Polska na urlop

Przewodnik „Polska na urlop” opisuje zarówno znane, jak i mniej uczęszczane miejsca na wypoczynek. Dla tych, którzy pragną spokoju, autor książki prezentuje 20 najpiękniejszych miejscowości uzdrowiskowych: ich historię i ofertę, typy wód mineralnych, miejsca, które warto odwiedzić w okolicy, opisy szlaków spacerowych. Miłośnicy natury również znajdą coś dla siebie – przewodnik przedstawia 15 najpiękniejszych parków narodowych, atrakcje w okolicznych miejscowościach, przebiegi szlaków turystycznych i pomysły na wycieczki.

Osoby, które spędzają urlop w mieście, mają do wyboru 7 najciekawszych propozycji, a w nich: wycinki historii miast, opisy najpiękniejszych zabytków, trasy ścieżek spacerowych i rowerowych oraz terminy najważniejszych wydarzeń i imprez kulturalnych. Wszyscy, którzy lubią wypoczywać aktywnie, znajdą w przewodniku 15 rowerowych krain na aktywny urlop: opisy miejscowości oraz szlaków rowerowych każdego regionu, z zaznaczeniem interesujących krajoznawczo i historycznie miejsc na trasach.

Wszystkie propozycje zawierają niezbędne wskazówki, takie jak połączenia kolejowe i autobusowe, ważne adresy i telefony, informacje turystyczne itp.

Dariusz Jędrzejewski – jest fotografem i autorem książek historycznych: „Niemiecka Broń Pancerna 1939–1945”, „Sojusznicy Panzerwaffe – Bułgarskie Wojska Pancerne” oraz „Sojusznicy Luftwaffe”, a także przewodników turystycznych: „Kraków” oraz „Poznań” w serii Miasta dla Ciekawych, „Okolice Krakowa” oraz „Zakątki na urlop i weekend” w serii Miejsca Magiczne, a także „Rodzinne wakacje”, „Góry dla niecierpliwych” oraz książek z serii Polska Lista Przebojów.

Dariusz Jędrzejewski
Polska na urlop
Wydawnictwo Burda Książki
Premiera 16 kwietnia 2014

20 najpiękniejszych polskich uzdrowisk – Ciechocinek

Ciechocinek to kultowe polskie uzdrowisko. Każdy, kto tu był, ma swoją prywatną, czasem skrywaną opowieść o tym niezwykłym miejscu. Ciechocinek leczy ciało, duszę i… serce. Nie na darmo mówi się o tym miasteczku, że tutaj budzą się zmysły. Ciechocinek to miejsce spotkań i rozstań kuracjuszy obojga płci, którzy próbują odnaleźć utraconą wiarę w swą atrakcyjność.
Od czasów średniowiecza tereny Ciechocinka należały do osady i grodu o nazwie Słońsk. To sugeruje, że miejsce to znane było już dawniej z wypływu na powierzchnię słonych źródeł. W dokumencie z XIII w. książę mazowiecki Konrad I przekazuje w zarząd zakonu krzyżackiego warzelnie soli zlokalizowane w tej okolicy. Z solanek zresztą słyną całe Kujawy i z tymi cennymi złożami związana jest historia początków państwa polskiego. Przypuszczalnie właśnie dzięki zmonopolizowaniu handlu solą z kujawskich warzelni średniowiecznych plemię Polan odegrało ważną rolę państwowotwórczą. W wyniku powodzi, na które były narażone tereny mieszczące dzisiejszy Ciechocinek, eksploatację przerwano, a siedzibą administracji stała się od 1460 r. pobliska Nieszawa. Nazwa „Ciechocinek” pojawiła się w XVI w.; wcześniejsze wzmianki z XIV w. wymieniają osadę Ciechocino. O okolicznych solankach przypomniano sobie w 2. poł. XVIII w. II i III rozbiór Polski, a następnie okres wojen napoleońskich opóźniły eksploatację. Dopiero po kongresie wiedeńskim rozpoczęły się zabiegi związane z uruchomieniem warzelni. Tereny te stały się w latach 1825–1827 własnością skarbu państwa Królestwa Polskiego. W 1829 r. oddano do użytku pierwsze dwie tężnie, a rok później wybudowano warzelnię. Przedsięwzięcie spowodowało napływ ludności, co można uznać za początek współczesnego Ciechocinka. Równocześnie z przemysłowym wykorzystaniem solanek rozpoczęła się kariera lecznicza ciechocińskich źródeł. Powstanie listopadowe i represje carskie zahamowały jednak prace nad uruchomieniem docelowej produkcji. Tężnie i warzelnia ruszyły pełną parą w 1832 r. Cztery lata później w pobliskim zajeździe zaczęły funkcjonować pierwsze wanny kąpielowe i właśnie 1836 r. uznaje się za początek uzdrowiska. W 2. poł. XIX w. po uruchomieniu linii kolejowej do Aleksandrowa Kujawskiego i jej odgałęzienia do Ciechocinka pacjenci zaczęli tu napływać w znacznie większej liczbie. Do dzisiaj zachował się pierwszy budynek dworca kolejowego z 1870 r. Gwałtowny rozwój uzdrowisko przeżywało w latach międzywojennych oraz później od przełomu lat 60. i 70. XX w. Do dzisiaj Ciechocinek rozwija się dzięki złożom solanki.

Uzdrowisko

Lecznicze wykorzystanie życiodajnych wód ciechocińskich ma już ponad 175-letnią tradycję. Leczy się tutaj choroby układu ruchu (reumatyczne, ortopedyczno- urazowe, zaniki mięśniowe, skrzywienia kręgosłupa), układu nerwowego obwodowego i ośrodkowego (niedowłady, porażenia, udary, nerwobóle), układu krążenia (choroba niedokrwienna serca, nadciśnienie tętnicze, miażdżyca, choroba Raynauda, nerwice naczyniowe), układu oddechowego (przewlekłe nieżyty oskrzeli, krtani, gardła, nosa, zatok) oraz cukrzycę, osteoporozę i otyłość.
Rangę uzdrowiska podkreśla fakt, że Ciechocinek to jedna z letnich rezydencji prezydentów Polski, którzy wypoczywają tu w wolnych chwilach, zapraszają również swoich gości. W terapii uzdrowiskowej wykorzystuje się wody lecznicze typu chlorkowo-sodowego, bromkowe, jodkowe, żelaziste, siarczkowe, borowe, częściowo występujące jako termalne o temperaturze 26–37°C. Niestety kąpielisko termalne, które zbudowano obok tężni w latach 30. XX w. w czasach największego rozkwitu Ciechocinka, wciąż czeka na rewitalizację. Oprócz wód mineralnych w uzdrowisku stosuje się też produkty uboczne powstające podczas procesu warzelniczego, czyli ług i szlam, oraz borowinę z okolicznych złóż. Produkowane są również stołowe wody mineralne (Krystynka i Ciechocinka) oraz sól spożywcza, która uzyskała status produktu regionalnego.
Od początku istnienia uzdrowiska kąpiele lecznicze i hydroterapia należą do kanonu zabiegów. Oprócz tego stosuje się kurację pitną, płukania, inhalacje, okłady i zawijania wspomagane zabiegami fizjoterapeutycznymi.
Największą atrakcją uzdrowiska jest park Tężniowy. Trzy drewniane XIX- -wieczne tężnie tworzą podkowę o łącznej długości 1741 m. Obejście w ramach spaceru całego parku to trzykilometrowa wycieczka. Po tarninowych wiązkach wypełniających konstrukcję spływa powolutku solanka i, odparowując, wytwarza wokół tężni specyficzny, leczniczy mikroklimat. Aerozol pomiędzy tężniami natychmiast oczyszcza nasze górne drogi oddechowe; tutaj po prostu od razu lżej się oddycha. Naturalnym inhalatorium jest także fontanna Grzybek w centrum Ciechocinka. Znajduje się ona nad ujęciem studni solankowej, skąd pompowana z głębokości 414 m solanka płynie rurociągiem do tężni.
Ciechocinek to miasto ogród. Najbardziej charakterystycznym elementem zieleni miejskiej w uzdrowisku są dywany kwiatowe. Pierwsze zasadzono w 1934 r. przed Łazienkami Nr 3 według projektu Zygmunta Hellwiga, miejskiego architekta zieleni. Każdego roku kobierce z kwiatów są inne, a do ich układania używa się ponad 100 tys. sadzonek różnych gatunków. Oprócz dywanów do charakterystycznych elementów zieleni miejskiej należy zegar kwiatowy na pl. Gdańskim w sąsiedztwie parku Tężniowego.
W zieleń Parterów Hellwiga, jak nazywa się tę historyczną część parku, gdzie zakwitają co roku nowe dywany, wkomponowane są wspaniałe obiekty budownictwa uzdrowiskowego z XIX i XX w. Oczywiście do najważniejszych należą cztery dawne budynki Łazienek. Łazienki Nr 1, najstarsze, zbudowano pod koniec lat 40. XIX w. według projektu Henryka Marconiego; obecnie czekają na remont. Pseudoromański, niezwykle malowniczy budynek dawnych Łazienek nr 2 wzniesiono w latach 1910–1912 według projektu Waldemara Feddersa; to zasłużony dla architektury Ciechocinka przełomu wieków architekt, absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu. Dzisiaj w tym pięknym budynku znajduje się Hotel „Targon”. Łazienki Nr 3 i 4 to prawdziwe pałace uzdrowiskowe zaprojektowane w stylu naśladującym renesans francuski; powstały w latach 1898–1906. W dawnych Łazienkach Nr 4, pieczołowicie i z dbałością o każdy szczegół odrestaurowanych i rozbudowanych, współcześnie znajduje się Szpital Uzdrowiskowy Nr 1 należący do Przedsiębiorstwa „Uzdrowisko Ciechocinek”. Zarząd firmy zajmuje położony po sąsiedzku pałacyk secesyjny z 1910 r. Na równoległym do Parterów pasie zieleni pomiędzy ulicami Kościuszki i Piłsudskiego przy budynku Łazienek Nr 1 wznosi się neogotycki kościół św. Piotra i Pawła zaprojektowany przez Edwarda Cichockiego i zbudowany w latach 1877–1884. Od zachodu Partery Hellwiga zamyka dawne Casino Europa z 1932 r., miejsce spotkań elit politycznych i artystycznych, a dzisiaj restauracja. W 2011 r. krajobraz Parterów wzbogaciła multimedialna fontanna. Na północ od Parterów i na wschód od parku Tężniowego rozciąga się obszerny park Zdrojowy. Tu również znaleźć można wspaniałe przykłady dawnej architektury uzdrowiskowej. Najpiękniejszym z nich jest zaprojektowany w stylu szwajcarskim przez Edwarda Cichockiego i zbudowany w 1880 r. budynek Pijalni. W sąsiedztwie wznosi się zaprojektowana w stylu zakopiańsko-szwajcarskim drewniana muszla koncertowa. Ozdobą głównej parkowej alei jest fontanna Jaś i Małgosia z 1926 r.
Przy parku Sosnowym, kolejnej enklawie zieleni w Ciechocinku, położonej na wschód od centrum uzdrowiska, możemy zobaczyć willę Prezydenta RP oraz drewnianą cerkiew zaprojektowaną w stylu zauralskim przez Waldemara Feddersa. Tuż obok znajdują się obiekty sanatoryjne: 22. Wojskowy Szpital Uzdrowiskowo-Rehabilitacyjny, Sanatorium „Wrzos”, Hotel Uzdrowiskowy „St. George” i Sanatorium „Gracja”. Po południowej stronie parku Sosnowego znajduje się Szpital Uzdrowiskowy Nr 4 Dom Zdrojowy. W sumie szpitali, sanatoriów i centrów rehabilitacji jest na terenie Ciechocinka 27; tylko 5 z nich należy do Przedsiębiorstwa „Uzdrowisko Ciechocinek”, reszta to ośrodki branżowe i prywatne. Tę liczbę uzupełniają hotele SPA & wellness i uzdrowiskowe oraz pensjonaty.

Wypoczynek

Ciechocinek leży we wschodniej części Kotliny Toruńsko-Bydgoskiej w okolicach o urozmaiconej rzeźbie terenu i atrakcyjnych historycznie. Sprawia to, że jest chętnie odwiedzany nie tylko przez pacjentów uzdrowiska. Już same ciechocińskie tereny zieleni to wspaniałe miejsce na rodzinne spacery i rowerowe przejażdżki. Sam spacer wokół tężni to dystans trzech kilometrów. Kolejne półtora kilometra dzieli tężnie od starej warzelni, w której znajduje się muzeum warzelnictwa i uzdrowiska. Po drodze zobaczyć można szwajcarską Pijalnię Wód Mineralnych, zakopiańską Muszlę Koncertową i bajkową fontannę Jaś i Małgosia. Celem spaceru może być Kępa, czyli wyspa położona w korycie Wisły, miejsce gniazdowania i żerowania wielu gatunków ptaków. Centrum Ciechocinka przecina czerwony szlak turystyki pieszej PTTK z Torunia do Nieszawy o długości 41 km.

Miejsca warte odwiedzenia

Golub-Dobrzyń – miasto nad Drwęcą, zamek krzyżacki z XIV w. przebudowany w stylu renesansowym – miejsce, gdzie odbywają się Międzynarodowe Turnieje Rycerskie, dwa kościoły św. Katarzyny: gotycki z XIII–XIV w. i klasycystyczny z XIX w., w Rynku dom z 1635 r. i ryglowy dom podcieniowy z 1771 r.
Nieszawa – urokliwe miasteczko nad Wisłą z zachowaną małomiasteczkową zabudową z przełomu XIX i XX w. Najcenniejszym zabytkiem jest tu gotycki kościół św. Jadwigi z 2. poł. XV w. z późnorenesansowym i barokowym wyposażeniem. Zespół klasztoru Franciszkanów z kościołem Podwyższenia Krzyża z 1611 r. Przy rynku w dworku z połowy XIX w. Muzeum Stanisława Noakowskiego. Interesująca jest przeprawa promowa przez Wisłę oryginalnym promem napędzanym kołami wodnymi.
Raciążek – dawny gród słowiański, a potem rezydencja biskupów kujawskich. Grodzisko pierścieniowate, ruiny pałacu biskupiego i gotycko-renesansowy kościół z przełomu XVI i XVII w.
Toruń – miasto nad Wisłą z zabytkowym i niezwykle cennym zespołem architektonicznym Starego Miasta znajdującym się na Liście światowego dziedzic twa kulturalnego i przyrodniczego UNESCO, zespół architektury gotyckiej: katedra św. Janów, kościół św. Jakuba, ratusz, liczne kamienice, spichlerze, mury obronne z bramami i basztami oraz ruiny zamku krzyżackiego, cenne zabytki architektury z późniejszego okresu (XVII–XX w.): domy, pałace, budynki użyteczności publicznej, pozostałości pruskiej twierdzy, skansen etnograficzny w centrum miasta, Muzeum Toruńskiego Piernika.
Włocławek – miasto handlowe, dawniej ważny port na Wiśle (zabytkowe spichlerze), siedziba biskupstwa od 1123 r. Zespół zabytkowych budowli sakralnych i świeckich. Katedra Wniebowzięcia NMP z XIV w. po neogotyckiej przebudowie, zachowane wcześniejsze elementy i wyposażenie, na przykład tumba Piotra z Bnina autorstwa Wita Stwosza. Gotyckie kościoły: św. Witalisa z 1. poł. XIV w. i św. Jana. Warto odwiedzić kościół i klasztor Reformatów z XVII w.

Wycieczka rowerowa do Nieszawy
Szlaki: czerwony – bez szlaku.
Długość trasy: 26 km.
Początek i koniec wycieczki: Grzybek w centrum Ciechocinka.
Opis: Wycieczka prowadzi po zróżnicowanym krajobrazowo terenie w okolicach skarpy Pradoliny Wisły. Trasa urozmaicona krótkimi podjazdami.
Przebieg trasy: Grzybek – ulice: Kościuszki, Piłsudskiego, Wojska Polskiego; al. 700-lecia – Raciążek (podjazd na skarpę Pradoliny Wisły) – Nieszawa, ulice: Mickiewicza i Toruńska (wyjazd bez oznaczeń szlaku) – Niestuszewo – Podzamcze – Raciążek – Kluczek – Ciechocinek, ul. Zdrojowa – Grzybek.

Imprezy cykliczne: Międzynarodowy Festiwal Muzyki Myśliwskiej (maj), Spotkania z Folklorem Kujaw i Ziemi Dobrzyńskiej (czerwiec), Międzynarodowy Festiwal Piosenki i Kultury Romów (lipiec), Festiwal Operowo- -operetkowy (sierpień), Zjazd Bliźniaków (czerwiec), Dni Ciechocinka (czerwiec).