Nadzieja

„Ponoć bez niej nie ma człowieka” – pisze o nadziei Mariusz Szczygieł. „Pomoc najsłabszym i bezbronnym – dzieciom i osobom w podeszłym wieku – jest jednym z najtrwalszych, obejmujących nas wszystkich nakazów etyki, bo wynika z samej istoty bycia człowiekiem” – dodaje Jacek Dehnel.
 
To z połączenia tego najbardziej ludzkiego z ludzkich uczuć – NADZIEI – i najbardziej ludzkiej z ludzkich potrzeb – POTRZEBY POMAGANIA – zrodziła się ta książka. Polscy pisarze, reporterzy i poeci podarowali swoje utwory by mogły złożyć się w tom, z którego cały dochód zostanie przekazany ośrodkom pomocy społecznej dla osób starszych.
 
 „Teraz szczególnie powinniśmy się wzajemnie wspierać – a dzięki „Nadziei” mogę to zrobić także poprzez literaturę” – pisze Dominika Słowik, jedna z autorek tej niezwykłej książki.

Książka powstała całkowicie społecznie. Wszystkie zaangażowane w jej powstanie osoby i podmioty pracowały charytatywnie począwszy od autorów i redaktorów po korektorów, grafików, drukarzy, promotorów oraz dystrybutorów książki.
 
Okładkę bez wynagrodzenia zaprojektował Łukasz Piskorek/Fajne Chłopaki.

Spis treści

„Nadzieję” napisali
Wstęp. Nadzieja jest wbrew
Olga Tokarczuk. Próba generalna
Wiesław Myśliwski. Przemówienie wygłoszone 10 marca 2009 roku na Uniwersytecie Opolskim z okazji otrzymania tytułu doctora honoris causa
Urszula Kozioł. Zamęt
Hanna Krall. Po bajce
Andrzej Stasiuk. Do czego służy okno
Ewa Lipska. Co jakiś czas
Ziemowit Szczerek. Ciocia
Filip Springer. Utrata
Jacek Dehnel. Skala
Małgorzata Rejmer. Umiera ostatnia
Paweł Piotr Reszka. Walcz, dojedź do końca
Dominika Słowik. Drugie śniadanie
Krzysztof Varga. Eudajmonia
Joanna Bator i Przemysław Truściński „Trust”. Purezento. Nadzieja
Katarzyna Boni. Tsunamika
Jarosław Mikołajewski. Godzina myśli
Wojciech Chmielarz. Uciekinierzy
Magdalena Grzebałkowska. Synoczek
Magdalena Parys. Henry patrzy na Zofię
Julia Fiedorczuk. Trzy ocknięcia Leny Lato (fragment)
Małgorzata Lebda. tętno: ziemia
Adam Wajrak. Śmierć w Puszczy
Ignacy Karpowicz. Nina, Filip i śmierci
Aleksandra Zielińska. Numer 261
Joanna Gierak-Onoszko. Podług słońca
Grażyna Plebanek. Słowa na pandemię
Andrzej Muszyński. Czekając na gości
Natalia Fiedorczuk-Cieślak. Nadzieja
Juliusz Strachota. pokaże, pokazuje, pokazał
Agata Romaniuk. U progu sławy
Ilona Wiśniewska. Powrotny
Grzegorz Uzdański. Morze
Mikołaj Grynberg. Strefa ciszy
Łukasz Orbitowski. Matylda i yorki
Waldemar Bawołek. Wprawki i rupiecie (fragment)
Jacek Napiórkowski. Dialogi narcyzów z południowego powiatu
Sylwia Chutnik. Pomóc pani?
Jerzy Sosnowski. Ogród
Paweł Sajewicz. Koguciki
Grzegorz Bogdał. Rok szczura
Mariusz Szczygieł. Gdzie Indziej

„Nadzieję” napisali

Joanna Bator (rocznik 1968) – pisarka. Jest z wykształcenia kulturoznawczynią i filozofką. Za reportaż Japoński wachlarz dostała Nagrodę im. Beaty Pawlak. Międzynarodowe uznanie przyniosła jej pierwsza powieść Piaskowa Góra. A „wałbrzyska trylogia” – Piaskowa Góra, Chmurdalia oraz Ciemno, prawie noc – jest tłumaczona na wiele języków. Powieść Ciemno, prawie noc zdobyła w 2013 nagrodę Nike. Niemieckie przekłady Piaskowej Góry i Ciemno, prawie noc znalazły się w finale Międzynarodowej Niemieckiej Nagrody Literackiej, za Chmurdalię Joanna Bator dostała w 2014 szwajcarską Spycher Prize, a w 2017 uhonorowana została za całokształt twórczości niemiecką Nagrodą Literacką im. Stefana Heyma oraz niemiecką Nagrodą Literacką „Usedomer”. W 2018 otrzymała niemiecką Nagrodę Literacką im. Hermanna Hessego. Jej pasją jest bieganie i kultura Japonii.

Waldemar Bawołek (rocznik 1962) – prozaik, pisarz. Debiutował w 1996 roku zbiorem opowiadań Delectatio morosa. Opublikował prozę: To co obok, Humoreskę, Echo słońca i Bimetal. Jego najnowsza powieść Pomarli ukazała się w 2020 roku. Dwukrotnie nominowany do Nagrody Literackiej Gdynia.

Grzegorz Bogdał (rocznik 1984) – pisarz. Publikował w „Twórczości”, „Piśmie”, „Tygodniku Powszechnym” i na Dwutygodnik.com. Jego debiut literacki – zbiór opowiadań Floryda z 2017 roku – był nominowany do Nagrody Literackiej Gdynia, Nagrody Literackiej im. Witolda Gombrowicza oraz Nagrody Conrada.

Katarzyna Boni (rocznik 1982) – reporterka. Kończyła studia kulturoznawcze i psychologię społeczną. Autorka tekstów podróżniczych, kulinarnych i reportaży z Azji. Od dwóch lat pisze o kryzysie klimatycznym. Za tekst o stracie wywołanej zmianami klimatu opublikowany w „Piśmie” została nominowana do European Press Prize (w 2020 roku). Współautorka (z Wojciechem Tochmanem) książki Kontener, o syryjskich uchodźcach w Jordanii. Autorka książki Ganbare! Warsztaty umierania – o Japonii po katastrofie z 2011 roku – która ukazała się w 2016 roku i została nagrodzona Gryfią. Jej kolejna książka Auroville. Miasto z marzeń ukazała się w czerwcu 2020 roku.

Wojciech Chmielarz (rocznik 1984) – pisarz i dziennikarz. Autor książek z cyklu „Jakub Mortka”, powieści Żmijowisko, Rana, Podpalacz. Swoje teksty publikował m.in. w „Pulsie Biznesu”, „Polityce” oraz „Nowej Fantastyce”. Wielokrotnie nominowany do Nagrody Wielkiego Kalibru, w 2015 został jej laureatem za powieść Przejęci. Ostatnia powieść kryminalna Wyrwa ukazała się w 2020 roku.

Sylwia Chutnik (rocznik 1979) – kulturoznawczyni, feministka, działaczka społeczna, pisarka. Laureatka Paszportu „Polityki” za powieść Kieszonkowy atlas kobiet, trzykrotnie nominowana do Nagrody Literackiej „Nike”. Jej ostatnia książka – Kobiety, które walczą: Rozmowy z zawodniczkami sztuk walki – ukazała się w 2017 roku. Jej powieści zostały wydane w dziewięciu krajach. Za swoją działalność została uhonorowana Społecznym Noblem Ashoki.

Jacek Dehnel (rocznik 1980) – pisarz, poeta, tłumacz. Laureat Nagrody Kościelskich i Paszportu „Polityki”, trzykrotnie nominowany do nagrody Angelus, pięciokrotnie nominowany do Nagrody Literackiej „Nike”. Autor książek poetyckich (m.in. Języki obce, Najdziwniejsze), powieści (m.in. Lala, Saturn, Krivoklat) oraz opowiadań. Tłumaczył m.in. wiersze Philipa Larkina, powieści Henry’ego Jamesa i Francisa Scotta Fitzgeralda. Założyciel i prezes stowarzyszenia Unia Literacka. Jego ostatnia powieść Ale z naszymi umarłymi ukazała się w 2019 roku.

Julia Fiedorczuk (rocznik 1975) – pisarka, poetka, tłumaczka, krytyczka literacka. Laureatka Nagrody Poetyckiej im. Wisławy Szymborskiej za tom Psalmy. Nominowana do Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej „Silesius” oraz Nagrody Literackiej „Nike” za powieść Nieważkość. Wyróżniona nagrodą Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek za poetycki debiut Listopad nad Narwią. Pracuje na Uniwersytecie Warszawskim. Jej najnowsza powieść Pod słońcem ukazała się w 2020 roku.

Natalia Fiedorczuk-Cieślak (rocznik 1984) – pisarka, piosenkarka, instrumentalistka, autorka piosenek. Laureatka Paszportu „Polityki” za debiutancką powieść Jak pokochać centra handlowe. W czerwcu 2017 roku odbyła się premiera spektaklu Teatru Polskiego w Bydgoszczy Workplace na podstawie jej tekstu. W 2018 roku ukazała się jej powieść Ulga.

Joanna Gierak-Onoszko (rocznik 1980). Autorka reportażu 27 śmierci Toby’ego Obeda, który znalazł się w finale Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego oraz został nominowany do Nagrody Literackiej „Nike”. Laureatka programu Komisji Europejskiej CELA (Connecting Emerging Literary Artists) dla obiecujących twórców literatury. Za debiutancką książkę nominowana m.in. do nagrody Odkrycia Empiku 2019, MediaTORY 2019, Książka Roku 2019 portalu Lubimyczytac.pl. Laureatka nagrody dla najlepszego reportażu prasowego na Festiwalu Wrażliwym za tekst o międzynarodowej akcji ewakuowania psa z Aleppo (2017). Nominowana do Polsko-Niemieckiej Nagrody Dziennikarskiej im. Tadeusza Mazowieckiego za reportaż o lekarzach i wolontariuszach z Berlina pracujących z uchodźcami (2015). Do 2018 roku związana z tygodnikiem „Polityka”, publikowała też m.in. w „Dużym Formacie”, „Piśmie” i „non/fiction”.

Mikołaj Grynberg (rocznik 1966) – fotograf, pisarz, psycholog. Jego zdjęcia były prezentowane niemal na całym świecie. Autor albumów Dużo kobiet i Auschwitz – co ja tu robię? Wydał zbiory rozmów Oskarżam Auschwitz. Opowieści rodzinne, Ocaleni z XX wieku i Księga wyjścia. Finalista Nagrody Literackiej „Nike” za tom opowiadań Rejwach. Nominowany za całokształt twórczości do Nagrody Literackiej im. Juliana Tuwima. Jego ostatnia książka – Poufne – ukazała się w czerwcu 2020 roku.

Magdalena Grzebałkowska (rocznik 1972) – reporterka. Laureatka Nagrody Literackiej „Nike” czytelników za książkę 1945. Wojna i pokój. Autorka biografii: Beksińscy. Portret podwójny, Ksiądz Paradoks. Biografia Jana Twardowskiego oraz Komeda. Osobiste życie jazzu, która ukazała się w 2018 roku.

Ignacy Karpowicz (rocznik 1976) – pisarz. Autor powieści, m.in.: Niehalo, Cud, Ości, Sońka. Laureat Paszportu „Polityki” za powieść Balladyny i romanse; czterokrotny finalista Nagrody Literackiej „Nike”. Jego najnowsza powieść Miłość ukazała się w 2017 roku.

Urszula Kozioł (rocznik 1931) – poetka, pisarka, autorka felietonów. Członkini Związku Literatów Polskich, założycielka Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Odznaczona Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, laureatka Literackiej Nagrody Polskiego PEN Clubu. Finalistka Nagrody Literackiej „Nike” za tom Przelotem. Laureatka m.in. Nagrody Kościelskich, Silesiusa, niemieckiej Głównej Nagrody Krajów Dolnej Saksonii oraz Nagrody im. Eichendorffa w Wangen. Jej ostatni tom poezji Znikopis ukazał się w 2019 roku.

Hanna Krall (rocznik 1935) – pisarka i reporterka. Autorka książek reporterskich i dokumentalnych powieści, m.in.: Zdążyć przed Panem Bogiem, Biała Maria, Wyjątkowo długa linia oraz Król kier znów na wylocie. Laureatka nagród literackich, w tym Nagrody Polskiego PEN Clubu, Nagrody Wielkiej Fundacji Kultury, Nagrody Podziemnej „Solidarności”. Nominowana do Nagrody Literackiej „Nike” za tom Tam nie ma już żadnej rzeki. Książki Hanny Krall tłumaczono na wiele języków, m.in.: niemiecki, francuski, angielski, czeski. Współpracowała z „Polityką”, „Gazetą Wyborczą”, „Tygodnikiem Powszechnym”, „Odrą”. Jej ostatnia książka – Fantom bólu – ukazała się w 2017 roku. Niebawem w Wydawnictwie Literackim ukaże się książka Synapsy Marii H.

Małgorzata Lebda (rocznik 1985) – autorka pięciu książek poetyckich. Za tom Sny uckermärkerów nagrodzona Nagrodą Literacką Gdynia (2019). Właśnie ukazała się książka Sprawy Ziemi (WBPiCAK), na którą składają się jej trzy ostatnie tomy. Doktor nauk humanistycznych. Nauczycielka akademicka. Ultramaratonka. Fotografuje.

Ewa Lipska (rocznik 1945) – poetka i felietonistka, redaktor działu poezji Wydawnictwa Literackiego w latach 1970-1980. Laureatka Nagrody Fundacji im. Kościelskich. W latach 1995-1997 dyrektorka Instytutu Polskiego w Wiedniu, członkini polskiego i austriackiego PEN Clubu, członkini założycielka Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Jej ostatni tom poezji Miłość w trybie awaryjnym ukazał się w 2019 roku.

Jarosław Mikołajewski (rocznik 1960) – poeta, pisarz i tłumacz z języka włoskiego. Autor książek dla dzieci, eseista. Wydał tomy poezji, m.in. Żebrak, Którzy mnie mają; prozę Męski zmysł, Rzymską komedię. Jego ostatni esej Cień w cień. Za cieniem Zuzanny Ginczanki ukazał się w 2019 roku.

Andrzej Muszyński (rocznik 1984) – autor m.in. Miedzy i Podkrzywdzia. W tym roku ukazała się jego książka prozatorska Bez. Ostatnio publikuje na facebookowym profilu „Dom ojców”. To tytuł książki, nad którą pracuje – opowieści non-fiction o życiu w miejscu, które nasi praprzodkowie wybrali na swój dom.

Wiesław Myśliwski (rocznik 1932) – pisarz. Dwukrotny laureat nagrody Nike za powieści Widnokrąg oraz Traktat o łuskaniu fasoli. Autor powieści Nagi sad, Pałac, Kamień na kamieniu; dramatów Złodziej, Klucznik, Drzewo. Jego utwory były wystawiane na scenach teatrów oraz filmowane. Za Traktat o łuskaniu fasoli otrzymał we Francji Grand Prix Littéraire de Saint-Emilion. Powieści Myśliwskiego były tłumaczone na wiele języków. Jego ostatnia powieść Ucho igielne ukazała się w 2018 roku.

Jacek Napiórkowski (rocznik 1966) – poeta, prozaik i tłumacz. Redaktor naczelny kwartalnika literackiego „Nowa Okolica Poetów”. Absolwent The City University of New York i The University of Hull. Autor tomów poezji, m.in. Fortepiany i delfiny, Wiersze nowojorskie. Jego ostatnie opowiadania Gniazda ukazały się w 2017 roku.

Łukasz Orbitowski (rocznik 1977) – pisarz. Autor książek, m.in. Horror Show, Tracę ciepło, Rzeczy utracone. Za powieść Inna dusza dostał Paszport „Polityki”; nominowany do Nagrody Literackiej „Nike” oraz Nagrody Literackiej Gdynia. Jego ostatnia książka Kult ukazała się w 2019 roku.

Magdalena Parys (rocznik 1971) – pisarka. Jako dziecko wyemigrowała z rodziną do Berlina Zachodniego. Ukończyła polonistykę i pedagogikę na Uniwersytecie Humboldtów w Berlinie. Felietonistka „Zwierciadła” i „Wysokich Obcasów Extra”, laureatka licznych nagród w Polsce i za granicą, m.in. Literackiej Nagrody Unii Europejskiej za powieść sensacyjno-obyczajową Magik (2015). Jej książki tłumaczone są na: francuski, hiszpański, niemiecki, włoski, węgierski, chorwacki i wiele innych języków.

Grażyna Plebanek (rocznik 1967) – pisarka, felietonistka, autorka powieści, opowiadań, sztuk teatralnych, scenariuszy filmowych. Publikuje w języku polskim, angielskim, holenderskim, francuskim. Autorka m.in. powieści Dziewczyny z Portofino, Nielegalne związki i Pani Furia. Jej ostatnia książka Słowa na szczęście ukazała się w 2019 roku.

Małgorzata Rejmer (rocznik 1985) – pisarka, dziennikarka. Nominowana do Nagrody Literackiej Gdynia za powieść Toksymia. Laureatka Nagrody „Newsweeka” i nagrody Gryfia za reportaż Bukareszt. Kurz i krew. Za ostatni reportaż Błoto słodsze niż miód. Głosy komunistycznej Albanii otrzymała Paszport „Polityki” i Nagrodę Bursztynowego Motyla. Wiele razy nominowana do innych nagród.

Paweł Piotr Reszka (rocznik 1977) – reporter „Dużego Formatu”, były wieloletni dziennikarz lubelskiej „Gazety Wyborczej”, laureat Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego za książkę Diabeł i tabliczka czekolady, trzykrotnie nominowany do nagrody Grand Press w kategorii reportaż prasowy. Absolwent historii na Uniwersytecie im. Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie oraz podyplomowych studiów dziennikarskich na Uniwersytecie Warszawskim. Jego najnowsza książka Płuczki. Poszukiwacze żydowskiego złota (2019) otrzymała nominacje do Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego, do Nagród Historycznych „Polityki”, do Nagrody Literackiej Gdynia oraz do Nagrody Literackiej „Nike”.

Agata Romaniuk (rocznik 1978) – reporterka, doktor nauk społecznych. Inicjatorka projektu reportersko-badawczego Światła Małego Miasta i współzałożycielka Grupy Reporterskiej Głośniej. Publikowała m.in. w „Dużym Formacie” i „Piśmie”. Autorka debiutanckiej książki reporterskiej Z miłości? To współczuję. Opowieści z Omanu, która ukazała się w 2019 roku.

Paweł Sajewicz (rocznik 1987) – pisarz, redaktor, tłumacz. Autor powieści Republika świecidełek (2017). Laureat nagrody głównej na Międzynarodowym Festiwalu Opowiadania we Wrocławiu.

Dominika Słowik (rocznik 1988) – pisarka. Nominowana do Nagrody Literackiej Gdynia 2017 w kategorii proza za debiutancką powieść Atlas: Doppelganger. Laureatka Paszportu „Polityki” za ostatnią powieść Zimowla, która ukazała się w 2019 roku.

Jerzy Sosnowski (rocznik 1962) – pisarz, publicysta, felietonista, dziennikarz telewizyjny i radiowy, historyk literatury polskiej, krytyk literacki, nauczyciel akademicki. Autor m.in. książek Tak to ten, Instalacja Idziego, Sen sów, Co Bóg zrobił szympansom. Jego ostatnia powieść Fafarułej, czyli pastylki z pomarańczy ukazała się w 2017 roku.

Filip Springer (rocznik 1982) – pisarz i fotograf. Autor licznych cykli reporterskich oraz książek, m.in.: Miedzianka. Historia znikania, 13 pięter, Miasto Archipelag: Polska mniejszych miast. Nominowany do licznych nagród literackich. Współpracuje z Instytutem Reportażu w Warszawie, współtwórca festiwalu literackiego MiedziankaFest. Jego ostatnia książka Dwunaste: Nie myśl, że uciekniesz ukazała się w 2019 roku.

Andrzej Stasiuk (rocznik 1960) – prozaik i eseista. Autor m.in.: Murów Hebronu, Dukli, Dziewięciu, Jadąc do Babadag, Grochowa. Laureat m.in. Nagrody Literackiej „Nike” 2005, Nagrody Literackiej Gdynia 2010, Nagrody Literackiej m.st. Warszawy 2015, Austriackiej Nagrody Państwowej w dziedzinie literatury europejskiej 2016. Jego książki są tłumaczone na niemal wszystkie języki europejskie, a także na koreański. Razem z Moniką Sznajderman założyciel wydawnictwa Czarne. Jego ostatnia książka Kroniki beskidzkie i światowe ukazała się w 2018 roku.

Juliusz Strachota (rocznik 1979) – pisarz, fotograf. Debiutował na łamach „Czasu Kultury”. Publikował w czasopismach: „Ha!art”, „Lampa”, „Polityka” „Gazeta Wyborcza”. Finalista Nagrody Literackiej „Nike” za powieść Turysta polski w ZSRR. Jego ostatnia książka Krótka wycieczka na tamten świat ukazała się w 2020 roku.

Ziemowit Szczerek (rocznik 1978) – dziennikarz, prozaik, pisarz. Współpracuje m.in. z „Polityką”, „Gazetą Wyborczą”, „Krytyką Polityczną”. Autor książek, m.in. Siódemka, Międzymorze. Podróże przez prawdziwą i wyobrażoną Europę Środkową. Laureat Paszportu „Polityki” za książkę Przyjdzie Mordor i nas zje, czyli tajna historia Słowian. Dwukrotnie nominowany do Nagrody Literackiej „Nike” za Przyjdzie Mordor i nas zje, czyli tajna historia Słowian oraz Tatuaż z tryzubem. Jego ostatni reportaż Via Carpatia. Podróże po Węgrzech i Basenie Karpackim ukazał się w 2019 roku, natomiast powieść Cham z kulą w głowie – w 2020 roku.

Mariusz Szczygieł (rocznik 1966) – reporter. Laureat Europejskiej Nagrody Książkowej 2009 za Gottland. Dziennikarz Roku 2013 w konkursie Grand Press. Trzykrotnie nominowany do Nagrody Literackiej „Nike”, którą otrzymał w 2019 za Nie ma (w głosowaniu jury i plebiscycie czytelników). Jego książki zostały przetłumaczone na dziewiętnaście języków. Prowadzi zajęcia w Polskiej Szkole Reportażu. Razem z Pawłem Goźlińskim i Wojciechem Tochmanem stworzyli Fundację Instytut Reportażu, a w jej ramach księgarniokawiarnię Wrzenie Świata. Jego ostatnia książka – Osobisty przewodnik po Pradze – ukazała się w maju 2020 roku.

Olga Tokarczuk (rocznik 1962) – pisarka, eseistka, laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie literatury. Najbardziej ceniona i nagradzana polska pisarka, obecna na światowej scenie literackiej od przeszło dwudziestu pięciu lat. Jej książki były ekranizowane, a także wystawiane jako adaptacje teatralne. Do tej pory przetłumaczono je na 40 języków, w tym na: japoński, koreański, turecki, ormiański czy chiński. Wegetarianka, obrończyni praw zwierząt, feministka, ekolożka. Organizatorka festiwalu Góry Literatury w Nowej Rudzie, w tym roku powołała do życia swoją fundację.

Przemysław Truściński „Trust” (rocznik 1970) – rysownik, autor komiksów. Publikował m.in. w „Machinie”, „Gazecie Wyborczej”, „Newsweeku” i „Nowej Fantastyce” oraz magazynach komiksowych, m.in. „Komiks Forum”, „KKK”, „AQQ”, „Borderline UK” (Wlk. Brytania). Ma na koncie kilka albumów, w tym autorski Trust: Historia choroby, Komiks W-wa (scenariusz Alex Kłoś, Tomasz Kwaśniewski) i Najczwartsza RP: Antylista Prezerwatora (scenariusz Tobiasz Piątkowski) oraz Tymczasem (scenariusz Grzegorz Janusz). Jego komiksy znalazły się też w kilku antologiach komiksowych, m.in. albumie 44 o powstaniu warszawskim. Był dyrektorem artystycznym tego projektu.

Grzegorz Uzdański (rocznik 1979) – nauczyciel filozofii i etyki, pisarz. Autor powieści Wakacje i Zaraz będzie po wszystkim, która ukazała się w 2019 roku. Śpiewa i pisze teksty w zespole Ryby, występuje w grupach improwizacji komediowej, prowadzi profil „Nowe wiersze sławnych poetów”. Działa w Porozumieniu Kobiet 8 Marca przy organizacji warszawskich Manif.

Krzysztof Varga (rocznik 1968) – pisarz, dziennikarz. Autor m.in. powieści Karolina, Nagrobek z lastryko, Aleja Niepodległości, Trociny, Masakra oraz reportaży Langosz w jurcie, Gulasz z turula, Czardasz z mangalicą. Dwukrotnie nominowany do Nagrody Literackiej „Nike” za powieści Nagrobek z lastryko oraz Tequila. Jego ostatnia powieść Sonnenberg ukazała się w 2018 roku.

Adam Wajrak (rocznik 1972) – dziennikarz związany z „Gazetą Wyborczą” od początku jej istnienia. W 2006 zainicjował zbieranie podpisów pod petycją w sprawie obrony Doliny Rospudy, za cykl artykułów na ten temat dostał w 2007 Nagrodę im. Andrzeja Woyciechowskiego za najlepszy materiał dziennikarski. Laureat Nagrody Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich za tekst specjalistyczny, otrzymał wyróżnienie Bohatera Europy przyznawane co roku przez amerykański tygodnik „Time” za obronę środowiska naturalnego. Autor książek: (Za)piski Wajraka, Kuna za kaloryferem – wraz z żoną Nurią Selvą Fernandez, To zwierzę mnie bierze, Zwierzaki Wajraka, Wilki i Lolek, komiksów Umarły Las i Nieumarły Las oraz Zew padliny – wspólnie z Tomaszem Samojlikiem. Prowadził w TVP 2 program Wajrak na tropie, uruchomił autorski kanał na YouTubie Tropem Wajraka. Poza podglądaniem zwierząt w Polsce uwielbia wyprawy polarne. Jego ostatnia książka Wielka księga prawdziwych tropicieli ukazała się w 2018 roku. Obecnie pracuje nad książką o Arktyce.

Ilona Wiśniewska (rocznik 1981) – reporterka i fotografka. Współpracuje z „Polityką”, „Dużym Formatem” i Dwutygodnik.com. Autorka książek: Białe. Zimna wyspa Spitsbergen, Hen. Na północy Norwegii oraz Lud. Z grenlandzkiej wyspy. Nominowana do licznych nagród literackich, w tym do Nagrody „Newsweeka” im. Teresy Torańskiej oraz Nagrody im. Beaty Pawlak. Laureatka Travelera, Złotej Karty Polskiego Reportażu i Złotej Sowy.

Aleksandra Zielińska (rocznik 1989) – pisarka. Nominowana do Nagrody Conrada 2015 za najlepszy literacki debiut – powieść Przypadek Alicji, do Nagrody Literackiej im. Witolda Gombrowicza 2017 za powieść Bura i szał oraz do Nagrody Literackiej Gdynia 2018 za zbiór opowiadań Kijanki i kretowiska. Jej ostatnia powieść Sorge ukazała się w 2019 roku. Jako dramatopisarka debiutowała w 2020 roku na scenie Narodowego Starego Teatru im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie spektaklem Głębiej w reżyserii Małgorzaty Wdowik.

Wstęp
Nadzieja jest wbrew

Książka o nadziei może nadzieję uśpić albo obudzić. Bo to jak z książką o miłości – jesteśmy zbyt wielkimi znawcami zagadnienia, by sądzić, że ktoś może nam coś ważnego powiedzieć. A przecież sam pomysł, by przekazać czytelnikom książkę o nadziei w czasach, w których – jak w każdych – to nie ona jest bohaterką codzienności, jest wart zastanowienia i zaufania.
Po pierwsze dlatego, że ktoś pomyślał o niej wtedy, kiedy nikt o niej nie mówi. Po drugie, bo grupa ludzi, która żyje pisaniem, daje oto znać, że żyje również nadzieją. Po trzecie, bo nazbyt ufamy przewidywalności pojęć.
Jako się rzekło, o nadziei każdy z nas wie wszystko. Tyle tylko, że – znów podobnie jak z miłością – jest to nieprawda. Przekonani – i słusznie – o własnej wyjątkowości zapominamy o upokarzającej bądź co bądź prawdzie, że w istocie jesteśmy też tacy sami. Wszyscy mamy miłość i nadzieję, samotność i beznadzieję, lecz każdy ma jej własną historię. Do każdego przychodzi ona inaczej, po innych perypetiach. Każdego miłość i nadzieja też inaczej porzuca. Z każdym inaczej się bawi.
Pamiętam, jak Wisława Szymborska odezwała się do mnie (wspomina Mikołajewski) mniej więcej w te słowa: „Jareczku, gdyby tak usiąść i wyciągać wnioski z tego, co wiemy, to nic, tylko usiąść pod księżycem i wyć. Tyle że to jest tandetny banał i w niektórych momentach tak czują wszyscy. Sztuką jest dowiedzieć się, dlaczego mimo wszystko nie popełniłem dotychczas samobójstwa”.
A jeśli nadzieją jest właśnie to „mimo wszystko”? Nadzieja wbrew beznadziei?… Łatwo powiedzieć. Ale nie w tym jest istota czasu, w którym się znaleźliśmy. Nie w monologowaniu. Tęsknimy za rozmową. Jesteśmy wygłodniali innych ludzi. Bardzo często żyjemy bez nadziei i nie wiemy już, czy ten stan płynie z zastygłości, przygnębienia, czy z rzeczywistego rozpoznania życia, czym jest.
Może zapomnieliśmy o drobnych, świetlistych zwiastunach wyobraźni: o radości, jaką dają kwiaty, o emocji dalekiej podróży, o nieoczekiwanym wzruszeniu, o muzycznym czy filmowym odkryciu… Mógłbym tak długo wymieniać, lecz właśnie nie o to chodzi, żeby wymieniać to, co da się wymyślić. Chodzi o to, by poznać, czego doświadczyli inni. By wejść do rozmowy jak człowiek z człowiekiem i dotknąć nadziei tam, gdzie na pozór jest i na pozór jej nie ma.

Ta książka jest wbrew pozorom. Spójrzcie, proszę, na wiersz Urszuli Kozioł. Próżno szukać nadziei w wierszu, który opublikowała w tej książce. Lecz jak wiele nadziei jest w tym, że go napisała, że dała go nam jako pierwszym, że uczestniczy w tej naszej rozmowie.
„Ponoć bez niej nie ma człowieka” – pisze o nadziei Mariusz Szczygieł i trudno nie przyznać mu racji. A Jacek Dehnel dodaje: „Pomoc najsłabszym i bezbronnym – dzieciom i osobom w podeszłym wieku – jest jednym z najtrwalszych, obejmujących nas wszystkich nakazów etyki, bo wynika z samej istoty bycia człowiekiem”. To z połączenia tego najbardziej ludzkiego z ludzkich uczuć – nadziei – i najbardziej ludzkiej z ludzkich potrzeb – pomagania – zrodziła się ta książka, z której cały dochód zostanie przekazany ośrodkom pomocy społecznej.
Jak napisała Natalia Fiedorczuk-Cieślak: „świat na co dzień jest dla mnie wystarczająco trudny i niezrozumiały, bym mogła pozwalać sobie na luksus braku nadziei”.
Dlatego wystarczyły zaledwie dwa dni, żeby ponad czterdziestu wybitnych twórców wsparło naszą ideę, a nasze redakcyjne katalogi zaczęły zapełniać ich fantastyczne teksty! Ziemowit Szczerek przysłał opowieść o swojej cioci, która mieszkała w DPS-ie w Batowicach pod Krakowem. Małgorzata Rejmer napisała cudowną opowieść o tym, że nadzieja naprawdę umiera ostatnia. Filip Springer opowiedział niezwykłą historię, w której człowiek uczy się nadziei od zwierząt.
„Teraz szczególnie powinniśmy się wzajemnie wspierać” – napisała w odpowiedzi na nasz apel Dominika Słowik. „Żeby chociaż słowem potrzymać kogoś za rękę” – dopowiedziała reporterka Agata Romaniuk, a poetka Małgorzata Lebda dodała, że „mówić o nadziei to prowokować do działania”. I o to nam właśnie chodzi: wyrwać się z bezradności, zrobić coś, co – jak napisał Mikołaj Grynberg – stawia znak równości między literaturą i pomocą.
I jeszcze Joanna Bator: „Lubię staroświeckie określenie »być przy nadziei«. Zwykłą nadzieję »trzeba mieć«, jak nawet sami sobie radzimy w smutku lub zwiemy ją »matką głupich«, gdy wydaje nam się, że w niczym nie pomaga. Czasem po prostu jej nie ma wcale, »nie ma już nadziei«, choć wiadomo, że »umiera ostatnia«. Ta zwykła nadzieja jest gdzieś na zewnątrz. Trzeba jej szukać. Ale jeśli jest się »przy nadziei«, nosi się ją w środku. Wtedy nadzieja rośnie, dojrzewa, jest dziełem, o które trzeba dbać, karmić je i na które warto czekać. Co więcej – można »mieć nadzieję«, że inni też na nie czekają!”.

„Porzućcie wszelką nadzieję wy, którzy wchodzicie” – głosi napis na bramie dantejskiego piekła. Lecz piekło ma swoje granice. My – nie. I musimy sobie nawzajem to czasem przypomnieć.
Jarosław Mikołajewski
Paweł Goźliński
Michał Nogaś