“Białe łzy”, powieść mało znanego w Polsce brytyjskiego pisarza Hari Kunzru, to opowieść o duchach przeszłości, zapomnianych geniuszach amerykańskiej czarnej muzyki i niesprawiedliwościach sięgających wielu pokoleń wstecz.


Białe łzyPowieść Hari Kunzru zaczyna się niewinnie, od współczesnej historii dwóch młodych przyjaciół, białych mieszkańców Nowego Jorku, pasjonatów i kolekcjonerów starych płyt z tradycyjną czarną muzyką, by po dramatycznych wydarzeniach, których doświadczają bohaterowie, stać się niepokojącą, surrealistyczną podróżą przez brutalną przeszłość Ameryki.

Narrator powieści Seth i jego przyjaciel Carter po ukończeniu szkoły zamieszkują w Nowym Jorku, gdzie dzięki pieniądzom Cartera mogą całkowicie poświęcić się swojej pasji muzycznej i miłości do świata dźwięku. Choć różni ich sporo, tworzą zgrany duet. Carter Wallace, potomek bogatej rodziny, nie musi liczyć się z pieniędzmi, łatwo nawiązuje kontakty, wydawać by się mogło, że ma świat u stóp. Seth to dla odmiany pochodzący z biednej rodziny introwertyk i odludek, utalentowany akustyk, nagrywający dźwięki nowojorskiej ulicy w trakcie samotnych spacerów po mieście. Obaj młodzi mężczyźni fascynują się starymi nagraniami murzyńskich bluesmanów, kolekcjonują winylowe płyty, prowadzą studio dźwiękowe, w którym Seth może w pełni wykorzystać swój wrodzony talent do obróbki dźwięku i produkowania nieodróżnialnych od autentyków “postarzałych” nagrań.

Sielankowa część książki Kunzru kończy się, gdy bohaterowie umieszczają w sieci spreparowane nagranie nieistniejącego bluesowego muzyka Charliego Shawa. Od tego momentu zmienia się styl i tempo powieści, narracja zaczyna być prowadzona w sposób zacierający granicę pomiędzy tym, co dzieje się na jawie, a tym, co w wyobraźni bohaterów. Oniryczne wizje łączą przeszłość z przyszłością. kreując niezwykłą atmosferę tej powieści.

Dramatyczne wydarzenia, które dotknęły dwójkę przyjaciół w wyniku publikacji utworu są dla Setha trudne do pojęcia i chłopak zrobi wszystko, by dowiedzieć się kto za nimi stoi. Jego wyprawa po prawdę jest przerażająca, naznaczona brutalnością i surrealistyczna zarazem. Towarzyszą jej stare pieśni murzyńskiego Południa. Seth, tym razem wespół z Leonie, siostrą Cartera, zobaczą inną Amerykę niż tę znaną im dotychczas. To będzie kraj rozpadający się, brudny, ziemia slumsów, nędznych murzyńskich dzielnic i spalonych słońcem plantacji bawełny, gdzie pracują przymusowo czarni skazańcy. W swojej podróży dotrą bowiem do kolebki amerykańskiego niewolnictwa i tradycyjnej muzyki bluesowej – pieśni smutku i rozpaczy, prostych opowieści o tym wszystkim, co dręczyło, bolało i wzruszało śpiewaków. Biały Seth zostanie tu potraktowany jak czarny i dozna upokorzeń przynależnych czarnym, by zrozumieć, z czego wyrosła muzyka i kultura, tak ochoczo wielbiona dzisiaj przez białych, bogatych kolekcjonerów, lekceważących ból, z którego powstała.

Kunzru przypomina cierpienia i zło, na którym zbudowano dobrobyt Ameryki

Hari Kunzru sięgnął do źródeł bluesa nie bez powodu, przywołując przy tym sylwetki pieśniarzy i ich teksty z pierwszej połowy XX wieku. To one bowiem pokazują prawdziwe życie i katorgę czarnych mieszkańców Południa, traktowanych niesprawiedliwie i wykorzystywanych bezlitośnie na każdym kroku. Kunzru przypomina cierpienia i zło, na którym zbudowano dobrobyt Ameryki, dzięki czemu “Białe łzy” stają się przyczynkiem do dyskusji o podziałach klasowych i rasowych, własności i kulturowym zawłaszczeniu w odniesieniu do czarnej muzyki i o niesprawiedliwościach, które sięgają pokoleń wstecz.

Powieść Kunzru to również wstrząsający akt oskarżenia wieloletniego rasizmu w Ameryce i współczesnego amerykańskiego społeczeństwa, zadowolonego z życia, czującego się usprawiedliwonym, odsuwającego od siebie odpowiedzialność za niegodziwości popełnione przez przodków. To trudna lekcja o rasizmie, a także świadectwo naszych czasów wypełnionych dobrobytem i samozdowoleniem, jednak nawiedzanych ciągle przez grzechy przeszłości. Albowiem pieśń nie umiera, a niektóre rany nie są uzdrawiane przez upływ czasu. Nikodem Maraszkiewicz

Hari Kunzru, Białe łzy, Przekład: Krzysztof Cieślik, Wydawnictwo W.A.B., Premiera: 28 lutego 2018
 

Białe łzy

 

Białe łzy

Hari Kunzru
Białe łzy
Przekład: Krzysztof Cieślik
Wydawnictwo W.A.B.
Premiera: 28 lutego 2018
 

fragment niedostępny

 
Wesprzyj nas