Twórcy projektu Wikiźródła udostępnili właśnie czytelnikom mało znaną książkę J.I. Kraszewskiego pt. „Nad przepaścią”. Książka była do tej pory praktycznie zapomniana, w bibliotekach w Polsce można znaleźć tylko jeden egzemplarz, drugi – w USA, a trzeci we Lwowie.
„Nad przepaścią” to współczesna powieść obyczajowa, napisana w lipcu 1884 roku podczas osadzenia J.I. Kraszewskiego w twierdzy w Magdeburgu, Pierwsza publikacja miała miejsce w „Dzienniku Polskim”, wydanie książkowe ukazało się zaś w 1887 roku nakładem księgarni H. Altenberga we Lwowie.
Akcja powieści toczy się w Warszawie. Główny bohater, trzydziestokilkuletni Aureli Żabiec, typ utracjusza i dekadenta, pragnie popełnić samobójstwo, które zostaje zaniechane z powodu przybycia dawnej znajomej, służącej domu Żabców, panny Salomei. Widząc, w jakiej go zastała sytuacji, zabiera mu strychninę i rewolwer i obiecuje, że jeśli w ciągu miesiąca Żabiec nie zmieni zdania i swojego położenia, które doprowadziło go do tego, co zobaczyła, odda mu je.
Powieść opowiada o wahaniach, wątpliwościach i błądzeniu Aurelego w poszukiwaniu własnej drogi i chęci zmiany dotychczasowego życia. Ważną rolę odgrywa w nich przypadek: wygrana w karty, stosunki z ciotką Winnicką, pojawienie się hrabiny Eleonory, dawnej miłości Aurelego, wreszcie samej Salomei. Ostatecznie Aureli zmienia się – osiada w Maczkach pod Warszawą i oddaje się tam pracy, odcinając się od swojej przeszłości.
Projekt Wikiźródła to wielojęzyczny siostrzany projekt Wikipedii, który działa jako jedno z przedsięwzięć Wikimedia Foundation. Jego celem jest stworzenie wolnej bazy tekstów źródłowych. Udostępnione zostało już 218 527 tekstów 2293 autorów, z których można swobodnie korzystać, gdyż znajdują się w domenie publicznej lub udostępnione są na wolnej licencji.
Pełny tekst książki do pobrania lub czytania online:
https://pl.wikisource.org/wiki/Nad_przepa%C5%9Bci%C4%85_(Kraszewski,_1887)
Józef Ignacy Kraszewski
Nad przepaścią
Wydawca: H. Altenberg
Data wydania: 1887
Druk: Drukarnia „Dziennika Polskiego“
Miejsce wydania: Lwów
W Polsce egzemplarz książki znajduje się w Bibliotece Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.
