Facet z grobu obok

Benny jest rolnikiem i marzy o żonie, która zechce dzielić z nim życie. Desirée jest bibliotekarką, dziewczyną z miasta, wykształconą, po studiach, z licznymi zainteresowaniami.

Oboje spotykają się przez przypadek na cmentarzu, ona przy grobie tragicznie zmarłego męża, on przy grobie rodziców. Rodzi się między nimi uczucie. Mimo wielu różnic są sobą zafascynowani, jednak ich związek okazuje się trudniejszy niż sądzili. Dlaczego?

Książka została w wydana w Szwecji w nakładzie blisko pół miliona egzemplarzy, na jej podstawie w 2002 roku powstał film, a w ubiegłym roku także sztuka teatralna.

Katarina Mazetti
Facet z grobu obok
Przekład: Elżbieta Frątczak-Nowotny
Wydawnictwo Czarna Owca
Premiera: 29 stycznia 2014

1

Kto stanie po stronie zmarłych?
Kto będzie bronił ich praw,
wysłuchiwał ich skarg
i podlewał ich kwiatki?

Miejcie się przede mną na baczności!
Zgorzkniała, samotna kobieta z wyraźnie odbiegającym od normy życiem uczuciowym. Kto wie, co mi przyjdzie do głowy podczas najbliższej pełni?
Domyślam się, że czytaliście Stephena Kinga.
Siedzę na wybłyszczonej ciemnozielonej ławeczce przy grobie męża i pomstuję na nagrobek.
Niewielki dyskretny kamień z wyrytym imieniem i nazwiskiem. Orjan Wallin. Proste, surowe litery, jednoznaczne jak on. Zresztą sam go wybrał, zostawił dokładne wskazówki w Białym Archiwum Fonusa*.

* Fonus Vita Arkiv umożliwia wydanie dyspozycji co do własnego pogrzebu (przyp. tłum.).

Że w ogóle o tym pomyślał. Przecież nawet nie był chory.
Dokonując takiego wyboru, chciał zapewne powiedzieć, że śmierć jest częścią życiowego cyklu, czymś całkowicie naturalnym. Był biologiem.
Dziękuję ci, Orjanie.
Przychodzę tu kilka razy w tygodniu, w przerwie na lunch, i zawsze przynajmniej raz w weekend. Jeśli zaczyna padać, wyjmuję foliową pelerynę, taką, którą można złożyć i schować do niewielkiej koperty. Jest potwornie brzydka, znalazłam ją w komodzie mamy.
Tu, na cmentarzu, wiele osób ma takie peleryny.
Zawsze zostaję przynajmniej godzinę. W nadziei, że w końcu poczuję ten prawdziwy smutek, ten, który powinnam czuć. Przypuszczam, że powinnam bardziej się starać. Można powiedzieć, że czułabym się lepiej, gdybym potrafiła poczuć się gorzej. Gdybym siedziała, roniąc łzy, wykręcając jedną mokrą chusteczkę po drugiej, zamiast bez przerwy zerkać na siebie z boku, jakbym sprawdzała, czy te łzy są aby prawdziwe.
Przykra prawda jest niestety taka, że połowa czasu, który tu spędzam, upływa mi na wściekaniu się na niego. Dlaczego się nie obejrzałeś, do cholery? Przez drugą połowę jest mi smutno, ale jest to smutek, jaki czuje dziecko po stracie dwunastoletniej papużki. No cóż.
Brakuje mi jego towarzystwa, naszych codziennych zajęć. Nikt nie szeleści gazetą, siedząc obok mnie na kanapie, kiedy wracam do domu, w mieszkaniu nie unosi się zapach kawy, a półka na buty, ogołocona z butów i kaloszy Orjana, wydaje się dziwnie pusta.
Jeśli nie wiem, co to jest bóg Słońca na dwie litery, muszę zgadywać albo dać sobie spokój.
Połowa naszego małżeńskiego łóżka zawsze jest zasłana.
Nikt się nie zdziwi, jeśli pewnego dnia nie wrócę do domu, bo przejechał mnie samochód.
I nikt nie spuści wody w toalecie,jeśli sama tego nie zrobię.
Siedzę więc na cmentarzu i tęsknię za szumem spuszczanej wody. Weird enough for you, Stephen?

Cmentarze mają w sobie coś, co przywodzi mi na myśl kabaretowych komików z drugiej półki. Wyparcie i pewien rodzaj zaklinania rzeczywistości. Ale na to mogę sobie pozwolić, to chyba zrozumiałe. Bo cóż mi pozostało? To wszystko, czym mogę się zajmować.
Będąc z Orjanem, wiedziałam przynajmniej, kim jestem. Określaliśmy się nawzajem, ale przecież właśnie na tym polega związek.
Kim jestem teraz?
Pewnie każdy postrzega mnie inaczej. Dla jednych jestem obywatelką i wyborcą, dla drugich pieszą, płatniczką podatków, konsumentką kultury, cząstką ludzkiego kapitału, właścicielką mieszkania.
A jeszcze inni, patrząc na mnie, widzą być może jedynie moją suchą skórę, włosy o rozdwojonych końcach i przeciekającą podpaskę.
Ale Orjan nadal mi pomaga. Jakby mi wyświadczał pośmiertną przysługę. Gdyby się nie pojawił w moim życiu, byłabym zapewne singielką trzydzieści plus. Wczoraj znalazłam w gazecie takie określenie i zjeżyły mi się włosy na karku. Dzięki Orjanowi jestem wciąż jeszcze młodą, bezdzietną wdową. Tragiczne i smutne! Dziękuję ci, Orjanie!

Gdzieś w głębi duszy tli się we mnie również zawód. Że tak po prostu umarł.
Przecież mieliśmy plany na przyszłość, i na tę najbliższą, i na tę dalszą! Wybieraliśmy się na spływ kajakowy do Varmlandii, odkładaliśmy na emerytury, każde na swoją.
Orjan też powinien być zawiedziony. To jego tai chi, jedzenie niepryskanych ziemniaków i tłuszczów nasyconych! Na co mu się to wszystko zdało?
Komik kabaretowy uśmiecha się, szczerząc pożółkłe zęby.
Czasem jestem wściekła, w jego imieniu. To niesprawiedliwe! Zawsze chciałeś dobrze, tyle wiedziałeś!
Poza tym po pięciu miesiącach celibatu czuję czasem dziwne łaskotanie między udami. Czyżbym była nekrofilką?
Obok nagrobka Orjana wznosi się prawdziwy grób monstrum. Płyta z białego marmuru z wykaligrafowanymi złotymi literami, wszędzie aniołki, róże, ptaszki, cytaty jak wijące się wstążeczki, i maleńka czaszka, i kosa, taki orzeźwiający wtręt. Grób tonie w kwiatach, wygląda jak rabatka w szkółce roślin. Na nagrobku wyryto imiona mężczyzny i kobiety i rok urodzenia. Ten sam. Domyślam się, że to ich potomek postanowił w ten nieco przesadny sposób uczcić pamięć rodziców.

Kilka tygodni temu po raz pierwszy zobaczyłam go przy grobie. To mężczyzna, w moim wieku. Miał na sobie krzykliwą kurtkę i pikowaną czapkę z nausznikami i denkiem lekko wybrzuszonym z przodu, płaskim z tyłu. Typowa amerykańska czapka, tyle że z napisem Właściciele Lasów. Pielił chwasty na grobie, potem zaczął coś na nim sadzić.
Przy kamieniu Orjana nic nie rośnie. Wiem, że Orjan uznałby, że nawet maleńki krzak róży byłby tu nie na miejscu, jako gatunek nienależący do flory cmentarnej. A w kwiaciarni przy bramie cmentarza nie sprzedają ani krwawnika, ani wiązówki błotnej.
Leśnik bywa tu regularnie, przychodzi co kilka dni, zawsze koło południa. I zawsze obładowany nowymi roślinami i opakowaniami nawozu. Przepełnia go duma ogrodnika, uprawia gróbjak działkę.
Ostatnio usiadł obok mnie na ławce. Przyglądał mi się trochę z boku, ale nic nie powiedział.
Dziwnie pachniał, a u lewej ręki miał tylko trzy palce.

2

Niech to szlag! Nie cierpię jej, po prostu jej nie cierpię!
Po co ona tam ciągle przesiaduje?
Zwykle po sprzątnięciu grobu siadałem chwilę na ławce, żeby pozbierać niedokończone myśli, znaleźć jakiś punkt zaczepienia, coś, co pozwoli mi przetrwać kolejny dzień, a może i jeszcze następny. W domu mam tyle zajęć, że nie mam czasu oddawać się rozmyślaniom. Muszę się skupić na tym, co robię, inaczej może dojść do katastrofy, która tylko przysporzy mi pracy. Wjadę traktorem na kamień i od razu pójdzie tylna oś. Albo krowa rozdepcze klamerkę, bo źle umieściłem krowi biustonosz.
Wizyta na cmentarzu to jedyna chwila wytchnienia, ale nawet tam nie mogę spokojnie usiąść i pogrążyć się w rozmyślaniach. Najpierw muszę zadbać
o rośliny, wygrabić zwiędnięte, zasadzić nowe, dopiero potem mogę pozwolić sobie na odpoczynek.
A wtedy okazuje się, że ona tam jest.
Blada jak wyblakłe kolorowe zdjęcie, które lata temu ktoś wetknął za szybę. Jasne, pozbawione życia włosy, blada twarz, białe rzęsy i brwi, wyblakłe ubranie, coś jasnoniebieskiego albo beżowego. Beżowy człowiek. Jak tak można? Trochę makijażu albo jakaś błyskotka sygnalizowałaby światu, że nie jest jej obojętne, co inni widzą, jak ją postrzegają. Jej wyblakłość mówi wyraźnie: mam gdzieś, co o mnie sądzicie. Nawet was nie zauważam.

Lubię, kiedy kobieta przyciąga uwagę wyglądem. Jakby mówiła: „Spójrz na mnie! Zainteresuj się mną!”. W jakiś sposób mi to pochlebia. Kobieta powinna mieć jaskrawą szminkę, sandałki w szpic, z cienkimi paskami, i biust, uniesiony wysoko, żeby mogła podsuwać go facetom pod nos. Nieważne, że szminka się rozmazuje, sukienka pęka w szwach, uwydatniając wszystkie wałeczki, a sztuczne perły ledwie mieszczą się w dekolcie – nie każdy musi mieć gust, ważne, że się stara. Potrafię się zakochać nawet w starszej babce, kiedy widzę, że pół dnia poświęciła na to, żeby dobrze wyglądać. Nawet jeśli ma tipsy, zniszczone trwałą włosy i idąc, chwieje się na zbyt wysokich obcasach. Wtedy mam ochotę ją objąć, pocieszyć, powiedzieć coś miłego.
Oczywiście nigdy tego nie robię. Najwyżej trochę dłużej się jej przyglądam na poczcie czy w banku. A jedyne kobiety, które spotykam u siebie na wsi, to inseminatorka i weterynarka. W długich granatowych gumowych fartuchach, wielkich kaloszach, w chustach na głowach i z probówką ze spermą w ręku, gotowe do ataku. Nigdy nie mają czasu, żeby zostać kilka minut dłużej i wypić filiżankę kawy, to znaczy nawet gdybym znalazł chwilę, żeby ją zaparzyć.

W ostatnich latach mama suszyła mi głowę, żebym wychodził, poznał kogoś,jakąś miłą dziewczynę. Jakby takie w ogóle istniały, jakby wystarczyło wyjść i wybrać sobie jakąś. Tak jak w sezonie polowań bierze się strzelbę i strzela do zająca.
Matka znacznie wcześniej niż ja wiedziała, że rak powoli zżera ją od środka i że wkrótce zostanę sam. I nie chodziło jej tylko o pracę, ale w ogóle o wszystko, co mi codziennie zapewniała: ciepły dom, świeżo posłane łóżko, czysty kombinezon co drugi dzień, kubek gorącej kawy i domowe ciasto. Wszystko to wymagało pracy: trzeba było narąbać drew, rozpalić w piecu, nazbierać jagód w lesie, zrobić pranie. Nie mam na to czasu. Kombinezon jest sztywny od brudu i cuchnie skisłym mlekiem, prześcieradła są szare, a dom nieogrzany. Gorąca kawa to neska zalana gorącą wodą z kranu, a na obiad kupuję w markecie kiełbasę i podgrzewam w mikrofali, codzienny rytuał.

Matka miała w zwyczaju kłaść obok mojej filiżanki drugą część tygodnika „Land”, otwartą na ogłoszeniach towarzyskich. Czasem nawet brała któreś w kółko. Ale nigdy nic nie mówiła.
Tyle że mama nie miała pojęcia, że przy rampie w mleczarni nie stoi już gromadka dziewcząt gotowych zostać żoną atrakcyjnego rolnika z własnym gospodarstwem. Wszystkie wyjechały do miasta, gdzie teraz są przedszkolankami, higienistkami, żonami mechaników samochodowych, sprzedawców i właśnie rozważają kupno własnego segmentu. Niekiedy wracają tu latem z mężami i maleństwami w nosidełkach, i przez kilka tygodni opalają się na leżakach w ogródkach starych rodziców.

Carina, która chodziła za mną w liceum i zawsze wydawała się chętna, czasem podgląda mnie zza sklepowych regałów. Latem sklep nadal jest czynny, chociaż trudno powiedzieć, jak długo jeszcze. Więc nadal się zdarza, że wychodzi znienacka zza regału, niby przez przypadek, i zaczyna wypytywać, czy się ożeniłem i czy mam dzieci. Mieszka teraz w mieście ze swoim partnerem, Stefanem, który pracuje jako magazynier w domu towarowym Domus. Obwieszcza mi to triumfalnie, jakby oczekiwała, że zacznę opłakiwać stratę. Niech ją szlag!

Może ona, ta blada, też ma starych rodziców, do których jeździ latem odpoczywać? Dobrze byłoby pozbyć się jej na kilka tygodni. Z drugiej strony latem i tak nie mam czasu przyjeżdżać na cmentarz, chyba że zaczyna lać i żniwa się opóźniają.
I ten nagrobek, na który bez przerwy się gapi! Co to za kamień? Wygląda jak zwykły polny kamień, jakimi chłopi znaczą granice!
Nasz kamień matka wybrała specjalnie dla ojca. Wiem, że może jest trochę zbyt krzykliwy, ale wiem też, że wybierała go z miłością. Szukała kilka tygodni, sprowadzała katalogi i w ogóle. Codziennie wymyślała, co jeszcze chciałaby na nim umieścić, w końcu znalazło się tam wszystko.
Órjan. Ojciec, brat, a może jej facet? Jeśli chce jej się tu codziennie przychodzić i gapić się na ten kamień, to dlaczego nie chce jej się posadzić choć jednego kwiatka?

3

Oczywiście, że rany powoli się zabliźniają i ktoś w końcu nakręci zegarek
(nie będzie wiecznie wskazywał wpół do drugiej),
ale w amputowanych członkach czuje się bóle
fantomowe.

Dzisiaj stało się coś całkowicie nieoczekiwanego.
Był piękny jesienny dzień, więc w przerwie na lunch poszłam na cmentarz. Leśnik siedział na ławce. Rzucił mi ponure spojrzenie, jakbym nielegalnie wtargnęła na jego prywatny teren. Dłonie miał całe w ziemi, domyśliłam się, że codzienną rację pielenia i sadzenia ma już za sobą. Ciekawe, dlaczego ma trzy palce.
Usiadłam na ławce i zaczęłam się zastanawiać, jakie byłyby nasze dzieci, moje i Órjana. Órjan na pewno wziąłby cały przysługujący mu urlop ojcowski, dowiedziałby się wszystkiego o tetrowych pieluchach i wybrał najpraktyczniejsze nosidełko. Chodziłby z maleństwem na lekcje pływania dla niemowląt.
Byliśmy małżeństwem pięć lat i przez cały ten czas chyba nawet raz porządnie się nie pokłóciliśmy. Czasem któreś z nas rzuciło w gniewie jakąś
uszczypliwość, najczęściej byłam to ja, ale nigdy nie posunęliśmy się dalej.
Nie była to moja zasługa. Órjan po prostu nigdy z nikim się nie kłócił. Wykładał spokojnie swój punkt widzenia, a jeśli było trzeba, powtarzał, aż w końcu miało się dosyć i machało ręką.

Kilka razy zdarzyło się, że straciłam panowanie nad sobą, przez ten jego spokój i łagodność. Zachowywałam się wtedy jak dziecko: kopałam meble, wybiegałam z pokoju, trzaskałam drzwiami. On udawał, że tego nie zauważa, i w końcu przestawałam, bo czułam, że sytuacja obraca się przeciwko mnie.

Kiedyś zmięłam egzemplarz „Dagens Nyhe-ter” i zaczęłam bombardować Órjana papierowymi kulkami. Pół soboty poświęciliśmy na lekturę prasy, dyskutowaliśmy na aktualne tematy poruszane w artykułach, rozmawialiśmy o aktualnych wydarzeniach kulturalnych, nawet jeśli miały miejsce sto kilometrów od nas, śmialiśmy się z Erniego z Ulicy Sezamkowej i planowaliśmy wytworną sobotnią kolację, na którą mieliśmy podać suszone pomidory. Miałam wrażenie, że prawdziwe życie wymyka mi się z rąk, że biegnie gdzieś za oknem, podczas gdy my siedzimy i czytamy, chwyciłam więc gazetę i ruszyłam do ataku. Wtedy w jego brązowych oczach pojawił się niepokój, a ja mogłam albo go uderzyć, albo się rozpłakać.

Więc najpierw oczywiście się rozpłakałam, z wściekłości. Byłam zła, bo zwykle zanim zdążyłam sięgnąć po drugą część gazety, on wkładał zielone kalosze i wychodził podglądać przez lornetkę życie ptaków.
– Między tobą a prawdziwym życiem zawsze jest lornetka! – szlochałam. Czułam się nierozumiana. Sama siebie też nie rozumiałam.
Kilka dni później, niby przypadkiem, dał mi do ręki artykuł o napięciu przedmiesiączkowym. W pierwszym odruchu chciałam zmiąć gazetę i rzucić nią w niego, ale zanim zdążyłam się porządnie nakręcić, wyszedł na podwórko, wsiadł na rower i zniknął.

Na początku byłam bardzo zakochana. Pisałam do niego listy miłosne heksametrem, a on się z nich śmiał. Wchodziłam na trzeszczące gałęzie, żeby fotografować ptasie gniazda, wystawałam w lodowatej wodzie, pozwalając pijawkom przysysać się do moich nóg, bo on akurat badał pijawki.
Może to dlatego, że był taki przystojny? Miał ciemną karnację, był wysoki, dobrze zbudowany, miał ładne dłonie i zawsze był czymś zajęty. Lubiłam patrzeć, jak inne kobiety oglądają się za nim, a potem stają zdumione, widząc u jego boku moją wyblakłą postać. Tak, tak, moja droga, myślałam sobie wtedy, tego faceta ja sobie wybrałam. Mogłabym cię niejednego nauczyć, laseczko!
Czcze przechwałki. Nie mam pojęcia, jak mi się udało go zdobyć. Przystojni faceci zwykle zwracają na mnie tyle uwagi co na wzór tapety w urzędzie gminy.
A jednak Órjan mnie sobie wypatrzył. Pracowałam wtedy w dziale informacji w bibliotece i pomagałam mu wyszukiwać angielskie pisma przyrodnicze i zoologiczne. Tak się poznaliśmy, a on najwyraźniej uznał, że będę Jego Kobietą, jedyną, której odtąd będzie wierny. Mniej więcej tak samo jak był wierny produktom firmy Fjallravens.

Początkowo miałam wrażenie, że mnie sprawdza, jakby przeprowadzał test. W lesie. W łóżku. W kinie, a potem podczas rozmowy przy kawie. Okazało się, że wszystko jest w porządku. Żadnych spornych kwestii, żadnych ostrych kantów. Nasze poglądy pasowały do siebie idealnie, jak wzór robionych na drutach skarpetek.
Więc pobraliśmy się i oboje odetchnęliśmy z ulgą. Zdaliśmy egzamin dojrzałości, pora na kolejny etap.
Właśnie zaczynaliśmy wymieniać znaczące uśmiechy przed wystawami sklepów z dziecięcymi wózkami, kiedy pewnego dnia wyszedł i już nie wrócił. Wczesnym rankiem, kiedy jechał oglądać taniec godowy cietrzewi, wjechała w niego ciężarówka. Na uszach miał słuchawki, słuchał głosów ptaków, i albo nie usłyszał zbliżającej się ciężarówki i wyjechał za daleko na środek jezdni, albo kierowca ciężarówki zasnął za kierownicą.
Ten niewielki zwykły kamień przede mną to wszystko, co mi po nim zostało. Jestem wściekła, że mnie tak zostawił, niczego ze mną nie uzgadniając… Teraz już nigdy się nie dowiem, jaki naprawdę był.

Wyjęłam z torby notes. Mały zeszyt, w sztywnych niebieskich okładkach, ze zdjęciem żaglowca na tle błękitnego nieba. Zaczęłam pisać:
Oczywiście, że rany powoli się zabliźniają i ktoś w końcu nakręci zegarek…

Nie łudzę się, że tworzę poezję. Próbuję jedynie uchwycić chwile rzeczywistości. Robię to codziennie, tak jak inni sporządzają listy tego, co mają do zrobienia, żeby nadać dniom ramy. Pewnie nikt nigdy nie będzie tego czytać, nikomu też się nie zwierzam ze swoich marzeń. Każdy ma swój sposób na życie.
Leśnik zerkał na mnie ostrożnie z boku. A gap się, pomyślałam sobie. I wyobrażaj sobie, że jestem porządną gospodynią domową, która zapisuje wszystkie domowe wydatki.
Kiedy zakręciłam wieczne pióro – udało mi się takie zdobyć, by spisywać swoje myśli atramentem – do grobu obok grobu Leśnika podeszła matka z małą, trzy-, może czteroletnią dziewczynką. Mała miała w ręce małą, błyszczącą, wyglądającą na nową jaskraworóżową konewkę. Trzymała ją przed sobą, jakby to były klejnoty koronne. Matka zaczęła przestawiać wazony, stukała, szeleściła papierem od kwiatów. Mała skakała wokół grobu, woda pryskała z konewki. Nagle przyłożyła dłoń do ust, rozejrzała się przerażona, oczy miała wielkie jak piłki.
-Mamo! Podlałam napis! Dziadek będzie wściekły!
Poczułam,jak kąciki moich ust się unoszą. Zerknęłam na Leśnika, a on w tym samym momencie spojrzał na mnie.
Uśmiechnął się. I….
Nie potrafię opisać tego uśmiechu inaczej jak słowami z cudownego świata tekstów popularnych zespołów tanecznych.

Bo w tym uśmiechu było i słońce, i poziomki, i śpiew ptaków, i migotliwa powierzchnia wody w fiordzie. Obdarzył mnie nim z ufnością dziecka, które wręcza zmięty prezent urodzinowy. Kąciki moich ust uniosły się jeszcze wyżej i pozostały gdzieś na wysokości uszu. Połączyła nas tęcza, jestem gotowa to przysiąc, dokładnie tak samo niebieska jak ta, którą mój nauczyciel fizyki potrafił wyczarować jednym ze swoich tajemniczych aparatów. Nie wiem, ile to wszystko trwało. Trzy godziny, może trzy sekundy.
Potem oboje odwróciliśmy głowy – jakby ktoś pociągnął za sznurek – i znów patrzyliśmy przed siebie. Słońce schowało się za chmurami, a ja siedziałam, rozkoszując się jego uśmiechem, który w zwolnionym tempie przewijał się pod moimi powiekami.
Gdyby Marta, moja najlepsza i chyba jedyna przyjaciółka, opowiedziała mi o takim uśmiechu, jaki właśnie wymieniliśmy ja i Leśnik, uznałabym, że jak zwykle upiększa rzeczywistość.
Zazdrościłam jej tego. Sama jestem raczej skłonna uważać, że jeśli niemowlak się uśmiecha, to dlatego, że ma gazy, a jeśli widzę spadającą gwiazdę, to myślę, że to pewnie zepsuty satelita komunikacyjny, śpiew ptaków ma moim zdaniem ostrzegać przed intruzem, a Jezus zapewne nigdy nie istniał, a jeśli, to w innym miejscu i w innym czasie.

Miłość wynika z potrzeby genetycznej wymiany, inaczej samice mogłyby po prostu rozmnażać się przez pączkowanie.
Oczywiście wiem, że między kobietami i mężczyznami grają silne emocje. Jajeczko drży niecierpliwie, marząc, by zapłodnił je odpowiedni plemnik. Jak tylko taki pojawia się na horyzoncie, od razu uruchamia się cała maszyneria.
Tyle że nie byłam przygotowana na to, że powłoka plemnika będzie się tak uśmiechać! Jajeczko podskoczyło i zaczęło wywijać fikołki, cały czas nadając sygnały: Tutaj! Tutaj!
Miałam ochotę krzyknąć: Na miejsce!
Odwróciłam głowę od Leśnika, kątem oka patrzyłam na jego rękę. Trzema palcami bez przerwy przesuwał po kółku z kluczykami od volvo.
Tam, gdzie normalnie byłyby mały palec i palec serdeczny, były knykcie. Ręce miał pobrudzone ziemią i pewnie olejem, żyły na wierzchu dłoni nabrzmiały. Chciałam poczuć zapach jego dłoni, pieścić wargami jego knykcie.
Boże drogi! Muszę natychmiast stąd iść! Czy właśnie tak zachowuje się dorosła kobieta, która od jakiegoś czasu żyje sama, bez mężczyzny?
Wstałam, lodowatymi rękami chwyciłam torbę i najkrótszą drogą, przeskakując kamienie i niskie żywopłoty, ruszyłam biegiem do bramy.