Ścieżki wirtualnego zwiedzania zabytkowych bibliotek zaprowadziły nas do Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu. Nie jest to typowa uczelniana biblioteka – oczywiście, zbiory są profilowane zgodnie z potrzebami dyscyplin naukowych reprezentowanych na Uniwersytecie Wrocławskim, jednak część zbiorów to niezwykłe skarby kultury, związane z historycznymi dziejami dzisiejszej Biblioteki.
Obecna Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu powstała w 1945 roku, w oparciu o zbiory przedwojennych dawnej Biblioteki Miejskiej oraz dawnej Biblioteki Uniwersyteckiej, zasilona została także mniejszymi zbiorami, m. in. piastowskiej biblioteki z Brzegu i księcia Jerzego Rudolfa z Legnicy, biblioteki z jezuickiego gimnazjum w Kłodzku, fragmenty biblioteki Milicha ze Zgorzelca, biblioteki kościoła św. Piotra i Pawła w Legnicy, cysterek z Trzebnicy. Dziś kompletny zespół obiektów pochodzących ze zbiorów specjalnych, ogólnych oraz z bibliotek specjalistycznych Uniwersytetu Wrocławskiego liczy ponad 4 mln 100 tys. woluminów.
Dzięki uprzejmości dyrektor Grażyny Piotrowicz mogliśmy pokazać czytelnikom Magazynu Dobre Książki niezwykłe obiekty, wybrane przez opiekunów zbiorów specjalnych. W nietypowo zaaranżowanych miejscach – by nie przeszkadzać użytkownikom Biblioteki – pojawiły się na moment, wydobyte z magazynów, niedostępne na co dzień dzieła, perełki, osobliwości z Oddziału Rękopisów, Oddziału Starych Druków, Oddziału Zbiorów Kartograficznych, Oddziału Zbiorów Graficznych, Oddziału Zbiorów Muzycznych oraz Gabinetu Śląsko-Łużyckiego.
Posłuchaliśmy fascynujących opowieści m. in. o wartości rękopisów, która w średniowieczu zależała od jakości wykonania; najbardziej luksusowe, ze złoconymi iluminacjami, zdobieniami marginalnymi, przepisywane przez 2-3 lata przez kilkoro skrybów, kosztowały nawet dziesięć wsi. Obejrzeliśmy prawdopodobnie pierwsze widoki Wrocławia i Krakowa wydrukowane w inkunabule Liber chronicarum, nazywanym w Polsce Kronika Świata, o którym znanych jest wyjątkowo dużo szczegółów – zachowały się umowy z drukarzem, artystami zdobiącymi książkę drzeworytami, tłumaczem, próbne wydruki. Zatonęliśmy w opowieści o wedutyście Friedrichu Bernhardzie Wernerze i jego wspaniałych widokach Wrocławia, pochyliliśmy się nad mapami – w tym nad jedynym na świecie egzemplarzem mapy terenów dzisiejszej Rosji autorstwa Anthony’ego Jenkinsona z 1562 r., która trafiła do zbiorów Biblioteki po tym, jak emerytowana nauczycielka likwidowała swój gabinet… Zajrzeliśmy do kalendarza historycznego Śląska z 1620 roku – Hemerologion Silesia – by dowiedzieć się, co działo się danego dnia w różnych latach we Wrocławiu lub okolicy.
Naszymi przewodnikami po skarbach kultury byli niezwykli pasjonaci – Diana Codogni-Łańcucka, Iwona Bińkowska, Izabela Baron-Grygar, Łukasz Krzyszczuk, Dariusz Przybytek, Ryszard Len i Arkadiusz Cencora. ■Beata Kaniewska
zdjęcia: Krzysztof Kaniewski
