Imponująca wystawa 160 dzieł sztuki barokowej zawitała do Muzeum Narodowego w Krakowie. Towarzyszy jej album „Skarby baroku. Między Bratysławą, a Krakowem”, omawiający nie tylko eksponaty prezentowane na wystawie, ale też – między innymi – artystyczne i kulturalne związki pomiędzy Polską i jej południowymi sąsiadami.
Zanim wzrok przywyknie do ciemności, barokowe skarby umieszczone we wnętrzach Muzeum Narodowego w Krakowie zdają się lewitować w powietrzu. Zdobne i kunsztowne, wyraziste bogactwem nasyconych barw przyciągają wzrok i intrygują. A nawet przytłaczają swoją dominującą obecnością, tak jak otwierający wystawę krucyfiks morowy czy stojące tuż za nim, mierzące po 230 centymetrów rzeźby aniołów z polichromowanego, złoconego drewna.
To oczywiście zaledwie przedsmak tego, co czeka zwiedzających wystawę „Skarby Baroku. Między Bratysławą, a Krakowem”. W mroku muzealnych sal umieszczono blisko 160 dzieł sztuki, których walory doskonale podkreślone strumieniami światła, będzie można podziwiać aż do 23 kwietnia 2017 roku.
Przeważająca część dzieł prezentowanych w ramach tej wystawy przyjechała do Krakowa ze Słowackiej Galerii Narodowej w Bratysławie, co było możliwe dzięki temu, że placówka ta przechodzi obecnie generalny remont. Cenne i unikatowe rzeźby, malarstwo i rzemiosło artystyczne, prezentowane na Słowacji w ramach wystawy stałej, mogły więc opuścić na pewien czas swoje miejsce pobytu.
Towarzyszą im dzieła wypożyczone na czas krakowskiej wystawy z ponad 20 innych kolekcji państwowych i kościelnych, co, dzięki ich znacznej ilości i różnorodności, pozwala zwiedzającym prześledzić kolejne etapy rozwoju stylu barokowego na terenie ujętym w tytule wystawy – między Bratysławą a Krakowem.
Przeważa tematyka religijna w zróżnicowanych odsłonach. Zwiedzający wystawę zobaczą rzeźby i dzieła malarstwa przedstawiające świętych i aniołów, sceny biblijne, a nawet sekretarzyk używany jako ołtarzyk domowy czy precyzyjnie zdobione epitafia czyli tablice upamiętniające osobę zmarłą umieszczane w kościołach.
Nie zabrakło jednak dzieł sztuki o charakterze świeckim, takich jak portrety, martwe natury, pejzaże (w tym Widok Krakowa autorstwa niemieckiego malarza Gottfrieda Libalta uznawany za pierwsze znane przedstawienie miasta w malarstwie sztalugowym) czy elementy dekoracji teatralnych. Zwraca uwagę także zbiór Głów charakterystycznych Franza Xavera Messerschmidta stanowiących niezwykle ekspresyjne portrety.
Szczególnym obiektem, jaki zwiedzający znajdą pośród bogactwa eksponatów, jest Handstein z wyobrażeniem kopalni, praca złotnicza z 1751 roku, wypożyczona ze zbiorów Magyar Nemzeti Múzeum w Budapeszcie. Przedmiot ten, który porównać można by, co do formy, z dzisiejszymi dioramami modelarskimi, to kosztowny podarunek, dzieło przedstawiające w miniaturze wyrobisko widziane w przekroju ze wszystkich stron wraz z należącymi do niego budynkami, urządzeniami i pracownikami. Dzieła takie wykonywano w regionach górniczych z użyciem rud metali i minerałów, stosując iście jubilerską precyzję. A jeśli już o niej mowa, to warto wspomnieć o obecnych na wystawie pracach wykonanych przez złotnika Jána Szilassiego – są to monstrancje i kielichy ozdobione licznymi medalionami w technice emalii.
Niektóre z dzieł sztuki prezentowanych na wystawie zostały wypożyczone z polskich i słowackich kościołów, gdzie znajdują się na co dzień. Ich obecność w Muzeum Narodowym w Krakowie przypomina o tym, że podczas podróży warto czasami zatrzymać się i zajrzeć do lokalnej świątyni, bo nierzadko skrywają one dzieła sztuki o pierwszorzędnym znaczeniu artystycznym, dostępne przez cały rok dla wszystkich zainteresowanych – najczęściej zupełnie za darmo.
„Skarby baroku” zgromadzone w Muzeum Narodowym w Krakowie zostały omówione szczegółowo w książce towarzyszącej wystawie, która, choć zawiera drobiazgowy spis dzieł, to jest czymś znacznie więcej niż zwykłym muzealnym katalogiem. W eleganckiej i dopracowanej formie luksusowego albumu przedstawia szeroki zakres informacji dotyczących stylu barokowego i jego ewolucji głównie na terenie Słowacji i Polski, ujęty w sposób przystępny i ciekawy.
Do najbardziej interesujących należą fragmenty poświęcone fenomenowi międzynarodowej migracji artystów i ścieżek, jakimi przepływały impulsy artystyczne między krajami. Zaciekawiają także krótkie biografie artystów, takich jak wybitnie utalentowany Jan Kupecký (1667 – 1740), uważany przez znawców sztuki za jednego z największych środkowoeuropejskich mistrzów portretu barokowego albo Georg Rafael Donner (1693-1741), ceniony rzeźbiarz tworzący w Salzburgu, Bratysławie i Wiedniu.
Prócz wystawy i książki na miłośników baroku czekać też będą w Krakowie dodatkowe atrakcje, współczesne odniesienia do tego stylu wciąż przejawiającego się w różnych dziedzinach życia. Będą to: pokaz mody inspirowanej barokiem (w niedzielę 26 marca) i widowisko taneczno-muzyczne także nawiązujące do tej epoki, w wykonaniu Baletu Dworskiego Cracovia Danza (w sobotę 8 kwietnia).
Szczegółowe informacje na temat tych wydarzeń będzie można znaleźć na stronie Muzeum Narodowego w Krakowie ■Agnieszka Kantaruk
„Skarby baroku. Między Bratysławą, a Krakowem”
wydanej przez Muzeum Narodowe w Krakowie
Informacje dla zwiedzających:
Skarby baroku. Między Bratysławą a Krakowem
10 lutego – 23 kwietnia 2017
Sala Wystaw Zmiennych, Gmach Główny MNK, al. 3 Maja 1
Organizatorzy:
Muzeum Narodowe w Krakowie
Slovenská Národná Galéria Bratislava
Autor koncepcji i kurator: Katarína Chmelinová
Asystent wystawy: Barbora Mistrikova
Współpraca naukowa ze strony MNK: Tomasz Zaucha
Koordynator wystawy: Grażyna Kulawik (MNK)
Skarby baroku
