządza z góry całym tym bajzlem, ze śmiechu dostałbym skrętu kiszek. A jednak to wszystko się wydarzyło i spaprało nasze beztroskie gangsterskie życie.
Powinienem był pewnie powiedzieć, że cała ta pogmatwana historia zaczęła się pewnego deszczowego poranka, a ja od początku wiedziałem, że coś się kroi, bo o szóstej zero pięć zabolał mnie ząb, co nigdy nie oznacza nic dobrego. Prawda jest jednak taka, że za cholerę nie wiem, jak i kiedy to wszystko się zaczęło. Tego dnia, kiedy razem z chłopakami drapaliśmy się wesoło po uszach, przygotowując nasze wielkie widowisko, nie mieliśmy zielonego pojęcia, dokąd nas to zaprowadzi. Może mogliśmy jakoś uniknąć tego całego bagna, ale mój stary zawsze powtarzał, że nigdy nie odmawia się najlepszemu kumplowi i płaczącej kobiecie. No, to przynajmniej raz zrobiłem to, czego chciał.
Emeryt szybko przełknął ślinę, co oznaczało, że nie wytrzyma tego napięcia już ani minuty dłużej. Chciałem poczekać do chwili, aż dyrektor, pieszczotliwie zwany przez wszystkich Gałganem, odczyta swój ulubiony fragment o własnych zasługach i poświęceniu włożonym w kształtowanie młodych, niewinnych i żądnych wiedzy umysłów. Ostatecznie mógł być ten moment o niewdzięcznym trudzie Ministerstwa Edukacji, które ma na względzie tylko dobro i właściwy rozwój polskiej młodzieży.
Skinąłem głową. Emeryt odetchnął z ulgą. Siedzący po przeciwnej stronie pierwszego rzędu Sznita oblizał wargi ze zniecierpliwieniem. Temu ciągle mało adrenaliny. Jeszcze chwila. Spojrzeli na siebie i równocześnie wykonali szybki krótki ruch, chowając coś do kieszeni spodni. Stało się. Fantazyjnie udrapowana na tekturowej ściance biało-czerwona zasłona z napisem „Kocham moją szkołę” zwiewnie opadła, odsłaniając wielkie zdjęcie grupy oryginałów: miss mokrego podkoszulka, kulturystów, modelek reklamujących ekskluzywną bieliznę, facetów w najnowszej kolekcji bokserek. Sznita spędził całą noc, żeby każdemu z nich dokleić głowę któregoś z naszych wyjątkowo niefotogenicznych nauczycieli.
I tak między innymi przysadzisty i upaprany majonezem fizyk zwany Szałotem(1) dostał ponętne ciało modela w obcisłych slipkach, anglistce z oczami pijanej żaby i histerycznym śmiechem przypadło ciało muskularnego kulturysty, a sam pan dyrektor, który próbował ukryć błyszczącą łysinę pod cienką jak firanka zaczeską zasłaniającą mu tylko połowę głowy, dla uhonorowania zasług otrzymał solidne ciało grubasa zerkającego z apetytem na zgrabną dziewczynę z głową matematyczki w papilotach.

(1) Szałot – w gwarze śląskiej sałatka jarzynowa.

Na dole czerwony napis głosił szczerą prawdę:
„Nie wstydzimy się naszego ciała… pedagogicznego”.
Obrazek prezentował się pierwszorzędnie. Zresztą widownia doceniła trud włożony w jego zmontowanie, bo na sali rozległa się salwa śmiechu, która o mały włos nie wysadziła okien. Zdezorientowany dyrektor oderwał oczy od kartki i idąc za spojrzeniem swoich bladych jak ściana kolegów, spojrzał za siebie i osłupiał. Śmiałem się oczywiście razem z innymi, bo widziałem, że Gałgan otrząsnął się już z szoku i nienawistnym spojrzeniem lustruje tłum uczniów, szukając winnego. Emeryt i Sznita sprytnie prześlizgnęli się do dalszych rzędów. Żyłki, do których przywiązana była flagowa dekoracja, leżały spokojnie na podłodze. Prowadziły teraz do dwóch niczego niepodejrzewających dziewczyn z pierwszej klasy, które mimo swoich starannie splecionych warkoczy i mocnych okularów chichotały zawstydzone, chowając się za plecami koleżanek.
Czas na drugi akt. Spojrzałem na drzwi wejściowe dokładnie w momencie, kiedy ukazał się w nich kulawy woźny, zwany Edziem, choć nikt nie wiedział, jak naprawdę ma na imię. Facet rozejrzał się ogłupiały i widząc najbliżej siebie uroczą jak deska klozetowa w publicznym szalecie geograficzkę Brzytwę, podszedł do niej zdenerwowany. Idealnie. Właśnie ona powinna zobaczyć to pierwsza. Mam nadzieję, że doceni, ile pracy włożyłem w to zadanie. Niełatwo zrobić graffiti na dziesięciu samochodach, przedstawiające wszystkie gatunki zwierząt hodowlanych. Ojciec będzie ze mnie dumny. Przyznam mu w końcu rację, że wszystko w życiu się przydaje. Dzięki temu, że kupił mi na piąte urodziny atlas zwierząt, mogłem teraz oddać sprawiedliwość naszym belfrom i obdzielić każdego w zależności od upodobań: świnią, koniem, krową, kwoką, względnie osłem albo małpą. Skrótowy komentarz „Natury nie oszukasz” przekonałby najbardziej opornych widzów.
Teraz cała szkoła ruszyła na parking podziwiać moje dzieło i muszę nieskromnie przyznać, że to był prawdziwy majstersztyk. Grunt to nie dać ludziom odetchnąć. Dlatego nie zwlekaliśmy z finałem. Ledwie roześmiany tłum pod groźbą obniżenia ocen z zachowania wrócił do szkoły, ze szkolnego radiowęzła popłynęły głosy historyka, wuefisty i polonistki, zmontowane tak, żeby przypominały klasyczny flirt. Jeszcze nigdy w tej szkole nie było tak cicho. Ludzie zamarli na korytarzach i słuchali z otwartymi ustami, tłumiąc śmiech w rękawach, żeby nie zagłuszyć tekstu. Gruba polonistka z fatalną cerą i przetłuszczonymi włosami wypadła właśnie z pokoju nauczycielskiego, miotając się między uczniami, jakby winowajcę mogła poznać po kolorze oczu. Jak śpiewa ulubiony piosenkarz mojego ojca, trzeba wiedzieć, kiedy ze sceny zejść niepokonanym, co czym prędzej zrobiliśmy, zmieniając lokal.

Najlepszym miejscem na świecie na świętowanie nawet z tak nędznej okazji jak Dzień Nauczyciela była nasza ławka. To miejsce całkowicie magiczne, a nie jestem z tych, co dają się nabrać na tanie sztuczki Harry’ego Pottera. A jednak w tej obdrapanej ławce, stojącej pod chuderlawą wierzbą płaczącą, która jak na złość nie uroniła nigdy ani jednej łzy, było coś wyjątkowego. Kiedy Sznita pierwszy raz całował się z tą rudą lalą z drugiej klasy, przesiedzieliśmy tu pół nocy, omawiając szczegółowo całą kwestię. Dedukowaliśmy, jak dalej poprowadzić sprawę, żeby dziewczyna nie przyczepiła się jak rzep, a raczej sama doszła do wniosku, że żaden rozsądny facet nie będzie tracił czasu na gapienie się w jej powiększone źrenice, tym bardziej że miała lekkiego zeza. Emeryt przyłaził tu po każdej awanturze z matką, siadał ciężko, jakby miał się już nigdy nie podnieść, wzruszał ramionami i zapalał papierosa. Nic więcej nie musiał mówić. Właściwie zawsze było nas czworo: ja, Emeryt, Sznita i ta ławka po wierzbą. Nawet do głowy mi wtedy nie przyszło, jak szybko to może się zmienić.
Siedzieliśmy więc na naszej ławce, a Emeryt puszczał z dymu małe kółka, które przeciskały się przez większe, tylko po to, żeby po chwili zniknąć w podmuchu wiatru. To trzeba mu uczciwie przyznać. Emeryt zawsze genialnie palił. Tylko to wychodziło mu tak perfekcyjnie i bez najmniejszego wysiłku. Już w podstawówce, kiedy siedzieliśmy w tym samym miejscu i otwieraliśmy naszą wspólną pierwszą paczkę papierosów, Emeryt pierwszy poczuł bluesa. Zawsze zazdrościłem mu tego wyrazu satysfakcji na twarzy przy zaciąganiu się. To jednak piorunująco działa na dziewczyny. No i w tym jednym Emeryt był lepszy ode mnie. Zawsze siedział po mojej lewej stronie. Palił i milczał. Sznita na drugim końcu ławki przeglądał jakąś szmatławą gazetę, gryzł od niechcenia zapałkę, którą trzymał w lewym kąciku ust, i co chwila rechotał głośno, jakby przeczytał właśnie najlepszy dowcip stulecia. A ja ze swobodnie wyciągniętymi nogami i głową opartą o pień drzewa żułem leniwie gumę, piłem colę i byłem pewien, że niczego więcej nie potrzeba mi do szczęścia. Wtedy to się stało. Nie wiem już, który z nas zobaczył ją pierwszy. Pewnie Emeryt, bo kątem przymkniętego oka zauważyłem, że jego papieros zamarł w połowie drogi do ust.
– Cholera jasna i psiamać! – mruknął i coś w jego głosie kazało mi otworzyć oczy i spojrzeć w tym samym co on kierunku.
Emeryt mieszkał z matką i babką, które za wszelką cenę postanowiły wychować go na porządnego człowieka, dlatego mimo naszych usilnych starań nie używał słów powszechnie uważanych za obraźliwe. W niezwykle rzadkich momentach, kiedy łamał tę zasadę, zawsze okazywało się, że sprawa tego wymagała. Tym razem była do tego oszałamiająco piękna. Miała długie, bardzo zgrabne nogi w czarnych dżinsach i kasztanowe włosy, które falowały rytmicznie na idealnie prostych ramionach. Szła szybko, lekko kołysząc biodrami. Rozmawiała przez komórkę i wtedy właśnie zrobiła coś, na co zupełnie nie byliśmy przygotowani. Zresztą czy na coś takiego można się przygotować? Dziewczyna się uśmiechnęła. Emeryt jęknął, a ja tylko głośno przełknąłem ślinę. Jedna z najokrutniejszych prawd tego świata głosi uparcie, że to, co dobre, szybko się kończy. Nasza chwila szczęścia trwała krócej, niż na to zasługiwaliśmy.
Po kilku sekundach dziewczyna weszła do klatki jednego z bloków i zniknęła za ciężkimi, metalowymi drzwiami, nie zawracając sobie głowy naszymi złamanymi sercami. Ogłupiały, zamrugałem szybko i rozejrzałem się wokół. Emeryt sięgnął po paczkę papierosów, chwilę potrzymał ją w ręku i nagle promiennie się do niej uśmiechnął. Sznita czytał gazetę. Przez chwilę przyglądałem mu się uważnie. Ten facet nie przestawał mnie zaskakiwać. Odkąd go znałem, nie widziałem, żeby jakakolwiek dziewczyna zrobiła na nim choć cień wrażenia.
Nie myślę, oczywiście, o jawnych przejawach zainteresowania jak ślinienie się na widok blond cycatki w obcisłej mini. Każdy ma swój typ. Ja lubiłem szatynki z burzą loków i niebieskimi oczami. Nogi i uśmiech to było to, co zawsze rzucało mnie na kolana. Emeryt miał trudną do wytłumaczenia słabość do okularnic i do tego najlepiej rudych, ale nie osądzam go. Dobrze, że w ogóle miał jakąś hierarchię wartości w tych sprawach. To zdecydowanie porządkuje światopogląd. Dlatego właśnie tak niepokoiła mnie obojętność Sznity w tym, było nie było, jednym z ważniejszych tematów.
– Widziałeś ją? – zapytałem pełen najgorszych przeczuć.
– Kogo? – Podniósł wzrok znad gazety i spojrzał na mnie zdziwiony.
Wymieniliśmy z Emerytem znaczące spojrzenia. Już najwyższy czas wyjaśnić tę sprawę.
– Czy mi się wydaje, czy ciebie nie kręcą dziewczyny?
Patrzył na mnie przez chwilę, jakby próbował wyłowić z tego pytania drugie, a nawet trzecie dno.
– Nie wszystkie i nie w każdej chwili. Mało jest dziewczyn na tyle interesujących, żeby oderwać mnie od świeżo kupionej gazety. Kiedy taką spotkam, w co bardzo wątpię, ożenię się z nią tego samego dnia i zostanę przykładnym mężem i ojcem rodziny, a do tego czasu będę sobie czytał spokojnie gazetę, próbując nie zwracać uwagi na wasze zaślinione gęby, kiedy tylko przejdzie jakaś długonoga lala z wypchanym biustem.
Milczeliśmy przez chwilę, próbując przetrawić to, co właśnie usłyszeliśmy. Miałem już prawie przygotowaną zgrabną ripostę, kiedy Emeryt odezwał się głosem pełnym rozczarowania:
– Myślisz, że miała wypchane cycki?
– Kto? – Sznita nie dawał za wygraną.
– Nie wierzę, że jej nie widziałeś! – Nie wytrzymałem tej jego głupiej zniecierpliwionej miny. – Przeszła pięć metrów od nas, a do tej pory czuć zapach jej perfum! To była… to była…
– Bogini! – wypalił Emeryt z nienaturalnym rumieńcem.
– No, może niezupełnie to miałem na myśli, ale niech ci będzie – dokończyłem spokojniej.
– Bogini?! – prychnął Sznita. – Te baby robią wam krupnik z mózgu. Ostrzegam, że skończycie z mętnym spojrzeniem i głupim uśmieszkiem podłączeni do rurek w jakimś przytulnym psychiatryku. A ja nie będę was odwiedzał, bo nie cierpię pielęgniarek!
– Jakbyś ją widział, inaczej byś gadał – obraził się Emeryt.
– A od kiedy to uganiasz się za babami? Co na to twoja mama, że o babci już nie wspomnę?
Jeden zero dla niego. Skubaniec nigdy nie dał się przegadać.
Nie powalił mnie jednak swoją wymuszoną gadką. Prawda jest taka, że nie ma w życiu nic lepszego niż długie nogi i niebieskie oczy. To akurat jedna z niewielu spraw, w której nawet mój ojciec przyznaje mi rację. Dorzuca jeszcze, oczywiście, długie palce i skrzypce, ale to już jego skrzywienie, którego nie zamierzam analizować.