Wytłumaczenie małemu dziecku czym jest wojna to niełatwe zadanie. Gdy do okopów I Wojny Światowej trafił Renefer, znany francuski artysta z początku XX wieku, słał do kilkuletniej córeczki ilustrowane listy opowiadając z delikatnością i prostotą o życiu na froncie. Po wielu latach, zebrane, ukazały się w książkowej formie.


Zapiski żołnierzaJean-Constant-Raymond Fontanet, artysta plastyk bardziej znany światu pod pseudonimem Raymond Renefer w 1914 roku musiał wyruszyć na front, tak jak wielu innych zmobilizowanych Francuzów. Pozostawił za sobą paryski świat sztuki, w którym od kilku lat profesjonalnie działał zyskując uznanie krytyków, zamienił malarskie atelier na ponurą egzystencję w okopach. Musiał rozstać się też z urodzoną w 1908 roku córeczką. Chcąc choć trochę ukoić niepokój i tęsknotę dziecka postanawia, że będzie pisał listy. Ale to nie są zwykłe listy, tak jak nie jest zwykłym tatą ojciec-artysta. „Spróbuję Ci opisać, jakie to niebywałe rzeczy tatko twój tutaj ogląda” – pisze w pogodnym tonie mając na uwadze by nie przerazić kilkulatki. Stara się opowiedzieć jej o codziennym życiu żołnierza, ale też z każdym kolejnym listem odkrywa przez dzieckiem powagę sytuacji, nie kryje, że z wojny nie wszystkim udaje się bezpiecznie powrócić do domu.
Zapiski żołnierza
Malarskie prace Renefera znajdują się obecnie w zbiorach muzealnych i prywatnych kolekcjach. Są pośród nich liczne szkice i rysunki wojenne, ale też dzieła z innych lat, pejzaże, scenki z ulic Paryża, portrety. Natomiast na szkicownik z ilustrowanymi listami Gabrielle Thierry natrafiła pośród rodzinnych pamiątek przechowywanych przez wnuka artysty. „To nowoczesna, pełna wrażliwości i prawdy relacja z frontu, którą autor stworzył dla córki Raymonde, będącej wówczas w wieku 8-10 lat, nazywanej czule Małą Śliczną Monde” – napisała w posłowiu do książki, do której wydania doprowadziła. Thierry jest bowiem założycielką Stowarzyszenia Renefer, które powstało w 2004 roku po to, by organizować wystawy i zajmować się katalogowaniem twórczości tego artysty.
Zapiski żołnierza
Wydanie „Zapisków żołnierza” stało się jednym ze sposobów na przypomnienie najpierw jego rodakom, a później odbiorcom z innych krajów osoby i twórczości paryskiego malarza i rysownika, ale też, zupełnie niezależnie od powyższych faktów, interesującym wydarzeniem literackim. „Zapiski…” stanowią bowiem przesyconą realizmem opowieść o dramacie jakim jest wojna, ujętą w słowa możliwe do zrozumienia przez najmłodszych. Ta niewielka książeczka emanuje prawdą otoczoną woalem rodzicielskiej wrażliwości, a zarazem ma wszelkie walory dojrzałej artystycznie pracy i gdyby tego było mało – jest też nietuzinkowym dokumentem z okresu z lat Wielkiej Wojny.
Zapiski żołnierza
Polskie wydanie „Zapisków…” ukazało się w formie wysmakowanego małego albumu zawierającego reprodukcje listów z frontu, ich tłumaczenia oraz oczywiście liczne rysunki także pochodzące z przytaczanej korespondencji. Tomik uzupełniają informacje biograficzne na temat artysty i jego twórczości, archiwalne zdjęcia i reprodukcje najbardziej znanych obrazów. Agnieszka Kantaruk

Raymond Renefer (Jean-Constant-Raymond Fontanet) (1879-1957) – rysownik, grafik, ilustrator i malarz pejzażysta, artysta plastyk, którego dzieła wystawiane są do dziś w muzeach i galeriach. Przez całą pierwszą wojnę światową nieustannie pracuje i tworzy liczne grafiki: « Na froncie » w Verdun, « W czasie walk » nad Sommą, « Hauts-de-Meuze w Alzacji».
Gabrielle Thierry (opracowanie) – malarka, założycielka stowarzyszenia «Renefer» opiekującego się spuścizną Renefera, malarza i uczestnika pierwszej wojny światowej.

Raymond Renefer, opracowanie Gabrielle Thierry, Zapiski żołnierza. Życie poilus opowiedziane dzieciom przez Renefera, Tłumaczenie z j. francuskiego: Gabriela Hałat, Edycja dwujęzyczna francusko-polska, Wydawnictwo Claroscuro, Premiera: maj 2015

Zapiski żołnierza

Raymond Renefer
opracowanie Gabrielle Thierry
Zapiski żołnierza.
Życie poilus opowiedziane dzieciom przez Renefera

Tłumaczenie z j. francuskiego: Gabriela Hałat
Edycja dwujęzyczna francusko-polska
Wydawnictwo Claroscuro
Premiera: maj 2015







 
Wesprzyj nas