Od czterech lat w lipcu Wrocław zmienia się w literacką stolicę kraju za sprawą Miesiąca Spotkań Autorskich. Przez miesiąc, każdego dnia, w mieście odbywają się spotkania z pisarzami i inne wydarzenia promujące literaturę.
Pomysł na zorganizowanie tego festiwalu, święta literatury i książki jakiego dotąd nie było, zrodził się w głowach naszych czeskich sąsiadów. Pierwsza edycja odbyła się w 2000 roku, w Brnie. Początkowo kameralna impreza spotkała się z ogromnym zainteresowaniem ze strony publiczności. W kolejnych latach wydarzenie nabrało rozmachu, i równoległe festiwale zorganizowano w Ostrawie oraz w Słowackich Koszycach.
Miesiąc Spotkań Autorskich rozpoczyna się zawsze z początkiem lipca, i przez kolejne trzydzieści jeden dni odbywają się spotkania promujące literaturę rodzimą krajów organizatorskich: polską, czeską, słowacką oraz kraju będącego w danym roku gościem honorowym. Za każdym razem są to pisarze z innego państwa. W 2012 roku gośćmi byli pisarze ze Słowenii, rok później artyści z krajów niemieckojęzycznych: Niemiec, Austrii, Szwajcarii i Luksemburga, a w ubiegłym roku z malowniczej Szkocji. Codziennie po południu i wczesnym wieczorem odbywają się dwa spotkania, jedno z pisarzem rodzimym, drugie z gościem honorowym. Spotkania te mają formę tradycyjnych wieczorów autorskich, podczas których autor czyta fragmenty swoich utworów, a na specjalnych ekranach wyświetlany jest tekst w języku polskim, a także odpowiada na pytania prowadzących spotkania. Każdy z zaproszonych literatów odwiedza wszystkie miasta organizatorskie, tak więc jeśli nie uda nam się dotrzeć do Wrocławia na czas, zawsze jest szansa na powtórkę. Z roku na rok MSA wzbogaca się również o coraz szerszy wachlarz imprez towarzyszących, jak słuchowiska czy seanse filmowe.
W minionych latach gośćmi festiwalu były takie znakomitości literackiego świata jak prozaik, poeta i dramaturg Pavel Kohut – jeden z bardziej znanych czeskich pisarzy, Ignacy Karpowicz, Stefan Chwin, mistrz powieści grozy Graham Masterton i tegoroczny laureat nagrody Nike Zbigniew Miłoszewski. Oprócz powszechnie znanych autorów, organizatorzy zapraszają równie wybitnych prozaików, dziennikarzy i reportażystów, których twórczość nie jest znana szerokiej publiczności.
– Jeśli chodzi o edycję polską Miesiąca Spotkań Autorskich, to zapoczątkowana została w roku 2011, kiedy czescy organizatorzy postanowili, że gościem honorowym Festiwalu będzie Polska – wspomina Jolanta Grzelczyk, koordynatorka polskiej edycji festiwalu. –Oznaczało to, że w Brnie, Koszycach i Ostrawie odbędą się spotkania z 31 pisarzami polskimi. A ponieważ kontakty kulturalne Wrocławia z Czechami mają swoją długoletnią tradycję, w sposób niejako „naturalny” zapadła decyzja, że Wrocław dołączy do miast – organizatorów. Po zakończonej sukcesem pierwszej edycji polskiej, lipcowe spotkania we wrocławskiej Mediatece stały się integralną częścią programu festiwalowego. W tym roku jako Gość Honorowy wystąpi Ukraina. Ma to szczególne znaczenie teraz, w czasie wojny: poprzez zaproszenie Ukraińców do udziału w międzynarodowym festiwalu literackim chcemy wesprzeć twórców ukraińskich i oddać im głos – dodaje.
Tegoroczna, szesnasta już edycja, będzie zatem szczególnym wydarzeniem i niepowtarzalną okazją by poznać bliżej literaturę naszych wschodnich sąsiadów, w tym posłuchać na żywo samego Jurija Andruchovyca. Towarzyszyć mu będą koleżanki i koledzy literaci, Natalka Sniadanko, Andrij Bondor, Oleksander Irvanec, Serhij Zadan, Taras Prochasko, Jurij Vynnycuk i Oksana Zabuzko i wielu innych znakomitych autorów. Polską literaturę reprezentować będą między innymi Olga Tokarczuk, Krzysztof Varga, Jacek Dehnel, Joanna Bator, Anna Janko, Magdalena Tulli, Pavel Rankov, Jaroslav Rudis, Małgorzata Szejnert i Filip Springer.
Pełen program nie jest jeszcze znany, wiec organizatorzy zapewne jeszcze czymś nas zaskoczą.
–Festiwal rozrasta się z biegiem lat, również „terytorialnie”, czego świadectwem jest decyzja o zorganizowaniu tegorocznej edycji w kolejnym mieście: we Lwowie. Część pisarzy uczestniczących w Miesiącu Spotkań Autorskich (31 Gości Honorowych oraz 10 Czechów, 10 Słowaków i 10 Polaków) będzie więc gościło kolejno w Brnie, Ostrawie, Koszycach, we Lwowie i na końcu – we Wrocławiu. Jest to dość skomplikowane logistycznie przedsięwzięcie, przedłużające również czas trwania Festiwalu o jeden dzień (MSA rozpocznie się tradycyjnie w Brnie 1 lipca, a skończy we Wrocławiu 4 sierpnia), ale wierzę, że się uda – mówi Jolanta Grzelczyk. – Mamy nadzieję, że Lwów również na stałe dołączy do miast – organizatorów, czyniąc z Miesiąca Spotkań Autorskich jednym z największych międzynarodowych festiwali literackich – prognozuje.
Cztery kraje, pięć miast goszczących w ciągu 31 dni 62 pisarzy, z dwoma spotkaniami codziennie – to naprawdę robi wrażenie!
Od pierwszej polskiej edycji festiwal gości we wrocławskiej Mediatece, jednej z filii Biblioteki Miejskiej. Zabytkowy budynek biblioteki znajduje się w ścisłym centrum, na Placu Teatralnym, pomiędzy Operą, Teatrem Lalek i niewielkim parkiem. Bez problemu można dostać się tam komunikacją miejską bezpośrednio z dworca głównego. Pewne utrudnienia spotkają tych, którzy do Wrocławia przyjadą samochodem. Jak w każdym dużym mieście w centrum trudno o miejsca parkingowe, których w pobliżu Mediateki jest jak na lekarstwo. Najbezpieczniej będzie zostawić auto nieco dalej, a na spotkanie wrócić spacerem wzdłuż fosy miejskiej lub przez znajdujący się bardzo blisko Rynek Starego Miasta. W pobliżu usytuowane są też hotele – najbliższy, Hotel Monopol, zaledwie kilkanaście kroków od Mediateki, w sąsiedztwie Opery Wrocławskiej. Nieco dalej, tuż przy fosie miejskiej znajdziemy nowoczesny Puro Hotel. Dla mniej wymagających gości wrocławska starówka oferuje też hostele, jak Moon Hostel przy ulicy Kazimierza Wielkiego 27, Corner Hostel przy ulicy Świdnickiej 13 czy też St. Dorothys Hostel przy ulicy Świdnickiej 24/26. Na koniec dnia festiwalowego warto zajrzeć również do pobliskich kawiarni i pubów, aby w miłej atmosferze, przy filiżance pysznej kawy, czy też lampce wytrawnego wina, podyskutować o literaturze.
Jakub Sobieralski
Miejsca spotkań:
Polska
Wrocław: Mediateka,
pl. Teatralny 5
Czechy
Brno: Divadlo Husa na provázku,
Zelný trh 9
Ostrawa: Klub Atlantik,
Československých legií 7
Słowacja
Koszyce: Bábkové divadlo Košice,
Alžbětina 38
Ukraina
Lwów: Dzyga,
Virmens´ka 35
Organizatorzy:
Větrné mlýny (Czechy) – główny organizator
Knižnica pre mládež mesta Košice (Słowacja)
Miejska Biblioteka Publiczna we Wrocławiu, Instytut Filologii Słowiańskiej – Zakład Ukrainistyki (Polska)
Forum Wydawców (Ukraina)
