Sztuka i rzeczywistość

Iain Zaczek w swojej książce ukazał historyczne zdarzenia i zjawiska społeczne w relacji z powstawaniem dzieł sztuki. Jej przejrzysta forma pozwala łatwo przyswoić zebrane przez autora informacje.

„Chronologia sztuki” jest rzetelnie opracowaną książką, przeznaczoną dla osób, które mają ochotę na zapoznanie się z podstawową wiedzą na temat historii sztuki. Z kilku powodów doskonale nadaje się na pierwszą pozycję, od której rozpocznie się fascynująca podróż po tej rozległej dziedzinie.

Pierwszym z nich, wpływającym decydująco na łatwość przyswajania zebranej przez autora wiedzy, jest chronologiczny układ omawianych dzieł powiązany z opisami wydarzeń historycznych i zjawisk społecznych, jakie w danym okresie miały miejsce. Iain Zaczek wybrał zdarzenia najbardziej znaczące i zarazem powszechnie znane, co bardzo ułatwia umiejscowienie dzieła sztuki w szerszym kontekście, a także zapamiętanie, kiedy powstały określone style i formy artystycznego wyrazu.

Drugi powód, predestynujący ten album do bycia pierwszym przewodnikiem po historii sztuki, to umiejętne powiązanie przez autora etapów w rozwoju różnych dziedzin twórczości z wynalazkami umożliwiającymi tworzenie w określonej technice. Zaczek ukazuje czytelnikom w jak wielkim stopniu jedna kwestia zależy od drugiej: dobrymi przykładami są chociażby wynalezienie malarstwa olejnego czy takiego, zdawałoby się, drobiazgu, jak zakręcane, szczelne tubki na farby.

Ian Zaczek w ogóle nie stroni od eksponowania w swojej książce kroków milowych o różnorodnym charakterze – może to być wynalezienie fotografii i jej trudna droga do bycia uznaną pełnoprawną dziedziną sztuki czy też proces stopniowego włączania się kobiet w artystyczne szeregi, przez całe wieki dla nich niedostępne. Pisząc o takich przemianach Zaczek, autor wielu książek o sztuce i wzornictwie, wykazuje się dużymi umiejętnościami dydaktycznymi, dążąc do przekazania istotnych informacji w prosty i przystępny sposób. Inni autorzy, których eseje także znalazły się w „Chronologii sztuki” postępują podobnie, dzięki czemu lektura na pewno nie sprawi trudności nawet osobom nie posiadającym jeszcze żadnej wiedzy z zakresu sztuki.

lektura książki nie sprawi trudności nawet osobom nie posiadającym jeszcze żadnej wiedzy z zakresu sztuki

Pomocny dla początkujących będzie też z pewnością słownik pojęć umieszczony na końcu książki, podobnie jak przejrzysty układ graficzny i wysokiej jakości reprodukcje omawianych dzieł. Ich kolorystyka oddana jest mistrzowsko, zresztą trudno się dziwić – wydawnictwo Arkady, specjalizujące się w publikowaniu albumów o sztuce, słynie z dbałości o jakość wydawanych książek. „Chronologia sztuki” nie jest więc wyjątkiem.

Nie ujdzie uwagi czytelnika jeszcze jedna istotna kwestia – treści zawarte w książce zostały podzielone na wiele krótkich passusów, co zachęca do meandrowania pośród różnorodnych informacji zgodnie z własnymi priorytetami. Najważniejsze przemiany i osiągnięcia społeczne, stylistyczne i techniczne w każdym z omawianych okresów, nawet jeśli są przez autora tylko krótko wzmiankowane, to, łącznie, tworzą możliwie pełny obraz historii sztuki, przy założonej, skrótowej konwencji.

Tym samym czytelnik wyrusza w podróż od czasów, gdy powstawały najstarsze malowidła w jaskiniach do współczesności, w której królują instalacje street art, a sztuka opuszcza galeryjne mury, by jej przesłanie mogło dotrzeć do szerszego grona odbiorców niż kiedykolwiek wcześniej. ■Nikodem Maraszkiewicz