Adam Węgłowski, miłośnik sekretów i historycznych łamigłówek, dziennikarz z zacięciem detektywa, prezentuje czytelnikowi kilkanaście postaci, które w przeszłości próbowano zrobić Polakami, jak i te, którym polskości odmawiano. Są to nie tylko rzeczywiste osoby, posiadające prawdziwą biografię, ale także twory mityczne czy literackie, które mają lub którym przypisuje się polskie korzenie.
Szukając śladów obecności naszych rodaków w najbardziej odległych zakątkach świata oraz inspiracji twórców postaci obecnych w kulturze masowej autor próbuje rozwiązać zagadki typu czy Kolumb i Stalin mieli polskich przodków albo na ile bohaterowie klasycznych dzieł filmowych – Indiana Jones i Frankenstein – zainspirowani zostali życiorysami polskich naukowców.
Autor sięga do kwestii ważnych i dzisiaj mniej znanych, jak choćby losy polskich żołnierzy armii napoleońskiej wysłanych na Haiti na początku XIX wieku, ale też i mniej istotnych, choć obrosłych mitami i legendami – czego przykładem mogą być dywagacje na temat Polaków i Polek, którzy stali się inspiracją dla Iana Fleminga, twórcy postaci Jamesa Bonda.
Adam Węgłowski, opierając się na dostępnych źródłach, proponuje czytelnikowi spojrzenie na powszechnie znane fakty z innej, nierzadko kontrowersyjnej perspektywy. Intrygującym przykładem mogą być choćby poszukiwania dotyczące rzeczywistych losów króla Władysława Warneńczyka czy śladów polskości Józefa Stalina.
Dużym plusem publikacji są skondensowane biografie Polaków mało dzisiaj znanych lub zupełnie zapomnianych, a którzy wnieśli znaczący wkład do kultury i nauki światowej. Dorobek archeologa profesora Kazimierza Michałowskiego, antropologa Bronisława Malinowskiego, podróżnika Ferdynanda Ossendowskiego, Jakuba Fajtlowicza, Artura Posnansky’ego czy Jana Stanisława Kubarego zdecydowanie wart jest przypomnienia. Książka nie aspiruje co prawda do bycia zbiorem szczegółowych biogramów, ale może stanowić dla zainteresowanego czytelnika dobry punkt wyjścia do dalszej, bardziej rozbudowanej lektury.
Walorem książki jest także podjęcie polemiki z rozmaitymi stereotypami dotyczącymi Polaków, które pokutują na świecie, stawiając naszą nację w niezbyt korzystnym świetle. W tym kontekście nie jest zaskoczeniem na przykład postać Kuby Rozpruwacza, którego nie raz prezentowano jako osobę polskiego pochodzenia, dopisując mu chwytliwą medialnie biografię. W tym nurcie mieści się także obsadzanie Polaków w roli sadystycznych morderców przez Brytyjczyków. Autor dowodzi niesłuszności tych sądów, opierając się na dostępnych dzisiaj wynikach badań antropologicznych i genetycznych.
To dobra publicystyka historyczna dla czytelnika w każdym wieku
Sama publikacja nie jest dziełem naukowym, to raczej dobra publicystyka dla czytelnika w każdym wieku, pokazująca w sposób lekki, przystępny i wzbudzający ciekawość kilkadziesiąt postaci i zdarzeń, które zapisały się w historii świata, o których powinniśmy przypomnieć sobie i z których jako naród możemy być dumni.
Rzetelnie przygotowany materiał (widać tu żyłkę dziennikarza-detektywa), bez zbędnego przeładowania datami i faktami, za to doprawiony historycznymi ciekawostkami został zaprezentowany w sposób wzbudzający chęć głębszego zainteresowania opisanymi tematami, dając przy okazji sporo dobrej intelektualnej rozrywki.
(Robert Wiśniewski)
Adam Węgłowski
Bardzo polska historia wszystkiego
Wydawnictwo Znak
Premiera: 19 lutego 2015
